Chronologizacja
Pochodzenie
Późny czasownik utworzony od kisnąć na wzór archaicznych czasowników kauzatywnych na -ić (starym czasownikiem o znaczeniu kauzatywnym jest kwasić ).
1. konserwować
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | konserwować |
Połączenia
- gospodynie kisiły
- kisić jabłka, owoce; kapustę, marchewkę, ogórki, warzywa; ileś beczek, ton czegoś
- kisić dla siebie
- kisić na sprzedaż; na zimę
- kisić w beczkach, w dzbanach, w garnku; w domu; w soli
- móc, zacząć kisić
- kisić, kopczykować i suszyć, kisić i pakować; marynować i kisić, szatkować i kisić
- kiszony żur; kiszona kapusta, sałata; kiszone ogórki, rydze; kiszenie produktów roślinnych
Cytaty
|
Dziś tylko nieliczni kiszą kapustę w domu, a prawie nikt jej przy tej okazji nie depcze. źródło: NKJP: (ST): Wiejskie biesiadowanie, Dziennik Polski - Podkarpacie, 2002-01-21 |
|
|
Piję sok z czerwonych buraków (z domieszką marchwi, pietruszki, czosnku), ponieważ doradzali mi to również inni ludzie z różnych - że tak powiem - sfer. Moja żona kisi go w garnku, mają od tego przyrastać czerwone ciałka krwi. źródło: NKJP: Dziennik szpitalny, Dziennik Polski - Pejzaż, 2002-09-14 |
|
|
W kuchni makrobiotycznej są potrzebne również naczynia gliniane, w których możemy kisić lub przechowywać sałatki jarzynowe. źródło: NKJP: Stanisława Olko: Makrobiotyka w polskiej kuchni, 1994 |
|
|
We Francji kiszona kapusta znana jest poza Alzacją jedynie w sąsiedniej Lotaryngii i trochę w Szampanii. źródło: NKJP: Dziennik Polski - Pejzaż, 2002-05-11 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
kiszę |
kisimy |
|||
| 2 os. |
kisisz |
kisicie |
|||
| 3 os. |
kisi |
kiszą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
kisiłem +(e)m kisił |
kisiłam +(e)m kisiła |
kisiłom +(e)m kisiło |
kisiliśmy +(e)śmy kisili |
kisiłyśmy +(e)śmy kisiły |
| 2 os. |
kisiłeś +(e)ś kisił |
kisiłaś +(e)ś kisiła |
kisiłoś +(e)ś kisiło |
kisiliście +(e)ście kisili |
kisiłyście +(e)ście kisiły |
| 3 os. |
kisił |
kisiła |
kisiło |
kisili |
kisiły |
bezosobnik: kiszono
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę kisił będę kisić |
będę kisiła będę kisić |
będę kisiło będę kisić |
będziemy kisili będziemy kisić |
będziemy kisiły będziemy kisić |
| 2 os. |
będziesz kisił będziesz kisić |
będziesz kisiła będziesz kisić |
będziesz kisiło będziesz kisić |
będziecie kisili będziecie kisić |
będziecie kisiły będziecie kisić |
| 3 os. |
będzie kisił będzie kisić |
będzie kisiła będzie kisić |
będzie kisiło będzie kisić |
będą kisili będą kisić |
będą kisiły będą kisić |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
kiśmy |
|
| 2 os. |
kiś |
kiście |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
kisiłbym bym kisił |
kisiłabym bym kisiła |
kisiłobym bym kisiło |
kisilibyśmy byśmy kisili |
kisiłybyśmy byśmy kisiły |
| 2 os. |
kisiłbyś byś kisił |
kisiłabyś byś kisiła |
kisiłobyś byś kisiło |
kisilibyście byście kisili |
kisiłybyście byście kisiły |
| 3 os. |
kisiłby by kisił |
kisiłaby by kisiła |
kisiłoby by kisiło |
kisiliby by kisili |
kisiłyby by kisiły |
bezosobnik: kiszono by
bezokolicznik: kisić
imiesłów przysłówkowy współczesny:
kisząc
gerundium: kiszenie
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | kiszenie |
kiszenia |
| D. | kiszenia |
kiszeń |
