UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

celować

Chronologizacja

SStp: cylować, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. cel

1. do tarczy

Definicja

kierować coś dokładnie w stronę jakiegoś obiektu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni kierunek

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Połączenia

snajper, strzelec, żołnierz; myśliwy celuje
celować palcem; kluczem; piłką
celować do dzieci, do ludzi; do ptaków, do zwierząt; do bramki, do tarczy
celować między oczy
celować w czyjąś pierś, w głowę, w nogi, w oczy, w piersi, w plecy, w serce; w górę
celować z broni; z karabinu, z pistoletu, z rewolweru, ze strzelby; z łuku
celować dokładnie, precyzyjnie; długo
celować i strzelać, celować i trafić

Cytaty

	Romek Hrabicz milczy, więc Orłowski [...] celuje z pistoletu między oczy chłopca. źródło: NKJP: Witold Horwath: Seans, 2003
	Majowie z upodobaniem oddawali się grze, polegającej na celowaniu piłką lub kamieniem do obręczy ustawionych pionowo. źródło: NKJP: Halina Zdebska: Istota i wartości zespołowych gier sportowych, 2008
	– Coś podobnego! – dziwi się aksamitnie panienka w mini i celuje w doktora obiektywem aparatu. źródło: NKJP: Barbara Kosmowska: Hermańce, 2008
	[...] myśliwi selekcjonerzy (celujący do grubego zwierza) dysponują już bronią kombinowaną lub sztucerami z lufą gwintowaną. źródło: NKJP: Sztucery nowobogackich, Dziennik Polski, 2001-03-07
	— O! Właśnie! — powiedział z uznaniem, celując palcem w moją pierś. źródło: NKJP: Janusz Nazajder: Młody Technik, 1966
	Inne sprzęty w pokoju nie powinny celować ostrymi krawędziami w nasze miejsce pracy. źródło: NKJP: Miejsce na pracę i sen, Dziennik Polski, 2002-04-17
	Ławka ta [...] położona była około 1,2 m (4') poniżej górnej krawędzi przedpiersia. Stojący na niej strzelcy byli częściowo odsłonięci, lecz mogli swobodnie prowadzić celowany ogień karabinowy. źródło: NKJP: Ryszard Henryk Bochenek: Twierdza Jasna Góra, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	celuję	celujemy
2 os.	celujesz	celujecie
3 os.	celuje	celują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	celowałem +(e)m celował	celowałam +(e)m celowała	celowałom +(e)m celowało	celowaliśmy +(e)śmy celowali	celowałyśmy +(e)śmy celowały
2 os.	celowałeś +(e)ś celował	celowałaś +(e)ś celowała	celowałoś +(e)ś celowało	celowaliście +(e)ście celowali	celowałyście +(e)ście celowały
3 os.	celował	celowała	celowało	celowali	celowały

bezosobnik: celowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę celował będę celować	będę celowała będę celować	będę celowało będę celować	będziemy celowali będziemy celować	będziemy celowały będziemy celować
2 os.	będziesz celował będziesz celować	będziesz celowała będziesz celować	będziesz celowało będziesz celować	będziecie celowali będziecie celować	będziecie celowały będziecie celować
3 os.	będzie celował będzie celować	będzie celowała będzie celować	będzie celowało będzie celować	będą celowali będą celować	będą celowały będą celować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		celujmy
2 os.	celuj	celujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	celowałbym bym celował	celowałabym bym celowała	celowałobym bym celowało	celowalibyśmy byśmy celowali	celowałybyśmy byśmy celowały
2 os.	celowałbyś byś celował	celowałabyś byś celowała	celowałobyś byś celowało	celowalibyście byście celowali	celowałybyście byście celowały
3 os.	celowałby by celował	celowałaby by celowała	celowałoby by celowało	celowaliby by celowali	celowałyby by celowały

bezosobnik: celowano by

bezokolicznik: celować

imiesłów przysłówkowy współczesny:

