UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ściana

Chronologizacja

1398, SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ściana	ściany
D.	ściany	ścian

C.	ścianie	ścianom
B.	ścianę	ściany
N.	ścianą	ścianami
Ms.	ścianie	ścianach
W.	ściano	ściany

1. domu

Definicja

pionowa płaszczyzna ograniczająca jakiś budynek lub dzieląca jego wnętrze na pomieszczenia, wykonana z cegieł, betonu, drewna lub innego materiału budowlanego

Pochodzenie

psł. *stěna 'pleciona z prętów ściana oblepiona gliną lub błotem’ > 'stwardniała powierzchnia' > 'ściana'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo części budowli

Połączenia

boczna, frontowa, tylna; cienka, gruba, gładka, podwójna; biała, żółta; czysta, brudna; odrapana, pomalowana ściana; ściana nośna, szczytowa, zewnętrzna
ściana chaty, domu, kamienicy, willi; jadalni, korytarza, kuchni, pokoju, salonu
fotografia, krzyż, obraz, portret, plakat, zegar; graffiti, fresk, napis, tapeta; grzyb, pęknięcie, zaciek na ścianie; szafa w ścianie
ściany pękają
pomalować, otynkować; postawić, zburzyć ściany
odwrócić się/odwracać się do ściany; zdjąć coś ze ściany
oprzeć się/opierać się o ścianę; pukać, stukać; wmurować coś w ścianę
stanąć/stać pod ścianą
coś wisi na ścianie; powiesić, zawiesić coś na ścianie; stać przy ścianie

Cytaty

	Przy ścianie stał stół, pokryty niebieską ceratą, a obok krzesło drewniane. źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1990
	Między dużymi oknami we frontowej ścianie, na wprost stołu, stała długa, pluszowa kanapa z wysokim oparciem. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka , 1996
	Podłoga z szerokich modrzewiowych desek pięknie współgrała z surowymi, ceglanymi ścianami pokrytymi gęsto współczesnymi malowidłami. źródło: NKJP: Martyna Żandarska-Ochnik: Pan wichrów i powiewów , 2008
	Patrząc na nagie, białe ściany, zaczyna się zastanawiać, co stało się z obrazami, które Bellini namalował w czasie pobytu na dworze Mohammada II? źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny , 1997
	U innych w mieszkaniu na ścianach wiszą obrazki, zdjęcia, a u mnie aniołki – opowiada właścicielka anielskiej kolekcji. źródło: NKJP: (ias): Pasje. Kolekcja dobrych duchów Legionowskie Aniołowo Mazowieckie To i Owo, 2005-11-19

2. szafy

Definicja

pionowa płaszczyzna, ograniczająca jakiś przedmiot

Pochodzenie

psł. *stěna 'pleciona z prętów ściana oblepiona gliną lub błotem’ > 'stwardniała powierzchnia' > 'ściana'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo części budowli

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

bok

Połączenia

ściana akwarium, kotła, kufra, pudła, skrzyni, szafy

Cytaty

	Natomiast tam, gdzie jest bardzo ciasno, w ramach programu minimum proponuję przykręcić wieszak do szczytowej ściany szafy ubraniowej, jeśli taka znajduje się akurat w przedpokoju. źródło: NKJP: W mieszkaniu, Gazeta Wyborcza, 1993-04-02
	Jedna ściana pudła, jak płonąca gazeta, uniosła się w górę i szybowała w dół, z mostu. źródło: NKJP: Joanna Rudniańska: Miejsca, 1999
	Do ciężarówki pakuje się przeważnie dużo więcej zwierząt niż dopuszcza norma. Przywiązywane są do ścian auta na krótkich sznurkach, tak że każdy upadek jest dla nich śmiertelny. źródło: NKJP: Agnieszka Malik: Czy mięso może cierpieć?, Polityka, 2006-05-20
	Imię wezyra, zachowane na ścianach grobowca, było dotąd nieznane. źródło: NKJP: Jerzy Ciechanowicz: Tajemnice wezyra Fefi, Gazeta Wyborcza , 1998-04-03
	Ściany kotła i palenisko rusztowe chłodzone są wodą. źródło: NKJP: Zbigniew Szpil: Kotły i kotłownie, Dziennik Polski, 2001-10-24