| C. | kiszeniu |
kiszeniom |
| B. | kiszenie |
kiszenia |
| N. | kiszeniem |
kiszeniami |
| Ms. | kiszeniu |
kiszeniach |
| W. | kiszenie |
kiszenia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: kiszący
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | kiszący |
kiszący |
kiszący |
kiszące |
kisząca |
| D. | kiszącego |
kiszącego |
kiszącego |
kiszącego |
kiszącej |
| C. | kiszącemu |
kiszącemu |
kiszącemu |
kiszącemu |
kiszącej |
| B. | kiszącego |
kiszącego |
kiszący |
kiszące |
kiszącą |
| N. | kiszącym |
kiszącym |
kiszącym |
kiszącym |
kiszącą |
| Ms. | kiszącym |
kiszącym |
kiszącym |
kiszącym |
kiszącej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | kiszący |
kiszący |
kiszące |
kiszące |
| D. | kiszących |
kiszących |
kiszących |
kiszących |
| C. | kiszącym |
kiszącym |
kiszącym |
kiszącym |
| B. | kiszących |
kiszących |
kiszących |
kiszące |
| N. | kiszącymi |
kiszącymi |
kiszącymi |
kiszącymi |
| Ms. | kiszących |
kiszących |
kiszących |
kiszących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: kiszony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | kiszony |
kiszony |
kiszony |
kiszone |
kiszona |
| D. | kiszonego |
kiszonego |
kiszonego |
kiszonego |
kiszonej |
| C. | kiszonemu |
kiszonemu |
kiszonemu |
kiszonemu |
kiszonej |
| B. | kiszonego |
kiszonego |
kiszony |
kiszone |
kiszoną |
| N. | kiszonym |
kiszonym |
kiszonym |
kiszonym |
kiszoną |
| Ms. | kiszonym |
kiszonym |
kiszonym |
kiszonym |
kiszonej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | kiszeni |
kiszeni |
kiszone |
kiszone |
| D. | kiszonych |
kiszonych |
kiszonych |
kiszonych |
| C. | kiszonym |
kiszonym |
kiszonym |
kiszonym |
| B. | kiszonych |
kiszonych |
kiszonych |
kiszone |
| N. | kiszonymi |
kiszonymi |
kiszonymi |
kiszonymi |
| Ms. | kiszonych |
kiszonych |
kiszonych |
kiszonych |
odpowiednik aspektowy: ukisić
Składnia
| Rzosobowy | + | kisić | + |
CO
|
2. przetrzymywać
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | przetrzymywać |
Cytaty
|
- Mąż uważa, że gotować trzeba świeże produkty, a nie kisić żywność w lodówce. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Pudełko ze szpilkami, 2006 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
kiszę |
kisimy |
|||
| 2 os. |
kisisz |
kisicie |
|||
| 3 os. |
kisi |
kiszą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
kisiłem +(e)m kisił |
kisiłam +(e)m kisiła |
kisiłom +(e)m kisiło |
kisiliśmy +(e)śmy kisili |
kisiłyśmy +(e)śmy kisiły |
| 2 os. |
kisiłeś +(e)ś kisił |
kisiłaś +(e)ś kisiła |
kisiłoś +(e)ś kisiło |
kisiliście +(e)ście kisili |
kisiłyście +(e)ście kisiły |
| 3 os. |
kisił |
kisiła |
kisiło |
kisili |
kisiły |
bezosobnik: kiszono
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę kisił będę kisić |
będę kisiła będę kisić |
będę kisiło będę kisić |
będziemy kisili będziemy kisić |
będziemy kisiły będziemy kisić |
| 2 os. |
będziesz kisił będziesz kisić |
będziesz kisiła będziesz kisić |
będziesz kisiło będziesz kisić |
będziecie kisili będziecie kisić |
będziecie kisiły będziecie kisić |
| 3 os. |
będzie kisił będzie kisić |
będzie kisiła będzie kisić |
będzie kisiło będzie kisić |
będą kisili będą kisić |
będą kisiły będą kisić |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
kiśmy |
|
| 2 os. |
kiś |