celując

gerundium: celowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	celowanie	celowania
D.	celowania	celowań
C.	celowaniu	celowaniom
B.	celowanie	celowania
N.	celowaniem	celowaniami
Ms.	celowaniu	celowaniach
W.	celowanie	celowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: celujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	celujący	celujący	celujący	celujące	celująca
D.	celującego	celującego	celującego	celującego	celującej
C.	celującemu	celującemu	celującemu	celującemu	celującej
B.	celującego	celującego	celujący	celujące	celującą
N.	celującym	celującym	celującym	celującym	celującą
Ms.	celującym	celującym	celującym	celującym	celującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	celujący	celujący	celujące	celujące
D.	celujących	celujących	celujących	celujących
C.	celującym	celującym	celującym	celującym
B.	celujących	celujących	celujących	celujące
N.	celującymi	celującymi	celującymi	celującymi
Ms.	celujących	celujących	celujących	celujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: celowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	celowany	celowany	celowany	celowane	celowana
D.	celowanego	celowanego	celowanego	celowanego	celowanej
C.	celowanemu	celowanemu	celowanemu	celowanemu	celowanej
B.	celowanego	celowanego	celowany	celowane	celowaną
N.	celowanym	celowanym	celowanym	celowanym	celowaną
Ms.	celowanym	celowanym	celowanym	celowanym	celowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	celowani	celowani	celowane	celowane
D.	celowanych	celowanych	celowanych	celowanych
C.	celowanym	celowanym	celowanym	celowanym
B.	celowanych	celowanych	celowanych	celowane
N.	celowanymi	celowanymi	celowanymi	celowanymi
Ms.	celowanych	celowanych	celowanych	celowanych

odpowiednik aspektowy: wycelować

Składnia

+	celować	+	z CZEGO + DOKĄD
+	celować	+	CZYM + DOKĄD
+	celować	+	CO

2. w jakiejś działalności

Definicja

książk.

wyróżniać się szczególną aktywnością

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

celować w grze na czymś, w jakiejś działalności, w jakiejś propagandzie, w produkcji czegoś
celować szczególnie

Cytaty

	Nie opracowuje on poszczególnych elementów widzenia za pośrednictwem specjalnych konstrukcji słownoobrazowych, podobnych tym, w jakich celuje na przykład Przyboś. źródło: NKJP: Kazimierz Wyka: Rzecz wyobraźni, 1959
	Nie znosił takiej bezradnej napastliwości. [...] Nie wiedzieć czemu, celowały w niej kobiety. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2007
	Opinii o źle ubranych politykach zaprzeczali ubrani w ciemne, dobrze skrojone garnitury liderzy Kongresu Liberalno-Demokratycznego, a nieco później celujący w starannym doborze eleganckich garniturów i butów - Gromosław Czempiński i Andrzej Olechowski. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba: Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych, 2004
	[...] dowiemy się telefonicznie w naszych biurach o kolejnym darmowym rozdawnictwie pieniędzy podatników [...], usłyszymy docinki, że to zwłaszcza my [...] celujemy w tej dziedzinie. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 28.03.1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	celuję	celujemy
2 os.	celujesz	celujecie
3 os.	celuje	celują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	celowałem +(e)m celował	celowałam +(e)m celowała	celowałom +(e)m celowało	celowaliśmy +(e)śmy celowali	celowałyśmy +(e)śmy celowały
2 os.	celowałeś +(e)ś celował	celowałaś +(e)ś celowała	celowałoś +(e)ś celowało	celowaliście +(e)ście celowali	celowałyście +(e)ście celowały
3 os.	celował	celowała	celowało	celowali	celowały

bezosobnik: celowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę celował będę celować	będę celowała będę celować	będę celowało będę celować	będziemy celowali będziemy celować	będziemy celowały będziemy celować
2 os.	będziesz celował będziesz celować	będziesz celowała będziesz celować	będziesz celowało będziesz celować	będziecie celowali będziecie celować	będziecie celowały będziecie celować
3 os.	będzie celował będzie celować	będzie celowała będzie celować	będzie celowało będzie celować	będą celowali będą celować	będą celowały będą celować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		celujmy
2 os.	celuj	celujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	celowałbym bym celował	celowałabym bym celowała	celowałobym bym celowało	celowalibyśmy byśmy celowali	celowałybyśmy byśmy celowały
2 os.	celowałbyś byś celował	celowałabyś byś celowała	celowałobyś byś celowało	celowalibyście byście celowali	celowałybyście byście celowały
3 os.	celowałby by celował	celowałaby by celowała	celowałoby by celowało	celowaliby by celowali	celowałyby by celowały

bezosobnik: celowano by

bezokolicznik: celować

imiesłów przysłówkowy współczesny:

celując

gerundium: celowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	celowanie	celowania
D.	celowania	celowań
C.	celowaniu	celowaniom
B.	celowanie	celowania
N.	celowaniem	celowaniami
Ms.	celowaniu	celowaniach
W.	celowanie	celowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: celujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	celujący	celujący	celujący	celujące	celująca
D.	celującego	celującego	celującego	celującego	celującej
C.	celującemu	celującemu	celującemu	celującemu	celującej
B.	celującego	celującego	celujący	celujące	celującą
N.	celującym	celującym	celującym	celującym	celującą
Ms.	celującym	celującym	celującym	celującym	celującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	celujący	celujący	celujące	celujące
D.	celujących	celujących	celujących	celujących
C.	celującym	celującym	celującym	celującym
B.	celujących	celujących	celujących	celujące
N.	celującymi	celującymi	celującymi	celującymi
Ms.	celujących	celujących	celujących	celujących

