UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

popchnąć

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN: pod: sam, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob.  pchać 

1. drzwi

Definicja

działając siłą, przesunąć kogoś lub coś do przodu

Warianty

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pchnąć
antonimy:  pociągnąć

Połączenia

  • tłum popchnął kogoś
  • popchnąć drzwi, kolegę, napastnika, samochód, wózek
  • popchnąć coś kolanem, nogą, palcem
  • popchnąć do przodu, do wyjścia
  • popchnąć na ścianę
  • popchnąć w kierunku, w stronę kogoś/czegoś
  • popchnąć ze złością
  • popchnąć delikatnie, lekko, mocno, naprzód, niechcący
  • chcieć, musieć popchnąć

Cytaty

Aniela popchnęła delikatnie do przodu swojego tancerza. Kłaniała się, dziękując za oklaski.

źródło: KWSJP: Romuald Cabaj: Trzebienie lasu, 1967

- Nikt nie popchnął chłopaka. Sam rzucił się długim susem na tory, tak jakby skakał do wody - twierdzili świadkowie zdarzenia.

źródło: KWSJP: Bond: Śmierć w rzece i w metrze, Super Express, 1998, nr 7/4

Kobieta szarpnęła ręką, jak gdyby chciała popchnąć czy przewrócić wóz.

źródło: KWSJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Sława i chwała, 1962

Zawiasy lekko skrzypnęły, gdy popchnął furtkę końcem buta.

źródło: KWSJP: Elżbieta Cichla-Czarniawska: Pociąg rusza, 1982

- Wezmą cię? - spojrzał pytająco. I zaraz, popchnięty przez matkę, opadł na krzesło, wykrzywiając twarz.

źródło: KWSJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. popchnę
 popchniemy
2 os. popchniesz
 popchniecie
3 os. popchnie
 popchną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. popchnąłem
+(e)m popchnął
 popchnęłam
+(e)m popchnęła
 popchnęłom
+(e)m popchnęło
 popchnęliśmy
+(e)śmy popchnęli
 popchnęłyśmy
+(e)śmy popchnęły
2 os. popchnąłeś
+(e)ś popchnął
 popchnęłaś
+(e)ś popchnęła
 popchnęłoś
+(e)ś popchnęło
 popchnęliście
+(e)ście popchnęli
 popchnęłyście
+(e)ście popchnęły
3 os. popchnął
 popchnęła
 popchnęło
 popchnęli
 popchnęły

bezosobnik: popchnięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. popchnijmy
2 os. popchnij
 popchnijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. popchnąłbym
bym popchnął
 popchnęłabym
bym popchnęła
 popchnęłobym
bym popchnęło
 popchnęlibyśmy
byśmy popchnęli
 popchnęłybyśmy
byśmy popchnęły
2 os. popchnąłbyś
byś popchnął
 popchnęłabyś
byś popchnęła
 popchnęłobyś
byś popchnęło
 popchnęlibyście
byście popchnęli
 popchnęłybyście
byście popchnęły
3 os. popchnąłby
by popchnął
 popchnęłaby
by popchnęła
 popchnęłoby
by popchnęło
 popchnęliby
by popchnęli
 popchnęłyby
by popchnęły

bezosobnik: popchnięto by

bezokolicznik: popchnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: popchnąwszy

gerundium: popchnięcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: popchnięty

odpowiednik aspektowy: popychać

Składnia

Rzosobowy + popchnąć +
KOGO/CO

2. do działania

Definicja

skłonić kogoś do zrobienia czegoś

Warianty

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pchnąć
antonimy:  powstrzymać

Połączenia

  • popchnąć ludzi
  • popchnąć do czynu, do działania, do jakiegoś kroku, do pracy, do wojny, do zbrodni
  • móc popchnąć

Cytaty

To nie tylko lęk przed jakobinizmem [...] popchnął Rosję do zdławienia polskich reform.

źródło: KWSJP: Adam Krzemiński, Jarosław Krysik: Trudne dziedzictwo, Polityka, 2005

Nie wiadomo, co popchnęło go do tak desperackiego kroku.

źródło: KWSJP: Mucha: Najpierw zabił żonę, potem siebie, Super Express, 2006

Menelaos przeżył również Neoptolemosa, którego awanturnicza natura popchnęła [...] do bezsensownej wojny z Delfami.

źródło: KWSJP: Jan Alfred Szczepański: Troja dla dorosłych, 1975

- Nie zdradzi go z własnej woli - odpowiedział Walens - lecz może go do tego popchnąć młodzieńcza porywczość Walentyniana.

źródło: KWSJP: Teodor Jeske-Choiński: Ostatni Rzymianie, 1958

Zrozumiałem, że mój brak doświadczenia popchnął mnie i cały powierzony mi szwadron ku zagładzie.

