UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

państwowy

Chronologizacja

SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. państwo

1. związany z państwem - zorganizowaną politycznie dużą grupą ludzi

Definicja

związany z państwem - zorganizowaną politycznie grupą ludzi

Cytaty

Odmiana

część mowy: przymiotnik

1.a terytorium

Definicja

tworzący państwo

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa

Połączenia

byt; obszar; organizm, twór; porządek państwowy; tożsamość, władza państwowa; prawo, ustawodawstwo, terytorium państwowe; rangi, wagi państwowej; na szczeblu państwowym
państwowy i niepaństwowy; państwowy i samorządowy, państwowy i społeczny; partyjny i państwowy

Cytaty

	Dążenie do zmiany modelu władzy państwowej jest naturalne dla każdej rewolucji. źródło: NKJP: Waldemar Kuczyński: Burza nad Wisłą: dziennik 1980-1981, 1981
	Każde bowiem wyznanie i każdy kościół oraz związek religijny cieszyć się musi szacunkiem i jednakową suwerennością gwarantowaną prawem państwowym, ale i dobrym obyczajem społecznym. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 29.06.1995
	Jednym z nowych i trudnych punktów konkordatu była sprawa uznania małżeństwa kościelnego przez ustawodawstwo państwowe - przyznanie mu skutków cywilnych. źródło: NKJP: Wczoraj przeczytane, Gazeta Wyborcza, 1993-06-07
	Doświadczyliśmy sami, że granice państwowe są zmienne, że ustroje państwowe zmieniać się mogą w ciągu jednego nieomal momentu zmiażdżone naciskiem zewnętrznym lub rewolucyjnym uderzeniem wielkich sił społecznych własnego narodu. źródło: NKJP: Henryk Wereszycki: Koniec sojuszu trzech cesarzy, 1977
	Włochy [...] powiększyły swe terytorium państwowe mniej więcej o 8% (Tyrol Południowy i Istria). źródło: NKJP: Janusz Pajewski: Historia powszechna 1871-1918, 1967

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	państwowy	państwowy	państwowy	państwowe	państwowa
D.	państwowego	państwowego	państwowego	państwowego	państwowej
C.	państwowemu	państwowemu	państwowemu	państwowemu	państwowej
B.	państwowego	państwowego	państwowy	państwowe	państwową
N.	państwowym	państwowym	państwowym	państwowym	państwową
Ms.	państwowym	państwowym	państwowym	państwowym	państwowej
W.	państwowy	państwowy	państwowy	państwowe	państwowa

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	państwowi	państwowi	państwowe	państwowe
D.	państwowych	państwowych	państwowych	państwowych
C.	państwowym	państwowym	państwowym	państwowym
B.	państwowych	państwowych	państwowych	państwowe
N.	państwowymi	państwowymi	państwowymi	państwowymi
Ms.	państwowych	państwowych	państwowych	państwowych
W.	państwowi	państwowi	państwowe	państwowe

1.b hymn

Definicja

charakterystyczny dla danego państwa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa

Połączenia

państwowe symbole; herb, hymn państwowy; doktryna, flaga, ideologia, religia; jedność, niepodległość, odrębność, przynależność, suwerenność, tradycja państwowa; godło państwowe

Cytaty

	[...] w latach siedemdziesiątych w urzędach, sklepach, szkołach wisiało tylko godło państwowe, a nie było portretów pierwszego sekretarza i premiera. źródło: NKJP: Janusz Rolicki: Edward Gierek : życie i narodziny legendy, 2002
	Okręty przepływające przez Gibraltar, tj. dokoła Hiszpanii, mają na burcie wymalowane w wielkich rozmiarach swoje herby państwowe. źródło: NKJP: Maria Dąbrowska: Dzienniki, 2009
	Uroczyste akademie z okazji świąt państwowych organizowały wspólnie dwa związki młodzieży (czerwony krawat łączył ten sojusz) i ich przedstawiciele zasiadali w towarzystwie dyrektora za stołem prezydialnym. źródło: NKJP: Marek Nowakowski: Powidoki, 2010
	Delegacje od dawna były przygotowane na tę wizytę. Został ułożony specjalny ceremoniał z odegraniem hymnów państwowych oraz uroczystością przedstawienia delegacji. źródło: NKJP: Bianka Rolando: Rozmówki włoskie, 2007
	Wobec wkraczających na ziemie litewsko-białoruskie wojsk polskich i ustanowionej tam administracji stawiał wymóg, [...] „aby zewnętrzne znaki byłego państwa rosyjskiego były tam wprowadzone jako emblematy państwowe”. źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	państwowy	państwowy	państwowy	państwowe	państwowa
D.	państwowego	państwowego	państwowego	państwowego	państwowej
C.	państwowemu	państwowemu	państwowemu	państwowemu	państwowej
B.	państwowego	państwowego	państwowy	państwowe	państwową
N.	państwowym	państwowym	państwowym	państwowym	państwową
Ms.	państwowym	państwowym	państwowym	państwowym	państwowej
W.	państwowy	państwowy	państwowy	państwowe	państwowa