Składnia

ściana

CZEGO

3. w górach

Definicja

bardzo strome, prawie pionowe zbocze górskie

Pochodzenie

psł. *stěna 'pleciona z prętów ściana oblepiona gliną lub błotem’ > 'stwardniała powierzchnia' > 'ściana'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

zbocze

Połączenia

granitowa, skalna; górska, tatrzańska; południowa, północna, wschodnia, zachodnia; pionowa, stroma, urwista; trudna ściana
ściana Gąsienicowej Turni, Giewontu, Kościelca, Małego Jaworowego Szczytu, Mięguszowieckiego Szczytu, Mnicha, Rysów, Zamarłej Turni
pokonać, przejść, zdobyć ścianę
odpaść od ściany
wspinać się po ścianie

Cytaty

	Ratownicy TOPR ewakuowali wczoraj po południu z północnej ściany Mięguszowieckiego Szczytu w Tatrach dwóch młodych taterników, którzy utknęli tam podczas wspinaczki. źródło: NKJP: Dziennik Polski, 2003-03-05
	Przejście zachodniej ściany Zadniego Kościelca, drogi trudniejszej, było dla naszego zespołu dużym przeżyciem, zwłaszcza że do trudności technicznych dołączyła się nagła ulewa, która zmusiła nas do pospiesznego wycofania się. źródło: NKJP: Wanda Rutkiewicz: Na jednej linie, 2010
	Na Giewoncie giną turyści nie zdający sobie sprawy z niebezpieczeństw typowych dla skalistych gór i taternicy, którzy dobrze wiedzą, co to znaczy ściana i odpadnięcie od ściany. źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach : wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1999
	Po przybyciu na miejsce okazuje się, że chłopak, który wzywał pomocy, znajduje się na wysokości około 40 m, w pionowej ścianie na tzw. ganku. źródło: NKJP: Janusz Kapłon: Ze wspomnień ratownika GOPR - Nocny wypad, Tygodnik Podhalański, 1999
	Pokonywanie trudnych ścian w towarzystwie wspinaczy dawało złudną pewność siebie i zachęcało do szukania samodzielnych sukcesów. źródło: NKJP: Stanisław Zieliński: W stronę Pysznej, 2008

Składnia

ściana

(CZEGO)

4. sześcianu

Definicja

płaszczyzna lub część płaszczyzny ograniczająca wielościan

Pochodzenie

psł. *stěna 'pleciona z prętów ściana oblepiona gliną lub błotem’ > 'stwardniała powierzchnia' > 'ściana'

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Połączenia

ściana boczna
ściana czworościanu, graniastosłupa, ostrosłupa, sześcianu, wielościanu
bok, przekątna ściany

Cytaty

W ostrosłupie prawidłowym trójkątnym o podstawie ABC i wierzchołku S, krawędź boczna jest dwukrotnie dłuższa od krawędzi podstawy. Wyznacz cosinus kąta alfa, który tworzą ściany boczne tego ostrosłupa.

źródło: NKJP: Przykładowe tematy, Dziennik Polski, 2000-05-11

Mówimy, że kula jest wpisana w wielościan, jeżeli każda ściana wielościanu jest styczna do kuli.

źródło: Internet

Składnia

ściana

CZEGO

5. tętnicy

Definicja

część ograniczająca i osłaniająca jamę ciała lub jakiś rurkowaty organ

Pochodzenie

psł. *stěna 'pleciona z prętów ściana oblepiona gliną lub błotem’ > 'stwardniała powierzchnia' > 'ściana'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Połączenia

ściana jelita (cienkiego, grubego), tętnicy, żyły; komórki; macicy, żołądka
przebić, przedziurawić, rozedrzeć, uszkodzić; rozciągnąć, wzmocnić ścianę

Cytaty

	Lekarze stwierdzili u pacjenta uszkodzenie wątroby i przedniej ściany żołądka. źródło: NKJP: (st): Z wokand sądowych, Express Ilustrowany, 2002-11-19
	Ściana górna oczodołu jest utworzona przez kości nosową, czołową i blaszkę sitową kości sitowej. źródło: NKJP: Bartłomiej Sokołowski: Zarys anatomii człowieka cz. I i II, 2004
	Leczenie niewydolności żylnej w początkowych stadiach sprowadza się głównie do zażywania leków wzmacniających ściany żył. źródło: NKJP: Mariola Marklowska: Nie czekaj, aż zaczną cię boleć, Dziennik Zachodni, 2005-05-21
	Okazało się, że nowotwór przekroczył już ściany gałki ocznej. źródło: NKJP: Paweł Walewski, Polityka, 2001-05-05
	Zniesienie działania ochronnego może być przyczyną choroby wrzodowej, perforacji ściany żołądka, krwawienia ze ściany żołądka i innych dolegliwości będących wynikiem zaburzenia homeostazy organizmu. źródło: NKJP: Danuta Myłek: Alergie, 2001