źródło: KWSJP: Stanisław Rembek: Ballada o wzgardliwym wisielcu, 1977

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. popchnę
 popchniemy
2 os. popchniesz
 popchniecie
3 os. popchnie
 popchną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. popchnąłem
+(e)m popchnął
 popchnęłam
+(e)m popchnęła
 popchnęłom
+(e)m popchnęło
 popchnęliśmy
+(e)śmy popchnęli
 popchnęłyśmy
+(e)śmy popchnęły
2 os. popchnąłeś
+(e)ś popchnął
 popchnęłaś
+(e)ś popchnęła
 popchnęłoś
+(e)ś popchnęło
 popchnęliście
+(e)ście popchnęli
 popchnęłyście
+(e)ście popchnęły
3 os. popchnął
 popchnęła
 popchnęło
 popchnęli
 popchnęły

bezosobnik: popchnięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. popchnijmy
2 os. popchnij
 popchnijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. popchnąłbym
bym popchnął
 popchnęłabym
bym popchnęła
 popchnęłobym
bym popchnęło
 popchnęlibyśmy
byśmy popchnęli
 popchnęłybyśmy
byśmy popchnęły
2 os. popchnąłbyś
byś popchnął
 popchnęłabyś
byś popchnęła
 popchnęłobyś
byś popchnęło
 popchnęlibyście
byście popchnęli
 popchnęłybyście
byście popchnęły
3 os. popchnąłby
by popchnął
 popchnęłaby
by popchnęła
 popchnęłoby
by popchnęło
 popchnęliby
by popchnęli
 popchnęłyby
by popchnęły

bezosobnik: popchnięto by

bezokolicznik: popchnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: popchnąwszy

gerundium: popchnięcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: popchnięty

odpowiednik aspektowy: popychać

Składnia

bez ograniczeń + popchnąć +
KOGO + do CZEGO | ku CZEMU

3. sprawę

Definicja

spowodować postęp w jakimś działaniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pchnąć

Połączenia

  • popchnąć inwestycję, jakąś kwestię, sprawę, śledztwo
  • popchnąć do przodu
  • popchnąć naprzód
  • chcieć, móc popchnąć

Cytaty

Są ustawy, które premier chciałby popchnąć, przyspieszyć pracę nad nimi, i o tym właśnie z przewodniczącymi komisji chciał mówić.

źródło: NKJP: Internet

On wie, ile komu należy dać, żeby sprawę popchnąć, uzyskać niezbędny podpis i pieczęć na decyzji.

źródło: KWSJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

Po opublikowaniu tzw. listy Wildsteina był z jednej strony oburzony, z drugiej przyznawał, że to może popchnąć kwestię ujawniania akt do przodu.

źródło: KWSJP: Współpraca Dariusz Koźlenko: Leon Kameleon, Ozon, nr 2, 2005

Czy redaktor [...] np. nie chciał skorzystać właśnie z pańskiej wiedzy, żeby to śledztwo popchnąć do przodu?

źródło: KWSJP: Stenogram z 17. posiedzenia Komisji Śledczej do zbadania ujawnionych w mediach zarzutów dotyczących przypadków korupcji podczas prac nad nowelizacją ustawy o radiofonii i telewizji (SRTV) z dnia 7.03.2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. popchnę
 popchniemy
2 os. popchniesz
 popchniecie
3 os. popchnie
 popchną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. popchnąłem
+(e)m popchnął
 popchnęłam
+(e)m popchnęła
 popchnęłom
+(e)m popchnęło
 popchnęliśmy
+(e)śmy popchnęli
 popchnęłyśmy
+(e)śmy popchnęły
2 os. popchnąłeś
+(e)ś popchnął
 popchnęłaś
+(e)ś popchnęła
 popchnęłoś
+(e)ś popchnęło
 popchnęliście
+(e)ście popchnęli
 popchnęłyście
+(e)ście popchnęły
3 os. popchnął
 popchnęła
 popchnęło
 popchnęli
 popchnęły

bezosobnik: popchnięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. popchnijmy
2 os. popchnij
 popchnijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. popchnąłbym
bym popchnął
 popchnęłabym
bym popchnęła
 popchnęłobym
bym popchnęło
 popchnęlibyśmy
byśmy popchnęli
 popchnęłybyśmy
byśmy popchnęły
2 os. popchnąłbyś
byś popchnął
 popchnęłabyś
byś popchnęła
 popchnęłobyś
byś popchnęło
 popchnęlibyście
byście popchnęli
 popchnęłybyście
byście popchnęły
3 os. popchnąłby
by popchnął
 popchnęłaby
by popchnęła
 popchnęłoby
by popchnęło
 popchnęliby
by popchnęli
 popchnęłyby
by popchnęły

bezosobnik: popchnięto by

bezokolicznik: popchnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: popchnąwszy

gerundium: popchnięcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: popchnięty

odpowiednik aspektowy: popychać

Składnia

bez ograniczeń + popchnąć +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 03.03.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN