Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. kazać
1. uczucie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- okazać (drugiemu) człowiekowi, ludziom; dziecku, kobiecie, matce; pokrzywdzonemu, pracownikowi, świadkowi; światu
- okazać uczucie; cierpliwość, dobrą wolę, łaskę, miłosierdzie, miłość, empatię, troskę, serce, sympatię, szacunek, zaufanie, zrozumienie; radość; zdziwienie; pokorę, skruchę; lekceważenie, pogardę; siłę; chęć, gotowość do czegoś
- chcieć, móc, pragnąć; potrafić, umieć; postanowić; musieć; należy, powinien, winien; wystarczy okazać
Cytaty
Wielkie i wyjątkowe podziękowania Krzyś kieruje do tych, którzy podali mu pomocną dłoń i okazali serce. źródło: NKJP: WAK: Krzyś dziękuje, Gazeta Poznańska, 2003-06-09 |
|
[...] media publiczne i komercyjne okazały pogardę swoim odbiorcom, ignorując konstytucyjne prawo obywateli do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej. źródło: NKJP: Forum czytelników, Gazeta Poznańska, 2006-02-20 |
|
Najważniejsze jest to, jak zaczynasz pierwszą lekcję w danym roku szkolnym. – Okaż cierpliwość i spokój, uśmiechnij się i przede wszystkim nie okazuj lęku. źródło: NKJP: Grażyna Maria Korycińska: Pierwsze kroki nauczyciela stażysty, Wychowawca, 2007-10 |
|
Stroop wizytował szkołę z dziesięć razy. Starał się zetknąć bezpośrednio z każdym kursantem i okazać mu zainteresowanie. źródło: NKJP: Kazimierz Moczarski: Rozmowy z katem, 1977 |
|
- O tak, zostań! - zawołała Klaudyna i szybko opuściła głowę, by ukryć rumieniec zmieszania, zawstydzona tak jawnym okazaniem uczuć [...]. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zamach na wyspę, 2001 |
|
Za grzeszników podlegających poprawie Klemens uważał tych, którzy okazali skruchę i pojednali się z Bogiem przed śmiercią, ale zabrakło im czasu, by dopełnić pokuty. źródło: NKJP: Kinga Helena Szczurek: Katolicka nauka o czyśćcu i formy niesienia pomocy zmarłym, 2008 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
okażę |
okażemy |
|||
2 os. |
okażesz |
okażecie |
|||
3 os. |
okaże |
okażą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
okazałem +(e)m okazał |
okazałam +(e)m okazała |
okazałom +(e)m okazało |
okazaliśmy +(e)śmy okazali |
okazałyśmy +(e)śmy okazały |
2 os. |
okazałeś +(e)ś okazał |
okazałaś +(e)ś okazała |
okazałoś +(e)ś okazało |
okazaliście +(e)ście okazali |
okazałyście +(e)ście okazały |
3 os. |
okazał |
okazała |
okazało |
okazali |
okazały |
bezosobnik: okazano
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
okażmy |
|
2 os. |
okaż |
okażcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
okazałbym bym okazał |
okazałabym bym okazała |
okazałobym bym okazało |
okazalibyśmy byśmy okazali |
okazałybyśmy byśmy okazały |
2 os. |
okazałbyś byś okazał |
okazałabyś byś okazała |
okazałobyś byś okazało |
okazalibyście byście okazali |
okazałybyście byście okazały |
3 os. |
okazałby by okazał |
okazałaby by okazała |
okazałoby by okazało |
okazaliby by okazali |
okazałyby by okazały |
bezosobnik: okazano by
bezokolicznik: okazać
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
okazawszy
gerundium: okazanie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | okazanie |
okazania |
D. | okazania |
okazań |
C. | okazaniu |
okazaniom |
B. | okazanie |
okazania |
N. | okazaniem |
okazaniami |
Ms. | okazaniu |
okazaniach |
W. | okazanie |
okazania |
imiesłów przymiotnikowy bierny: okazany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | okazany |
okazany |
okazany |
okazane |
okazana |
D. | okazanego |
okazanego |
