UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

spoczynek

Chronologizacja

1 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

Zob. spocząć

1. brak aktywności

Definicja

książk. 
odpoczynek - przerwa w wykonywaniu czynności

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny

Relacje znaczeniowe

synonimy:  odpoczynek, spocznienie

Połączenia

  • krótki spoczynek
  • chwila spoczynku
  • rytm serca w spoczynku
  • nie mieć; zaznać spoczynku

Cytaty

Kręte uliczki z kafejkami zachęcają do krótkiego spoczynku.

źródło: NKJP: (gs): Pocztówka z Amalfi, Dziennik Zachodni, 2001-07-28

I już wiedziałem że pójdę do tego ogrodu i będę kopał ziemię, jak niewolnik. Będę rył jak kret, cały dzień, bez chwili spoczynku.

źródło: NKJP: Christian Skrzyposzek: Wolna Trybuna, 1999

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. spoczynek
spoczynki
D. spoczynku
spoczynków
C. spoczynkowi
spoczynkom
B. spoczynek
spoczynki
N. spoczynkiem
spoczynkami
Ms. spoczynku
spoczynkach
W. spoczynku
spoczynki

2. sen

Definicja

sen

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Połączenia

  • nocny spoczynek
  • pora spoczynku
  • czas na spoczynek
  • zakłócić spoczynek

Cytaty

Jojanna i Jorgen spali na dwóch pryczach, które służyły w karczmie za łóżka, on zaś przygotował sobie posłanie na podłodze. Coś mu zakłóciło spoczynek.

źródło: NKJP: Powrót Wygnańca, Esensja, 2006-07

Z nastaniem godziny dziesiątej wszystkie światła pogasły. Ludzie szli na spoczynek.

źródło: NKJP: Hanna Kostyrko: Klechdy domowe, 1995

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. spoczynek
spoczynki
D. spoczynku
spoczynków
C. spoczynkowi
spoczynkom
B. spoczynek
spoczynki
N. spoczynkiem
spoczynkami
Ms. spoczynku
spoczynkach
W. spoczynku
spoczynki

Inne uwagi

Zwykle lp

3. w grobie

Definicja

książk. 
fakt pogrzebania czyjegoś ciała w określonym miejscu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wieczny odpoczynek

Połączenia

  • ostatni spoczynek
  • spoczynek ofiar, zwłok
  • spoczynek na cmentarzu
  • miejsce spoczynku

Cytaty

Bowiem odprowadzając zmarłego na ostatni spoczynek nie wypada podnosić wzroku, który tym samym pada w dół i tam przebywa na znak żałoby.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania i donosy 1980-1989, 1995

Zależało mi, by odnaleźć miejsce spoczynku Tadeusza Makowskiego, którego bardzo ceniłam jako malarza.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Rosyjski kochanek, 1996

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. spoczynek
spoczynki
D. spoczynku
spoczynków
C. spoczynkowi
spoczynkom
B. spoczynek
spoczynki
N. spoczynkiem
spoczynkami
Ms. spoczynku
spoczynkach
W. spoczynku
spoczynki

Inne uwagi

Zwykle lp

4. wegetacja

Definicja

bot. 
okres przerwy w wegetacji roślin ze względu na niekorzystne warunki otoczenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Połączenia

  • spoczynek wegetacyjny, zimowy
  • spoczynek drzew, nasion, roślin
  • stan; okres spoczynku

Cytaty

Rośliny nie szykują się do spoczynku zimowego: wiele z nich kwitnie.

źródło: NKJP: (MGR): Jesień jeszcze poczeka, Express Ilustrowany, 2003-09-03

Zabieg powinien być wykonany w okresie spoczynku drzew, jak najszybciej po usunięciu starych wilków, wiosną, przed pękaniem pąków.

źródło: NKJP: Leszek S. Jankiewicz: Regulatory wzrostu i rozwoju roślin: zastosowanie w ogrodnictwie, rolnictwie, leśnictwie i w kulturach tkanek: praca zbiorowa, 1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. spoczynek
spoczynki
D. spoczynku
spoczynków
C. spoczynkowi
spoczynkom
B. spoczynek
spoczynki
N. spoczynkiem
spoczynkami
Ms. spoczynku
spoczynkach
W. spoczynku
spoczynki

Inne uwagi

Zwykle lp

5. w fizyce

Definicja

fiz. 
stan, w którym ciało się nie porusza

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

  • ruch i spoczynek
  • ciało w spoczynku

Cytaty

Doppler zauważył względność pomiarów w propagacji fal. Zauważył, że jeśli źródło fal porusza się względem obserwatora w spoczynku, to obserwator zobaczy inną częstotliwość fal.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. spoczynek
spoczynki
D. spoczynku
spoczynków
C. spoczynkowi
spoczynkom
B. spoczynek
spoczynki
N. spoczynkiem
spoczynkami
Ms. spoczynku
spoczynkach
W. spoczynku
spoczynki

Inne uwagi

Zwykle lp

Frazeologizmy

stan spoczynku
wieczny odpoczynek
Data ostatniej modyfikacji: 27.02.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj