UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dorzucić

Chronologizacja

SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. rzucić

1. drewna do pieca

Definicja

rzucając umieścić pewne przedmioty jako dodatkowe w miejscu, w którym już znajdują się przedmioty tego samego rodzaju

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	podrzucić
	hiperonimy:	dodać

Cytaty

	Wędliny pokroić w kostkę lub w paski i dorzucić do zupy. źródło: KWSJP: Zupa święconka, Super Express. Dodatek kulinarny, 1998
	Dziewka pobrzękała patelnią, odkrzyknęła coś komuś w drugiej izbie, dorzuciła do ognia, wróciła. źródło: KWSJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002
	Mieczysław Jarzembowski dorzucił drewna. Brzoza płonęła, a dzieciaki skupione wokół ognia śpiewały piosenki. źródło: NKJP: WAK: Nowy sezon, Gazeta Poznańska, 2003-09-16
	Larwy much najlepiej jeść na surowo.Ale można je też dorzucić do rosołu - zachwala nam swoją kuchnię przyrodnik dr Łukasz Łuczaj (34 l.), który od ponad 10 lat prowadzi badania nad wartościami odżywczymi bezkręgowców. źródło: KWSJP: Jarosław Rybak: Żywi się robakami, Super Express, 2006
	Dorzuciliśmy drew do ognia, płomienie strzeliły w górę, rozsiewając deszcz iskier. źródło: KWSJP: Ada Wińcza: Opowieści z sawanny i buszu, 1981

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dorzucę	dorzucimy
2 os.	dorzucisz	dorzucicie
3 os.	dorzuci	dorzucą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dorzuciłem +(e)m dorzucił	dorzuciłam +(e)m dorzuciła	dorzuciłom +(e)m dorzuciło	dorzuciliśmy +(e)śmy dorzucili	dorzuciłyśmy +(e)śmy dorzuciły
2 os.	dorzuciłeś +(e)ś dorzucił	dorzuciłaś +(e)ś dorzuciła	dorzuciłoś +(e)ś dorzuciło	dorzuciliście +(e)ście dorzucili	dorzuciłyście +(e)ście dorzuciły
3 os.	dorzucił	dorzuciła	dorzuciło	dorzucili	dorzuciły

bezosobnik: dorzucono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dorzućmy
2 os.	dorzuć	dorzućcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dorzuciłbym bym dorzucił	dorzuciłabym bym dorzuciła	dorzuciłobym bym dorzuciło	dorzucilibyśmy byśmy dorzucili	dorzuciłybyśmy byśmy dorzuciły
2 os.	dorzuciłbyś byś dorzucił	dorzuciłabyś byś dorzuciła	dorzuciłobyś byś dorzuciło	dorzucilibyście byście dorzucili	dorzuciłybyście byście dorzuciły
3 os.	dorzuciłby by dorzucił	dorzuciłaby by dorzuciła	dorzuciłoby by dorzuciło	dorzuciliby by dorzucili	dorzuciłyby by dorzuciły

bezosobnik: dorzucono by

bezokolicznik: dorzucić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: dorzuciwszy

gerundium: dorzucenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dorzucenie	dorzucenia
D.	dorzucenia	dorzuceń
C.	dorzuceniu	dorzuceniom
B.	dorzucenie	dorzucenia
N.	dorzuceniem	dorzuceniami
Ms.	dorzuceniu	dorzuceniach
W.	dorzucenie	dorzucenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: dorzucony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dorzucony	dorzucony	dorzucony	dorzucone	dorzucona
D.	dorzuconego	dorzuconego	dorzuconego	dorzuconego	dorzuconej
C.	dorzuconemu	dorzuconemu	dorzuconemu	dorzuconemu	dorzuconej
B.	dorzuconego	dorzuconego	dorzucony	dorzucone	dorzuconą
N.	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconą
Ms.	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dorzuceni	dorzuceni	dorzucone	dorzucone
D.	dorzuconych	dorzuconych	dorzuconych	dorzuconych
C.	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym
B.	dorzuconych	dorzuconych	dorzuconych	dorzucone
N.	dorzuconymi	dorzuconymi	dorzuconymi	dorzuconymi
Ms.	dorzuconych	dorzuconych	dorzuconych	dorzuconych

odpowiednik aspektowy: dorzucać

Składnia

Rz_osobowy	+	dorzucić	+	CO + (do CZEGO)
Rz_osobowy	+	dorzucić	+	(CO) + do CZEGO
Rz_osobowy	+	dorzucić	+	CZEGO + (do CZEGO)
Rz_osobowy	+	dorzucić	+	(CZEGO) + do CZEGO