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	państwowi	państwowi	państwowe	państwowe
D.	państwowych	państwowych	państwowych	państwowych
C.	państwowym	państwowym	państwowym	państwowym
B.	państwowych	państwowych	państwowych	państwowe
N.	państwowymi	państwowymi	państwowymi	państwowymi
Ms.	państwowych	państwowych	państwowych	państwowych
W.	państwowi	państwowi	państwowe	państwowe

1.c własność

Definicja

należący do państwa

Noty o użyciu

Występuje w nazwach własnych: Państwowy Instytut Wydawniczy , Państwowa Opera Bałtycka , Państwowe Wydawnictwo Naukowe , Przedsiębiorstwo Państwowe Totalizator Sportowy , Polskie Koleje Państwowe .

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa

Relacje znaczeniowe

antonimy:

prywatny

Połączenia

państwowy budynek, gmach; bank, skarbiec; koncern, przemysł, szpital, teatr, uniwersytet, zakład; sektor; przewoźnik; budżet, fundusz, kapitał, majątek; teren; państwowa agencja, centrala, fabryka, firma, kasa, kolej, kopalnia, mennica, nieruchomość; spółka, stadnina, szkoła, telewizja, uczelnia; własność państwowa; archiwum, gospodarstwo rolne, mienie, muzeum, przedsiębiorstwo, radio, rolnictwo, szkolnictwo; gimnazjum, liceum, technikum państwowe; grunty, lasy, rezerwy państwowe
państwowy i prywatny, państwowy i spółdzielczy

Cytaty

	W 1871 r. stworzono państwowy system szkolny, a szkoła pierwszego stopnia stała się obowiązkowa. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba: Historia Powszechna. Wiek XIX, 2008
	Skończyłam wyższe studia humanistyczne, byłam kierowniczką w państwowej placówce opiekuńczej. źródło: NKJP: Katarzyna Surmiak-Domańska: Beznadziejna ucieczka przed Basią. Reportaże seksualne, 2007
	Z badań wynika, że Rosjanie nie zauważają ostrej cenzury w państwowych mediach. źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Uwikłanie, 2007
	Kameralna jest teatrem państwowym, utrzymywanym przez wojewodę. źródło: NKJP: Mariusz Szczygieł: PUDEŁECZKO Z OPERAMI, Gazeta Wyborcza, 1995-12-22
	Jak pamiętamy [...] mieli głos decydujący przy zakupie dzieł sztuki do galerii państwowych. źródło: NKJP: Maria Rostworowska: Portret za mgłą opowieść o Oldze Boznańskiej, 2003

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	państwowy	państwowy	państwowy	państwowe	państwowa
D.	państwowego	państwowego	państwowego	państwowego	państwowej
C.	państwowemu	państwowemu	państwowemu	państwowemu	państwowej
B.	państwowego	państwowego	państwowy	państwowe	państwową
N.	państwowym	państwowym	państwowym	państwowym	państwową
Ms.	państwowym	państwowym	państwowym	państwowym	państwowej
W.	państwowy	państwowy	państwowy	państwowe	państwowa

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	państwowi	państwowi	państwowe	państwowe
D.	państwowych	państwowych	państwowych	państwowych
C.	państwowym	państwowym	państwowym	państwowym
B.	państwowych	państwowych	państwowych	państwowe
N.	państwowymi	państwowymi	państwowymi	państwowymi
Ms.	państwowych	państwowych	państwowych	państwowych
W.	państwowi	państwowi	państwowe	państwowe