Składnia

celować

w CZYM

3. w zwycięstwo

Definicja

koncentrować swoje działania lub wysiłki na jakimś celu - obiekcie lub rezultacie tych działań

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

celować w awans, w medal, w mistrzostwo, w zwycięstwo; w jakieś gusta, w jakąś publiczność

Cytaty

	[...] większość producentów celuje jednak w niewybredne gusta. źródło: NKJP: Alpagi łyk, Dziennik Polski, 2001-11-03
	Poważny pisarz celuje w przyszłość i jest dość wybredny, żeby nie babrać się w aktualności. Ale tak miało się złożyć, że z gniewu na upadlanie i dręczenie ludzi niektórzy wykraczali poza tę zasadę, czyli godzili się na przegraną — a jak się miało okazać, dotknęli spraw o nie tylko doraźnym znaczeniu. źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Abecadło Miłosza,1997
	Pamiętajmy, że tydzień wcześniej celująca w awans Koszarawa wygrała na ich boisku tylko 2-0 [...] źródło: NKJP: Jest jak jest..., Dziennik Polski, 2003-04-02
	Bank najwyraźniej celuje w odbiorcę [...] czującego brytyjski humor i znającego angielski, przyzwyczajonego do oglądania w sieci reklam w tym języku. źródło: NKJP: Adam Grzeszak: Zakazane filmiki, Polityka, 2008-03-22
	[...] powinno się raczej celować w zwycięstwa, bo nie dość, że będzie można je świętować weselej [...]. to jeszcze nie utraci się ani odrobiny bohaterstwa narodu polskiego. źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	celuję	celujemy
2 os.	celujesz	celujecie
3 os.	celuje	celują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	celowałem +(e)m celował	celowałam +(e)m celowała	celowałom +(e)m celowało	celowaliśmy +(e)śmy celowali	celowałyśmy +(e)śmy celowały
2 os.	celowałeś +(e)ś celował	celowałaś +(e)ś celowała	celowałoś +(e)ś celowało	celowaliście +(e)ście celowali	celowałyście +(e)ście celowały
3 os.	celował	celowała	celowało	celowali	celowały

bezosobnik: celowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę celował będę celować	będę celowała będę celować	będę celowało będę celować	będziemy celowali będziemy celować	będziemy celowały będziemy celować
2 os.	będziesz celował będziesz celować	będziesz celowała będziesz celować	będziesz celowało będziesz celować	będziecie celowali będziecie celować	będziecie celowały będziecie celować
3 os.	będzie celował będzie celować	będzie celowała będzie celować	będzie celowało będzie celować	będą celowali będą celować	będą celowały będą celować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		celujmy
2 os.	celuj	celujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	celowałbym bym celował	celowałabym bym celowała	celowałobym bym celowało	celowalibyśmy byśmy celowali	celowałybyśmy byśmy celowały
2 os.	celowałbyś byś celował	celowałabyś byś celowała	celowałobyś byś celowało	celowalibyście byście celowali	celowałybyście byście celowały
3 os.	celowałby by celował	celowałaby by celowała	celowałoby by celowało	celowaliby by celowali	celowałyby by celowały

bezosobnik: celowano by

bezokolicznik: celować

imiesłów przysłówkowy współczesny:

celując

gerundium: celowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	celowanie	celowania
D.	celowania	celowań
C.	celowaniu	celowaniom
B.	celowanie	celowania
N.	celowaniem	celowaniami
Ms.	celowaniu	celowaniach
W.	celowanie	celowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: celujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	celujący	celujący	celujący	celujące	celująca
D.	celującego	celującego	celującego	celującego	celującej
C.	celującemu	celującemu	celującemu	celującemu	celującej
B.	celującego	celującego	celujący	celujące	celującą
N.	celującym	celującym	celującym	celującym	celującą
Ms.	celującym	celującym	celującym	celującym	celującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	celujący	celujący	celujące	celujące
D.	celujących	celujących	celujących	celujących
C.	celującym	celującym	celującym	celującym
B.	celujących	celujących	celujących	celujące
N.	celującymi	celującymi	celującymi	celującymi
Ms.	celujących	celujących	celujących	celujących

Składnia

celować

w KOGO/CO

Frazeologizmy

ktoś trafia z formą na coś
ktoś celuje z formą na coś

Data ostatniej modyfikacji: 07.02.2022