Składnia

ściana

CZEGO

6. wyrobisko

Definicja

wyrobisko znacznej długości, ograniczone po bokach chodnikami, z którego górnicy wydobywają węgiel lub inne surowce mineralne

Pochodzenie

psł. *stěna 'pleciona z prętów ściana oblepiona gliną lub błotem’ > 'stwardniała powierzchnia' > 'ściana'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł miejsca i czynności związane z przemysłem

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

wyrobisko

Połączenia

zagrożona ściana
wydobycie (węgla) ze ściany
pracować na ścianie

Cytaty

	Jeszcze pięć lat temu był górnikiem, pracował na ścianie. źródło: NKJP: Dariusz Kortko: Orkiestra, Gazeta Wyborcza, 1998-10-23
	Burmistrz małopolskiego Chełmka zwrócił się wczoraj z apelem o zawieszenie wydobycia na zagrożonej ścianie do czasu wyjaśnienia przyczyn trzęsienia ziemi. źródło: NKJP: Marcin Zasada: Potężne tąpnięcie w Piaście, Dziennik Zachodni, 2010-02-10
	Aktualnie wydobycie jest prowadzone na dwóch spośród pięciu ścian kopalni. źródło: NKJP: Igor Cieślicki: Dyrekcja kłamała, Trybuna Śląska, 2003-02-27
	Pracował na głębokości 900 m w ciężkim transporcie. Dostarczał metalowe obudowy do chodników, przekopów i ścian. źródło: NKJP: Tadeusz Dudź: Górnictwo się do nas nie przyznaje, Gazeta Wrocławska, 1999
	Poza rejonem zagrożenia, czyli na pozostałych dwóch ścianach kopalnia pracuje normalnie. źródło: NKJP: (PIM): Akcja trwa, Dziennik Polski, 2003-04-04

7. deszczu

Definicja

książk.

duża, zwarta masa czegoś, wyglądem przypominająca pionową płaszczyznę

Pochodzenie

psł. *stěna 'pleciona z prętów ściana oblepiona gliną lub błotem’ > 'stwardniała powierzchnia' > 'ściana'

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Połączenia

ogromna, potężna, wielka; gęsta; czarna ściana
ściana boru, deszczu, drzew, lasu, wody, zarośli, zieleni
ściana wyrasta/wyrosła przed kimś

Cytaty

	Gdy zbliżali się do ściany drzew, wyszły z gęstwiny, niemal im na spotkanie, trzy sarny. źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Sosna i pies: poemat z zagrody, 2008
	Z jednej strony placu znajdować się będzie zamknięta wewnętrzna uliczka dla rolkowców, natomiast druga strona placu zostanie odgrodzona od ulicy Gdańskiej naturalną, zieloną ścianą żywopłotu. źródło: NKJP: (gal): Nowy plac zabaw, Dziennik Bałtycki, 2000-05-27
	Dziki zwykle idą gęstwiną, a na otwartą przestrzeń wychodzą rzadko. W nocy przy księżycu zwykle żerują w cieniu ściany lasu lub drzew. źródło: NKJP: Stanisław Godlewski: Vademecum myśliwego, 1996
	Olo patrzy na kamienną pustynię kończącą się ścianą płomieni. Tam pali się już wszystko. źródło: NKJP: Roman Bratny: Kolumbowie — rocznik 20, 1977
	Gdyby nie wyrastające raz po raz ściany deszczu, podziwiałbym urodę chat wśród kokosowych gajów, bambusowych alej z turkusowym oceanem na dalszym planie. źródło: NKJP: Olgierd Budrewicz: Piekło w kolorach, 1997

Składnia

ściana

CZEGO

8. milczenia

Definicja

książk.

przeszkoda utworzona przez negatywne emocje lub stany, izolująca ludzi, uniemożliwiająca im współpracę, porozumienie i utrzymywanie dobrych i poprawnych stosunków społecznych