1.d urzędnik

Definicja

reprezentujący państwo i jego władze

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa

Połączenia

dostojnik, dygnitarz, funkcjonariusz, inspektor, urzędnik; aparat, organ, sąd, urząd państwowy; agenda, administracja, biurokracja, cenzura, inspekcja, instytucja, jednostka, komisja (arbitrażowa, egzaminacyjna...), policja, służba, straż państwowa

Cytaty

	W roku 1921 przejęto na własność fabrykę odzieży [...], która mieściła się w oddzielnym budynku przy ulicy Chocimskiej. Produkowała mundury dla służby państwowej: kolejarzy, leśników i tym podobne. źródło: NKJP: Feliks Jabłkowski: Dom Towarowy Bracia Jabłkowscy: romans ekonomiczny, 2005
	Wyrazem szacunku ZHP wobec państwa było zapraszanie przywódców państwowych do objęcia honorowej funkcji protektorów związku. źródło: NKJP: Krzysztof Jurek: Lilijka i łódka - Historia harcerstwa łódzkiego do 1939 roku, 2006
	Mówiąc o stosunkach towarzyskich naszego domu nie można pominąć dwóch jeszcze kategorii gości: urzędników państwowych i duchownych. źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Gdzie ten dom, gdzie ten świat, 1997
	Funkcjonariuszami państwowymi w rozumieniu niniejszego tytułu są pracownicy organów władzy, administracji lub gospodarki państwowej. źródło: NKJP: Sejm RP: Kodeks Cywilny, 1964
	Ukazem z 25 grudnia 1904 r. car zapowiedział reformy administracji; o wprowadzeniu parlamentu nie chciano na dworze słyszeć, pomimo że nawet niektórzy dygnitarze państwowi [...] uważali, iż zachowanie dotychczasowego systemu absolutystycznego prowadzi do rewolucji. źródło: NKJP: Janusz Pajewski: Historia powszechna 1871-1918, 1967

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	państwowy	państwowy	państwowy	państwowe	państwowa
D.	państwowego	państwowego	państwowego	państwowego	państwowej
C.	państwowemu	państwowemu	państwowemu	państwowemu	państwowej
B.	państwowego	państwowego	państwowy	państwowe	państwową
N.	państwowym	państwowym	państwowym	państwowym	państwową
Ms.	państwowym	państwowym	państwowym	państwowym	państwowej
W.	państwowy	państwowy	państwowy	państwowe	państwowa

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	państwowi	państwowi	państwowe	państwowe
D.	państwowych	państwowych	państwowych	państwowych
C.	państwowym	państwowym	państwowym	państwowym
B.	państwowych	państwowych	państwowych	państwowe
N.	państwowymi	państwowymi	państwowymi	państwowymi
Ms.	państwowych	państwowych	państwowych	państwowych
W.	państwowi	państwowi	państwowe	państwowe

2. związany z państwem - władzą

Definicja

związany z państwem - władzą

Cytaty

Odmiana

część mowy: przymiotnik

2.a kredyt

Definicja

przyznawany przez państwo

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa

Połączenia

kredyt, zasiłek; dyplom, patent państwowy; dopłata, dotacja, emerytura, nagroda, pomoc, pożyczka, renta, subwencja; posada państwowa; dofinansowanie, stypendium; odznaczenie, stanowisko państwowe; gwarancje, obligacje państwowe

Cytaty

	Inflacja zrujnowała wkłady gotówkowe, obligacje, renty i pożyczki państwowe. źródło: NKJP: Jerzy Stempowski: Szkice literackie. Chimera jako zwierzę pociągowe : 1929-1941, 2001
	Na uroczystych mundurach górniczych nosi się posiadane ordery, odznaczenia państwowe i odznaki, a na służbowych mundurach górniczych baretki tych orderów i odznaczeń. źródło: NKJP: Ustawa o stopniach górniczych, honorowych szpadach górniczych i mundurach górniczych, Dziennik Ustaw, 2003
	Banki na realizację tego projektu otrzymały pomoc i gwarancje państwowe. źródło: NKJP: Janusz Rolicki: Edward Gierek : życie i narodziny legendy, 2002
	Matka nie tylko doszła do matury, co już było trudne dla nieślubnej córki urzędniczki na kolei, ale zdała ją tak dobrze, że dostała stypendium państwowe do Wiednia. źródło: NKJP: Janina Kumaniecka: Saga rodu Słonimskich, 2003
	„Standard socjalny” oznaczał tu poziom „luksusu” możliwy do utrzymania przez tych, których cały dochód pochodził z państwowej pomocy socjalnej. źródło: NKJP: Jacek Dukaj: Czarne oceany, 2001