kiście |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
kisiłbym bym kisił |
kisiłabym bym kisiła |
kisiłobym bym kisiło |
kisilibyśmy byśmy kisili |
kisiłybyśmy byśmy kisiły |
| 2 os. |
kisiłbyś byś kisił |
kisiłabyś byś kisiła |
kisiłobyś byś kisiło |
kisilibyście byście kisili |
kisiłybyście byście kisiły |
| 3 os. |
kisiłby by kisił |
kisiłaby by kisiła |
kisiłoby by kisiło |
kisiliby by kisili |
kisiłyby by kisiły |
bezosobnik: kiszono by
bezokolicznik: kisić
imiesłów przysłówkowy współczesny:
kisząc
gerundium: kiszenie
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | kiszenie |
kiszenia |
| D. | kiszenia |
kiszeń |
| C. | kiszeniu |
kiszeniom |
| B. | kiszenie |
kiszenia |
| N. | kiszeniem |
kiszeniami |
| Ms. | kiszeniu |
kiszeniach |
| W. | kiszenie |
kiszenia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: kiszący
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | kiszący |
kiszący |
kiszący |
kiszące |
kisząca |
| D. | kiszącego |
kiszącego |
kiszącego |
kiszącego |
kiszącej |
| C. | kiszącemu |
kiszącemu |
kiszącemu |
kiszącemu |
kiszącej |
| B. | kiszącego |
kiszącego |
kiszący |
kiszące |
kiszącą |
| N. | kiszącym |
kiszącym |
kiszącym |
kiszącym |
kiszącą |
| Ms. | kiszącym |
kiszącym |
kiszącym |
kiszącym |
kiszącej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | kiszący |
kiszący |
kiszące |
kiszące |
| D. | kiszących |
kiszących |
kiszących |
kiszących |
| C. | kiszącym |
kiszącym |
kiszącym |
kiszącym |
| B. | kiszących |
kiszących |
kiszących |
kiszące |
| N. | kiszącymi |
kiszącymi |
kiszącymi |
kiszącymi |
| Ms. | kiszących |
kiszących |
kiszących |
kiszących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: kiszony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | kiszony |
kiszony |
kiszony |
kiszone |
kiszona |
| D. | kiszonego |
kiszonego |
kiszonego |
kiszonego |
kiszonej |
| C. | kiszonemu |
kiszonemu |
kiszonemu |
kiszonemu |
kiszonej |
| B. | kiszonego |
kiszonego |
kiszony |
kiszone |
kiszoną |
| N. | kiszonym |
kiszonym |
kiszonym |
kiszonym |
kiszoną |
| Ms. | kiszonym |
kiszonym |
kiszonym |
kiszonym |
kiszonej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | kiszeni |
kiszeni |
kiszone |
kiszone |
| D. | kiszonych |
kiszonych |
kiszonych |
kiszonych |
| C. | kiszonym |
kiszonym |
kiszonym |
kiszonym |
| B. | kiszonych |
kiszonych |
kiszonych |
kiszone |
| N. | kiszonymi |
kiszonymi |
kiszonymi |
kiszonymi |
| Ms. | kiszonych |
kiszonych |
kiszonych |
kiszonych |
Składnia
| Rzosobowy | + | kisić | + |
CO
|
3. ukrywać
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | ukrywać |
Połączenia
- kisić w sobie
Cytaty
|
- Czy określenie Twoich tekstów mianem ekshibicjonizmu emocjonalnego uraża Cię? - Nie. Jest kilka możliwości: człowiek może chodzić do psychoanalityka, zwierzać się przyjaciołom, kisić wszystko w sobie albo pisać teksty. źródło: NKJP: Nic na siłę, Dziennik Polski - Pejzaż, 2000-11-04 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
kiszę |
kisimy |
|||
| 2 os. |
kisisz |
kisicie |
|||
| 3 os. |
kisi |
kiszą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
kisiłem +(e)m kisił |
kisiłam +(e)m kisiła |
kisiłom +(e)m kisiło |
kisiliśmy +(e)śmy kisili |
kisiłyśmy +(e)śmy kisiły |
| 2 os. |
kisiłeś +(e)ś kisił |
kisiłaś +(e)ś kisiła |