Pochodzenie

psł. *stěna 'pleciona z prętów ściana oblepiona gliną lub błotem’ > 'stwardniała powierzchnia' > 'ściana'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

mur

Połączenia

ściana milczenia, obojętności, wrogości
ściana czegoś wyrosła między kimś a kimś

Cytaty

	Nie przyszło mi wtedy do głowy, że już wkrótce po moim powrocie do Polski między tzw. literaturą krajową a pisarzami emigracyjnymi wyrośnie ściana takiej - prawdziwej czy też sztucznie podsycanej - wrogości [...]. źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet : wybór z pamięci 90-latka, 2004
	Największym problemem naszych graczy był mur, którego w żaden sposób nie mogli przebić. Z takim samym murem spotykamy się na co dzień. Raz jest to ściana obojętności, kiedy indziej niemożliwy do sforsowania mur irracjonalnego (?) oporu wobec nowych rozwiązań. źródło: NKJP: Jarosław Berger: Mur, Express Ilustrowany, 2001-05-29
	Prowadzimy bardzo intensywne przesłuchania, ale bawimy się troszeczkę w Sherlocka Holmesa, ponieważ jest zupełna ściana milczenia, jeżeli chodzi o dwie najwyżej usytuowane w hierarchii kopalni osoby kierownika ruchu zakładu górniczego i jego zastępcę, naczelnego inżyniera. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 05.03.1998
	Wszyscy nas krytykowali, i rodzina, i znajomi. A nam chodzi o to, żeby dziecko miało swoje środowisko, a nie ścianę obcości. źródło: NKJP: Anna Sobolewska: Cela: odpowiedź na zespół Downa, 2009

Składnia

ściana

CZEGO

9. w kolarstwie

Definicja

sport. pot.

w kolarstwie szosowym: krótki bardzo stromy podjazd

Pochodzenie

ang. wall

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport miejsca związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

synonimy:

ścianka

Cytaty

Krótki dystans może sprzyjać atakom z daleka, aczkolwiek finałowa ściana pewnie będzie dozować odwagę u większości kolarzy.

źródło: Internet: forums.rowery.org

Gdzie warto kibicować? [...] dla mnie najlepszym miejscem jest właśnie Via Santa Caterina. [...]. Zawodnicy nie jadą szybko (bo ta ściana jest przerażająco stroma) i dzięki temu można się im bliżej poprzyglądać, a nawet przeczytać nazwy marek rowerowych na ich sprzęcie.

źródło: Internet: kulturakolarska.cc

10. w Internecie

Definicja

środ.

główna strona profilu w serwisie społecznościowym, na której wyświetlają się wszystkie kolejno zamieszczane materiały lub odsyłacze do nich

Pochodzenie

ang. wall

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Komunikacja na odległość Internet

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny komputery/informatyka

Cytaty

[...] pewnie niewielu z was w ogóle zobaczy ten link na ścianie, a tym bardziej w niego kliknie i posłucha.

źródło: Internet: facebook.com/nasmakpl

Po kliknięciu Kontynuować [...] lub Usunąć [...] tag zostanie usunięty, więc posty, w których zostałeś oznaczony i usunięto tag, nie będą już pojawiać się na Twojej ścianie.

źródło: Internet: creapublicidadonline.com/pl

Frazeologizmy

coś odbija się jak groch o ścianę
coś pasuje jak pięść do nosa
coś pasuje jak garbaty do ściany
cztery ściany
jak grochem o ścianę
ktoś mówi jak do ściany
ktoś gada jak do ściany
ktoś podpiera ściany
ktoś rzuca grochem o ścianę
ktoś wali głową o/w mur
ktoś wali głową o/w ścianę
ktoś bije głową o/w ścianę
ktoś wali łbem o/w ścianę
ktoś zamknął się w czterech ścianach
ktoś zamknął się w swoich czterech ścianach
ktoś pozamykał się w czterech ścianach
ktoś zamyka się w czterech ścianach
ktoś zamyka się w swoich czterech ścianach
ktoś/coś odbija się od ściany
ktoś/coś odbił się/odbiło się od ściany
ktoś/coś postawił/postawiło pod ścianą kogoś
ktoś/coś stawia pod ścianą kogoś
od ściany do ściany
przez ścianę
ręka, noga, mózg na ścianie
sąsiad przez ścianę
sąsiadka przez ścianę
ściana płaczu
zapora ogniowa
ściana ogniowa

Przysłowia

Ściany mają uszy

Data ostatniej modyfikacji: 20.08.2024