okazanego |
okazanego |
okazanej |
C. | okazanemu |
okazanemu |
okazanemu |
okazanemu |
okazanej |
B. | okazanego |
okazanego |
okazany |
okazane |
okazaną |
N. | okazanym |
okazanym |
okazanym |
okazanym |
okazaną |
Ms. | okazanym |
okazanym |
okazanym |
okazanym |
okazanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | okazani |
okazani |
okazane |
okazane |
D. | okazanych |
okazanych |
okazanych |
okazanych |
C. | okazanym |
okazanym |
okazanym |
okazanym |
B. | okazanych |
okazanych |
okazanych |
okazane |
N. | okazanymi |
okazanymi |
okazanymi |
okazanymi |
Ms. | okazanych |
okazanych |
okazanych |
okazanych |
odpowiednik aspektowy: okazywać
Składnia
+ | okazać | + |
(KOMU) +
CO
|
2. pomoc
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
Połączenia
- okazać pomoc, poparcie, wsparcie
Cytaty
Pragnę serdecznie podziękować wszystkim, którzy przez dyskusje, zainteresowanie i krytykę okazali mi pomoc przy pisaniu tej książki. źródło: NKJP: Paweł Kowalczyk: Fizyka cząsteczek: energie i widma, 2000 |
|
Jeśli pomagamy innym, to i nam kiedyś ktoś okaże wsparcie. źródło: NKJP: Violetta Gradek: Serdeczne czwartki, Dziennik Zachodni, 2002-06-26 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
okażę |
okażemy |
|||
2 os. |
okażesz |
okażecie |
|||
3 os. |
okaże |
okażą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
okazałem +(e)m okazał |
okazałam +(e)m okazała |
okazałom +(e)m okazało |
okazaliśmy +(e)śmy okazali |
okazałyśmy +(e)śmy okazały |
2 os. |
okazałeś +(e)ś okazał |
okazałaś +(e)ś okazała |
okazałoś +(e)ś okazało |
okazaliście +(e)ście okazali |
okazałyście +(e)ście okazały |
3 os. |
okazał |
okazała |
okazało |
okazali |
okazały |
bezosobnik: okazano
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
okażmy |
|
2 os. |
okaż |
okażcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
okazałbym bym okazał |
okazałabym bym okazała |
okazałobym bym okazało |
okazalibyśmy byśmy okazali |
okazałybyśmy byśmy okazały |
2 os. |
okazałbyś byś okazał |
okazałabyś byś okazała |
okazałobyś byś okazało |
okazalibyście byście okazali |
okazałybyście byście okazały |
3 os. |
okazałby by okazał |
okazałaby by okazała |
okazałoby by okazało |
okazaliby by okazali |
okazałyby by okazały |
bezosobnik: okazano by
bezokolicznik: okazać
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
okazawszy
gerundium: okazanie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | okazanie |
okazania |
D. | okazania |
okazań |
C. | okazaniu |
okazaniom |
B. | okazanie |
okazania |
N. | okazaniem |
okazaniami |
Ms. | okazaniu |
okazaniach |
W. | okazanie |
okazania |
imiesłów przymiotnikowy bierny: okazany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | okazany |
okazany |
okazany |
okazane |
okazana |
D. | okazanego |
okazanego |
okazanego |
okazanego |
okazanej |
C. | okazanemu |
okazanemu |
okazanemu |
okazanemu |
okazanej |
B. | okazanego |
okazanego |
okazany |
okazane |
okazaną |
N. | okazanym |
okazanym |
okazanym |
okazanym |
okazaną |
Ms. | okazanym |
okazanym |
okazanym |
okazanym |
okazanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | okazani |
okazani |
okazane |
okazane |
D. | okazanych |
okazanych |
okazanych |
okazanych |
C. | okazanym |
okazanym |
okazanym |
okazanym |
B. | okazanych |
okazanych |
okazanych |
okazane |
N. | okazanymi |
okazanymi |
okazanymi |
okazanymi |
Ms. | okazanych |
okazanych |
okazanych |
okazanych |
odpowiednik aspektowy: okazywać
Składnia
+ | okazać | + |
(KOMU) +
CO
|
Informacja normatywna
Uznawane za niepoprawne.