2. kilka zdań

Definicja

powiedzieć coś, co stanowi dodatek do wcześniejszej wypowiedzi własnej lub innej osoby

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	dodać
	hiperonimy:	uzupełnić

Połączenia

dorzucić garść czegoś, parę czegoś

Cytaty

Paweł przez zaciśnięte zęby dorzucił grube słowo.

źródło: KWSJP: Maria Józefacka: To co najpiękniejsze, 1977

W mym szkicu chciałbym się zająć pewną niejasną „wenecką” oktawą w Beniowskim, co pozwoli dorzucić nowe szczegóły do studiów nad realizmem Słowackiego.

źródło: KWSJP: Wacław Kubacki: Wenecka oktawa w „Beniowskim”, 1962

Dorzucę tylko, że [...] tematem były trudne sprawy małżeńskie: moralność, seksualność i ich porządkowanie.

źródło: KWSJP: Irena Jadwiga: Po rekolekcjach, Na oścież, 1999, nr 4 (60)

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dorzucę	dorzucimy
2 os.	dorzucisz	dorzucicie
3 os.	dorzuci	dorzucą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dorzuciłem +(e)m dorzucił	dorzuciłam +(e)m dorzuciła	dorzuciłom +(e)m dorzuciło	dorzuciliśmy +(e)śmy dorzucili	dorzuciłyśmy +(e)śmy dorzuciły
2 os.	dorzuciłeś +(e)ś dorzucił	dorzuciłaś +(e)ś dorzuciła	dorzuciłoś +(e)ś dorzuciło	dorzuciliście +(e)ście dorzucili	dorzuciłyście +(e)ście dorzuciły
3 os.	dorzucił	dorzuciła	dorzuciło	dorzucili	dorzuciły

bezosobnik: dorzucono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dorzućmy
2 os.	dorzuć	dorzućcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dorzuciłbym bym dorzucił	dorzuciłabym bym dorzuciła	dorzuciłobym bym dorzuciło	dorzucilibyśmy byśmy dorzucili	dorzuciłybyśmy byśmy dorzuciły
2 os.	dorzuciłbyś byś dorzucił	dorzuciłabyś byś dorzuciła	dorzuciłobyś byś dorzuciło	dorzucilibyście byście dorzucili	dorzuciłybyście byście dorzuciły
3 os.	dorzuciłby by dorzucił	dorzuciłaby by dorzuciła	dorzuciłoby by dorzuciło	dorzuciliby by dorzucili	dorzuciłyby by dorzuciły

bezosobnik: dorzucono by

bezokolicznik: dorzucić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: dorzuciwszy

gerundium: dorzucenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dorzucenie	dorzucenia
D.	dorzucenia	dorzuceń
C.	dorzuceniu	dorzuceniom
B.	dorzucenie	dorzucenia
N.	dorzuceniem	dorzuceniami
Ms.	dorzuceniu	dorzuceniach
W.	dorzucenie	dorzucenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: dorzucony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dorzucony	dorzucony	dorzucony	dorzucone	dorzucona
D.	dorzuconego	dorzuconego	dorzuconego	dorzuconego	dorzuconej
C.	dorzuconemu	dorzuconemu	dorzuconemu	dorzuconemu	dorzuconej
B.	dorzuconego	dorzuconego	dorzucony	dorzucone	dorzuconą
N.	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconą
Ms.	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dorzuceni	dorzuceni	dorzucone	dorzucone
D.	dorzuconych	dorzuconych	dorzuconych	dorzuconych
C.	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym
B.	dorzuconych	dorzuconych	dorzuconych	dorzucone
N.	dorzuconymi	dorzuconymi	dorzuconymi	dorzuconymi
Ms.	dorzuconych	dorzuconych	dorzuconych	dorzuconych

odpowiednik aspektowy: dorzucać

Składnia

Rz_osobowy	+	dorzucić	+	CO + (do CZEGO)
Rz_osobowy	+	dorzucić	+	że ZDANIE

3. gratis

Definicja

pot.

