UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zaczekać

Chronologizacja

2 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zaczekam	zaczekamy
2 os.	zaczekasz	zaczekacie
3 os.	zaczeka	zaczekają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaczekałem +(e)m zaczekał	zaczekałam +(e)m zaczekała	zaczekałom +(e)m zaczekało	zaczekaliśmy +(e)śmy zaczekali	zaczekałyśmy +(e)śmy zaczekały
2 os.	zaczekałeś +(e)ś zaczekał	zaczekałaś +(e)ś zaczekała	zaczekałoś +(e)ś zaczekało	zaczekaliście +(e)ście zaczekali	zaczekałyście +(e)ście zaczekały
3 os.	zaczekał	zaczekała	zaczekało	zaczekali	zaczekały

bezosobnik: zaczekano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zaczekajmy
2 os.	zaczekaj	zaczekajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaczekałbym bym zaczekał	zaczekałabym bym zaczekała	zaczekałobym bym zaczekało	zaczekalibyśmy byśmy zaczekali	zaczekałybyśmy byśmy zaczekały
2 os.	zaczekałbyś byś zaczekał	zaczekałabyś byś zaczekała	zaczekałobyś byś zaczekało	zaczekalibyście byście zaczekali	zaczekałybyście byście zaczekały
3 os.	zaczekałby by zaczekał	zaczekałaby by zaczekała	zaczekałoby by zaczekało	zaczekaliby by zaczekali	zaczekałyby by zaczekały

bezosobnik: zaczekano by

bezokolicznik: zaczekać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaczekawszy

gerundium: zaczekanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zaczekanie	zaczekania
D.	zaczekania	zaczekań
C.	zaczekaniu	zaczekaniom
B.	zaczekanie	zaczekania
N.	zaczekaniem	zaczekaniami
Ms.	zaczekaniu	zaczekaniach
W.	zaczekanie	zaczekania

Pochodzenie

Zob. czekać

1. na autobus

Definicja

przetrwać pewien czas, spodziewając się, że przyjdzie jakaś osoba lub coś się wydarzy

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Relacje znaczeniowe

synonimy:

poczekać

Połączenia

zaczekać chwileczkę, chwilę, moment
zaczekać do czasu, kiedy...; do jutra, do rana, do świtu, do wiosny
zaczekać na pana; na decyzję, na odpowiedź, na opinię, na werdykt, na wynik; na powrót, na przyjazd;
niech Pan/Pani zaczeka

Cytaty

	– Proszę, niech pan to wyśle do sądu – powiedziałem, kładąc papiery przed portierem. – Pan nie zaczeka na pana Herzoga? – zdziwił się tamten. – Zaczekam, ale na zewnątrz – powiedziałem. – O tam, za bramą. źródło: NKJP: Esensja , 2006-07
	- Niech mi pan da pół godziny - powiedziała wreszcie. - Przyjadę po panią. - Proszę zaczekać na dole. źródło: NKJP: Michał Bielecki: Dziewczyna z Banku Prowincjonalnego S. A., 1997
	Porucznik poprosił, żebym zaczekał [...] do jego powrotu, po czym wziął dwóch ludzi, wsiadł do wynajętego przeze mnie wozu i ruszył [...]. źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999
	Uważam, że powinniśmy natychmiast stąd wyruszyć, zanim nie ochłoną po ucieczce i nie wymyślą jakiejś pułapki . - A może zaczekamy, aż mgła opadnie? - zaproponowała Zenobia. źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1967
	Przy bramce przylotów znowu kurczy mi się żołądek. Wiem, jak się zachować; rodzice mnie nauczyli i robiłem to już wcześniej. Wyjąć z kieszeni wszystkie metalowe przedmioty i włożyć do koszyczka. Zaczekać na swoją kolej. Przejść przez bramkę. źródło: NKJP: Esensja, numer 4, 2005-05

Składnia

zaczekać

na KOGO/CO + (do KIEDY) + (aż ZDANIE)

2. z decyzją

Definicja

powstrzymać się przez jakiś czas od planowanych działań

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

poczekać

Połączenia

zaczekać chwileczkę, chwilę, moment
zaczekać do czasu, kiedy...; do jutra, do rana, do świtu, do wiosny
zaczekać z decyzją
cierpliwie, spokojnie zaczekać
lepiej zaczekaj

Cytaty

	Prosiłam, żeby zaczekali ze ślubem, aż więcej grosza uskładam, ale gdzie tam... źródło: NKJP: Jarosław Gawlik: Huculszczyzna, Gazeta Wyborcza, 1998-04-30
	Minister [...] powiedział, że z odpowiedzią na to pytanie trzeba zaczekać na wyniki śledztwa prokuratury i prac nadzwyczajnej sejmowej komisji. źródło: NKJP: Strefa oblodzenia, Dziennik Polski, 1998-12-03
	A może należało z regulacją tego zagadnienia zaczekać do chwili, kiedy będziemy wiedzieli więcej o stanowisku Unii Europejskiej? źródło: NKJP: Sprawozdanie z 23. posiedzenia Senatu RP w dniu 6 sierpnia 2002 r.,
	- To nieprawda, łżecie wszyscy! - wrzasnął [...] i pognał jak szalony w stronę osady. - Polek, Polek, zaczekaj, gdzie ty lecisz, durny? - wołał za nim Kajaki. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1959

Składnia

	+	zaczekać	+	z CZYM + (do KIEDY)
	+	zaczekać	+	z CZYM + aż ZDANIE

3. o planach

Definicja

zostać przełożonym do wykonania później

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

poczekać

Połączenia

plany zaczekają
móc, musieć zaczekać

Cytaty

	- Jeśli chodzi o modernizację Pułaskiego, na przyszły rok zaplanowano pieniądze tylko na wyburzenia kamienic. Reszta musi zaczekać. źródło: NKJP: Gazeta Wrocławska, 2001-11-08
	Niestety, Amerykanie uzależnili finansową i merytoryczną pomoc od pisemnego zapotrzebowania wyrażonego przez wojewodę. Ze względu na nawał zajęć nie powstał jeszcze plan zagospodarowania amerykańskich pieniędzy. Kurs antykorupcyjny musi zaczekać. źródło: NKJP: Ewa Winnicka: Wyłącz ssanie, Polityka, 2000-04-01
	Na razie nie wiadomo, kiedy miałaby ruszyć budowa kolektora w Kilińskiego, bo realizację programu rozłożono na 5 lat. W pierwszej kolejności rekultywowane ma być łaskie wysypisko śmieci. – Dlatego kanalizacja musi zaczekać . źródło: NKJP: Dziennik Łódzki, 2007-01-31
	Nieustannie absorbowały nas jednak inne pilniejsze sprawy. Możliwości kadrowe mamy zaś ograniczone i konieczna jest selekcja co musimy zrobić już, a co może zaczekać lub ma być zrealizowane przez inne służby o podobnej roli do naszej. źródło: NKJP: Stanisław Śmierciak, Dariusz Grzyb, Gazeta Krakowska, 2003-12-20

Składnia

zaczekać

(do KIEDY) + (aż ZDANIE)

Data ostatniej modyfikacji: 19.01.2024