3. bilet
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy
Połączenia
- okazać dokument; bilet, dowód (osobisty, tożsamości...), kartę, legitymację, paszport, zaświadczenie
- chcieć, móc, musieć; należy, powinien, winien; wystarczy okazać
- odmówić/odmawiać; żądać/zażądać okazania czegoś
Cytaty
Młody baron [...] postawił na baczność komendanta posterunku. Okazał mu stosowne dokumenty. źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1990 |
|
„Pański bilet, młody człowieku, proszę okazać bilet!” - powiedziałem surowo [...]. źródło: NKJP: Zdzisław Szczepaniak: Dziewczyna z Trogiru i inne opowiadania, 2005 |
|
W przypadku kontroli biletów muszą oni okazać legitymację ZUS z odpowiednim wpisem, dowód osobisty i aktualny odcinek renty lub emerytury. źródło: NKJP: Rafał P. Palacz: Kto jest uprawniony do zniżek w przejazdach komunikacją miejską?, Gazeta Wrocławska, nr 07/09, 1999 |
|
Mężczyźni nie potrafili mówić po polsku, okazali łotewskie paszporty oraz ważne bilety na rejs promem do Szwecji. źródło: NKJP: Kazimierz Netka: Napadł w Austrii, wpadł w Gdańsku, Dziennik Bałtycki, 2010-02-08 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
okażę |
okażemy |
|||
2 os. |
okażesz |
okażecie |
|||
3 os. |
okaże |
okażą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
okazałem +(e)m okazał |
okazałam +(e)m okazała |
okazałom +(e)m okazało |
okazaliśmy +(e)śmy okazali |
okazałyśmy +(e)śmy okazały |
2 os. |
okazałeś +(e)ś okazał |
okazałaś +(e)ś okazała |
okazałoś +(e)ś okazało |
okazaliście +(e)ście okazali |
okazałyście +(e)ście okazały |
3 os. |
okazał |
okazała |
okazało |
okazali |
okazały |
bezosobnik: okazano
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
okażmy |
|
2 os. |
okaż |
okażcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
okazałbym bym okazał |
okazałabym bym okazała |
okazałobym bym okazało |
okazalibyśmy byśmy okazali |
okazałybyśmy byśmy okazały |
2 os. |
okazałbyś byś okazał |
okazałabyś byś okazała |
okazałobyś byś okazało |
okazalibyście byście okazali |
okazałybyście byście okazały |
3 os. |
okazałby by okazał |
okazałaby by okazała |
okazałoby by okazało |
okazaliby by okazali |
okazałyby by okazały |
bezosobnik: okazano by
bezokolicznik: okazać
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
okazawszy
gerundium: okazanie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | okazanie |
okazania |
D. | okazania |
okazań |
C. | okazaniu |
okazaniom |
B. | okazanie |
okazania |
N. | okazaniem |
okazaniami |
Ms. | okazaniu |
okazaniach |
W. | okazanie |
okazania |
imiesłów przymiotnikowy bierny: okazany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | okazany |
okazany |
okazany |
okazane |
okazana |
D. | okazanego |
okazanego |
okazanego |
okazanego |
okazanej |
C. | okazanemu |
okazanemu |
okazanemu |
okazanemu |
okazanej |
B. | okazanego |
okazanego |
okazany |
okazane |
okazaną |
N. | okazanym |
okazanym |
okazanym |
okazanym |
okazaną |
Ms. | okazanym |
okazanym |
okazanym |
okazanym |
okazanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | okazani |
okazani |
okazane |
okazane |
D. | okazanych |
okazanych |
okazanych |
okazanych |
C. | okazanym |
okazanym |
okazanym |
okazanym |
B. | okazanych |
okazanych |
okazanych |
okazane |
N. | okazanymi |
okazanymi |
okazanymi |
okazanymi |
Ms. | okazanych |
okazanych |
okazanych |
okazanych |
odpowiednik aspektowy: okazywać
Składnia
Rzosobowy | + | okazać | + |
(KOMU) +
CO
|
4. podejrzanego
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa sąd