kisiłoś +(e)ś kisiło |
kisiliście +(e)ście kisili |
kisiłyście +(e)ście kisiły |
| 3 os. |
kisił |
kisiła |
kisiło |
kisili |
kisiły |
bezosobnik: kiszono
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę kisił będę kisić |
będę kisiła będę kisić |
będę kisiło będę kisić |
będziemy kisili będziemy kisić |
będziemy kisiły będziemy kisić |
| 2 os. |
będziesz kisił będziesz kisić |
będziesz kisiła będziesz kisić |
będziesz kisiło będziesz kisić |
będziecie kisili będziecie kisić |
będziecie kisiły będziecie kisić |
| 3 os. |
będzie kisił będzie kisić |
będzie kisiła będzie kisić |
będzie kisiło będzie kisić |
będą kisili będą kisić |
będą kisiły będą kisić |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
kiśmy |
|
| 2 os. |
kiś |
kiście |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
kisiłbym bym kisił |
kisiłabym bym kisiła |
kisiłobym bym kisiło |
kisilibyśmy byśmy kisili |
kisiłybyśmy byśmy kisiły |
| 2 os. |
kisiłbyś byś kisił |
kisiłabyś byś kisiła |
kisiłobyś byś kisiło |
kisilibyście byście kisili |
kisiłybyście byście kisiły |
| 3 os. |
kisiłby by kisił |
kisiłaby by kisiła |
kisiłoby by kisiło |
kisiliby by kisili |
kisiłyby by kisiły |
bezosobnik: kiszono by
bezokolicznik: kisić
imiesłów przysłówkowy współczesny:
kisząc
gerundium: kiszenie
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | kiszenie |
kiszenia |
| D. | kiszenia |
kiszeń |
| C. | kiszeniu |
kiszeniom |
| B. | kiszenie |
kiszenia |
| N. | kiszeniem |
kiszeniami |
| Ms. | kiszeniu |
kiszeniach |
| W. | kiszenie |
kiszenia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: kiszący
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | kiszący |
kiszący |
kiszący |
kiszące |
kisząca |
| D. | kiszącego |
kiszącego |
kiszącego |
kiszącego |
kiszącej |
| C. | kiszącemu |
kiszącemu |
kiszącemu |
kiszącemu |
kiszącej |
| B. | kiszącego |
kiszącego |
kiszący |
kiszące |
kiszącą |
| N. | kiszącym |
kiszącym |
kiszącym |
kiszącym |
kiszącą |
| Ms. | kiszącym |
kiszącym |
kiszącym |
kiszącym |
kiszącej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | kiszący |
kiszący |
kiszące |
kiszące |
| D. | kiszących |
kiszących |
kiszących |
kiszących |
| C. | kiszącym |
kiszącym |
kiszącym |
kiszącym |
| B. | kiszących |
kiszących |
kiszących |
kiszące |
| N. | kiszącymi |
kiszącymi |
kiszącymi |
kiszącymi |
| Ms. | kiszących |
kiszących |
kiszących |
kiszących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: kiszony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | kiszony |
kiszony |
kiszony |
kiszone |
kiszona |
| D. | kiszonego |
kiszonego |
kiszonego |
kiszonego |
kiszonej |
| C. | kiszonemu |
kiszonemu |
kiszonemu |
kiszonemu |
kiszonej |
| B. | kiszonego |
kiszonego |
kiszony |
kiszone |
kiszoną |
| N. | kiszonym |
kiszonym |
kiszonym |
kiszonym |
kiszoną |
| Ms. | kiszonym |
kiszonym |
kiszonym |
kiszonym |
kiszonej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | kiszeni |
kiszeni |
kiszone |
kiszone |
| D. | kiszonych |
kiszonych |
kiszonych |
kiszonych |
| C. | kiszonym |
kiszonym |
kiszonym |
kiszonym |
| B. | kiszonych |
kiszonych |
kiszonych |
kiszone |
| N. | kiszonymi |
kiszonymi |
kiszonymi |
kiszonymi |
| Ms. | kiszonych |
kiszonych |
kiszonych |
kiszonych |
Składnia
| Rzosobowy | + | kisić | + |
CO
|