dodać do już istniejącego zbioru elementów następne tego samego rodzaju, ale w mniejszej ilości niż ta, która była w nim wcześniej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

dodać

Cytaty

	Część kosztów refunduje gmina, trochę dorzuci sołtys, czasem z konieczności organizuje się składkę wśród mieszkańców. źródło: KWSJP: Stanisław Koczór: Szkoły podhalańskie dziś, 1996
	Kontrakt został zawarty. By do niego przekonać kontrahenta, Czapski dorzucił obraz Matejki. źródło: KWSJP: Władysław Żołubak: Numizmatyczny kontrakt stulecia, Panorama Wieliczki, 1998, nr 6 (63)
	Elegant wyjął dwieście złotych. Chudy dorzucił do tego jeszcze dwa złote. źródło: KWSJP: Joanna Chmielewska: Lekarstwo na miłość, 1994
	[...] do dwóch złotych medali za zjazd i kombinację dorzuciła w Nagano brąz. źródło: KWSJP: Start życia Compagnoni, Dziennik Polski - Sport, 1998-02-21

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dorzucę	dorzucimy
2 os.	dorzucisz	dorzucicie
3 os.	dorzuci	dorzucą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dorzuciłem +(e)m dorzucił	dorzuciłam +(e)m dorzuciła	dorzuciłom +(e)m dorzuciło	dorzuciliśmy +(e)śmy dorzucili	dorzuciłyśmy +(e)śmy dorzuciły
2 os.	dorzuciłeś +(e)ś dorzucił	dorzuciłaś +(e)ś dorzuciła	dorzuciłoś +(e)ś dorzuciło	dorzuciliście +(e)ście dorzucili	dorzuciłyście +(e)ście dorzuciły
3 os.	dorzucił	dorzuciła	dorzuciło	dorzucili	dorzuciły

bezosobnik: dorzucono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dorzućmy
2 os.	dorzuć	dorzućcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dorzuciłbym bym dorzucił	dorzuciłabym bym dorzuciła	dorzuciłobym bym dorzuciło	dorzucilibyśmy byśmy dorzucili	dorzuciłybyśmy byśmy dorzuciły
2 os.	dorzuciłbyś byś dorzucił	dorzuciłabyś byś dorzuciła	dorzuciłobyś byś dorzuciło	dorzucilibyście byście dorzucili	dorzuciłybyście byście dorzuciły
3 os.	dorzuciłby by dorzucił	dorzuciłaby by dorzuciła	dorzuciłoby by dorzuciło	dorzuciliby by dorzucili	dorzuciłyby by dorzuciły

bezosobnik: dorzucono by

bezokolicznik: dorzucić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: dorzuciwszy

gerundium: dorzucenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dorzucenie	dorzucenia
D.	dorzucenia	dorzuceń
C.	dorzuceniu	dorzuceniom
B.	dorzucenie	dorzucenia
N.	dorzuceniem	dorzuceniami
Ms.	dorzuceniu	dorzuceniach
W.	dorzucenie	dorzucenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: dorzucony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dorzucony	dorzucony	dorzucony	dorzucone	dorzucona
D.	dorzuconego	dorzuconego	dorzuconego	dorzuconego	dorzuconej
C.	dorzuconemu	dorzuconemu	dorzuconemu	dorzuconemu	dorzuconej
B.	dorzuconego	dorzuconego	dorzucony	dorzucone	dorzuconą
N.	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconą
Ms.	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dorzuceni	dorzuceni	dorzucone	dorzucone
D.	dorzuconych	dorzuconych	dorzuconych	dorzuconych
C.	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym
B.	dorzuconych	dorzuconych	dorzuconych	dorzucone
N.	dorzuconymi	dorzuconymi	dorzuconymi	dorzuconymi
Ms.	dorzuconych	dorzuconych	dorzuconych	dorzuconych

odpowiednik aspektowy: dorzucać

Składnia

Rz_osobowy

dorzucić

CO + (do CZEGO)