Połączenia
- okazanie podejrzanego; zwłok
- przeprowadzić, zorganizować okazanie
- protokół okazania; pokój okazań
Cytaty
W celu potwierdzenia informacji o popełnieniu przez nich przestępstwa, na miejscu zdarzenia policjanci okazali ich świadkowi S. W., który rozpoznał oskarżonych jako sprawców przestępstwa usiłowania kradzieży z włamaniem. źródło: NKJP: Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Izba Karna, 2004-02-19 |
|
Kiedy okazano podejrzanych Jerzemu P., ten nie miał wątpliwości, że są to ci sami mężczyźni, którzy w marcową noc wdarli się do jego domu źródło: NKJP: Halina Stęplówna: Bandyci mieli broń, Express Ilustrowany, 2001-12-14 |
|
Syn b. premiera przyznał, że wśród okazanych mu noży jeden tylko wyróżniał się charakterystycznym zakończeniem rękojeści. [...] Tak przeprowadzać okazania nie wolno. Nie pierwszy to i nie ostatni błąd organów ścigania w tej sprawie. źródło: NKJP: Bogdan Wróblewski: Proces o zabójstwo Jaroszewiczów, Gazeta Wyborcza, 1997-05-14 |
|
Zorganizowano okazanie. Do żulika dobrano kilku podobnych fizycznie typów, większość ze szkoły na Skorupki, i pokazano dziewczynie w komendzie na Wilczej. źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
okażę |
okażemy |
|||
2 os. |
okażesz |
okażecie |
|||
3 os. |
okaże |
okażą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
okazałem +(e)m okazał |
okazałam +(e)m okazała |
okazałom +(e)m okazało |
okazaliśmy +(e)śmy okazali |
okazałyśmy +(e)śmy okazały |
2 os. |
okazałeś +(e)ś okazał |
okazałaś +(e)ś okazała |
okazałoś +(e)ś okazało |
okazaliście +(e)ście okazali |
okazałyście +(e)ście okazały |
3 os. |
okazał |
okazała |
okazało |
okazali |
okazały |
bezosobnik: okazano
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
okażmy |
|
2 os. |
okaż |
okażcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
okazałbym bym okazał |
okazałabym bym okazała |
okazałobym bym okazało |
okazalibyśmy byśmy okazali |
okazałybyśmy byśmy okazały |
2 os. |
okazałbyś byś okazał |
okazałabyś byś okazała |
okazałobyś byś okazało |
okazalibyście byście okazali |
okazałybyście byście okazały |
3 os. |
okazałby by okazał |
okazałaby by okazała |
okazałoby by okazało |
okazaliby by okazali |
okazałyby by okazały |
bezosobnik: okazano by
bezokolicznik: okazać
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
okazawszy
gerundium: okazanie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | okazanie |
okazania |
D. | okazania |
okazań |
C. | okazaniu |
okazaniom |
B. | okazanie |
okazania |
N. | okazaniem |
okazaniami |
Ms. | okazaniu |
okazaniach |
W. | okazanie |
okazania |
imiesłów przymiotnikowy bierny: okazany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | okazany |
okazany |
okazany |
okazane |
okazana |
D. | okazanego |
okazanego |
okazanego |
okazanego |
okazanej |
C. | okazanemu |
okazanemu |
okazanemu |
okazanemu |
okazanej |
B. | okazanego |
okazanego |
okazany |
okazane |
okazaną |
N. | okazanym |
okazanym |
okazanym |
okazanym |
okazaną |
Ms. | okazanym |
okazanym |
okazanym |
okazanym |
okazanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | okazani |
okazani |
okazane |
okazane |
D. | okazanych |
okazanych |
okazanych |
okazanych |
C. | okazanym |
okazanym |
okazanym |
okazanym |
B. | okazanych |
okazanych |
okazanych |
okazane |
N. | okazanymi |
okazanymi |
okazanymi |
okazanymi |
Ms. | okazanych |
okazanych |
okazanych |
okazanych |
odpowiednik aspektowy: okazywać
Inne uwagi
Zwykle ger
Składnia
+ | okazać | + |
KOGO/CO +
(KOMU)
|