4. do celu

Definicja

rzucić przedmiot tak, żeby doleciał do określonego, oddalonego miejsca

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Cytaty

	[...] z Nieszawki do Torunia można dorzucić kamieniem przez Wisłę, mam piękny widok na panoramę miasta [...] źródło: KWSJP: Mam piękny widok na Toruń, Gazeta Miejska, 2002, nr 99
	Przedsięwzięcie nie powiodło się, bo trudno dorzucić kamieniem na wysokość czwartego piętra. źródło: NKJP: rtk: Między nami dyrektorami, Gazeta Krakowska, 2003-06-24
	Ci, którym z racji młodego wieku nie udawało się dorzucić piłki do koszyka, mogli spróbować szczęścia z mniejszej odległości. źródło: NKJP: MJ, ŻYR, DOR: Słoneczne strony, Gazeta Poznańska, 2002-07-02
	II odsłona rozpoczęła się idealnie dla miejscowych: prawą stroną przedarł się Flis, dorzucił piłkę w pole karne, a nadbiegający Latuszek głową przymierzył w górny róg. źródło: NKJP: PK: Podkarpacka Liga Juniorów - II liga, Dziennik Polski, 2005-06-20
	Z placu więzienia skazańcy mieli dorzucić kamień do morza źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dorzucę	dorzucimy
2 os.	dorzucisz	dorzucicie
3 os.	dorzuci	dorzucą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dorzuciłem +(e)m dorzucił	dorzuciłam +(e)m dorzuciła	dorzuciłom +(e)m dorzuciło	dorzuciliśmy +(e)śmy dorzucili	dorzuciłyśmy +(e)śmy dorzuciły
2 os.	dorzuciłeś +(e)ś dorzucił	dorzuciłaś +(e)ś dorzuciła	dorzuciłoś +(e)ś dorzuciło	dorzuciliście +(e)ście dorzucili	dorzuciłyście +(e)ście dorzuciły
3 os.	dorzucił	dorzuciła	dorzuciło	dorzucili	dorzuciły

bezosobnik: dorzucono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dorzućmy
2 os.	dorzuć	dorzućcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dorzuciłbym bym dorzucił	dorzuciłabym bym dorzuciła	dorzuciłobym bym dorzuciło	dorzucilibyśmy byśmy dorzucili	dorzuciłybyśmy byśmy dorzuciły
2 os.	dorzuciłbyś byś dorzucił	dorzuciłabyś byś dorzuciła	dorzuciłobyś byś dorzuciło	dorzucilibyście byście dorzucili	dorzuciłybyście byście dorzuciły
3 os.	dorzuciłby by dorzucił	dorzuciłaby by dorzuciła	dorzuciłoby by dorzuciło	dorzuciliby by dorzucili	dorzuciłyby by dorzuciły

bezosobnik: dorzucono by

bezokolicznik: dorzucić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: dorzuciwszy

gerundium: dorzucenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dorzucenie	dorzucenia
D.	dorzucenia	dorzuceń
C.	dorzuceniu	dorzuceniom
B.	dorzucenie	dorzucenia
N.	dorzuceniem	dorzuceniami
Ms.	dorzuceniu	dorzuceniach
W.	dorzucenie	dorzucenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: dorzucony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dorzucony	dorzucony	dorzucony	dorzucone	dorzucona
D.	dorzuconego	dorzuconego	dorzuconego	dorzuconego	dorzuconej
C.	dorzuconemu	dorzuconemu	dorzuconemu	dorzuconemu	dorzuconej
B.	dorzuconego	dorzuconego	dorzucony	dorzucone	dorzuconą
N.	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconą
Ms.	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dorzuceni	dorzuceni	dorzucone	dorzucone
D.	dorzuconych	dorzuconych	dorzuconych	dorzuconych
C.	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym	dorzuconym
B.	dorzuconych	dorzuconych	dorzuconych	dorzucone
N.	dorzuconymi	dorzuconymi	dorzuconymi	dorzuconymi
Ms.	dorzuconych	dorzuconych	dorzuconych	dorzuconych

odpowiednik aspektowy: dorzucać

Składnia

Rz_osobowy	+	dorzucić	+	CO + DOKĄD
Rz_osobowy	+	dorzucić	+	CZYM + DOKĄD

Frazeologizmy

ktoś dorzucił do pieca

Data ostatniej modyfikacji: 26.02.2014