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	państwowy	państwowy	państwowy	państwowe	państwowa
D.	państwowego	państwowego	państwowego	państwowego	państwowej
C.	państwowemu	państwowemu	państwowemu	państwowemu	państwowej
B.	państwowego	państwowego	państwowy	państwowe	państwową
N.	państwowym	państwowym	państwowym	państwowym	państwową
Ms.	państwowym	państwowym	państwowym	państwowym	państwowej
W.	państwowy	państwowy	państwowy	państwowe	państwowa

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	państwowi	państwowi	państwowe	państwowe
D.	państwowych	państwowych	państwowych	państwowych
C.	państwowym	państwowym	państwowym	państwowym
B.	państwowych	państwowych	państwowych	państwowe
N.	państwowymi	państwowymi	państwowymi	państwowymi
Ms.	państwowych	państwowych	państwowych	państwowych
W.	państwowi	państwowi	państwowe	państwowe

2.b interwencjonizm

Definicja

charakterystyczny dla sposobu prowadzenia polityki przez państwo

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa

Połączenia

interwencjonizm, socjalizm, terroryzm państwowy; gospodarka, polityka; przemoc; tajemnica państwowa

Cytaty

	Zapytany, co sądzi o interwencjonizmie państwowym, Sachs przypomniał, że przez 19 lat rządy Gierka i jego następców próbowały zwiększyć eksport, biorąc na ten cel kredyty, premiując eksporterów - i nic. źródło: NKJP: Katarzyna Kęscka: Jeffrey Sachs: Jesteście w połowie drogi, Gazeta Wyborcza, 1993-01-23
	Dopóki prawa do dzierżawy swych łączy nie otrzymają inni operatorzy, konkurenci będą musieli nadal dzierżawić je od Telekomu. Za państwowy protekcjonizm zapłacą więc, jak zwykle, abonenci. źródło: NKJP: Paweł Mossakowski: Perspektywy wolnego rynku telekomunikacji w Unii Europejskiej, Gazeta Wyborcza, 1995-06-12
	Swoistą wersję obrazu więziennych kaźni, symbolizujących państwowy terroryzm praktykowany powszechnie w państwach totalitarnych, stanowi równie drastyczny wiersz Pan Cogito - zapiski z martwego domu (Raport z oblężonego Miasta i inne wiersze, 1998) [...]. źródło: NKJP: Zbigniew Lisowski: Poznawanie poezji: interpretacje, 2008
	W 1947 roku młyn przeszedł pod przymusowy zarząd państwowy. źródło: NKJP: Michał Komar: O obrotach losów i ciał, 1998
	Republikanie zażądali od prezydenta przedstawienia wszystkich dokumentów związanych z układem. Waszyngton odmówił, uzasadniając to koniecznością zachowania tajemnicy państwowej, a ponadto konstytucyjnymi kompetencjami prezydenta i Senatu w zakresie zawierania układów. źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 2002

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	państwowy	państwowy	państwowy	państwowe	państwowa
D.	państwowego	państwowego	państwowego	państwowego	państwowej
C.	państwowemu	państwowemu	państwowemu	państwowemu	państwowej
B.	państwowego	państwowego	państwowy	państwowe	państwową
N.	państwowym	państwowym	państwowym	państwowym	państwową
Ms.	państwowym	państwowym	państwowym	państwowym	państwowej
W.	państwowy	państwowy	państwowy	państwowe	państwowa

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	państwowi	państwowi	państwowe	państwowe
D.	państwowych	państwowych	państwowych	państwowych
C.	państwowym	państwowym	państwowym	państwowym
B.	państwowych	państwowych	państwowych	państwowe
N.	państwowymi	państwowymi	państwowymi	państwowymi
Ms.	państwowych	państwowych	państwowych	państwowych
W.	państwowi	państwowi	państwowe	państwowe

2.c egzamin

Definicja

ustalany przez państwo jako obowiązujący

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa

Połączenia

państwowy wzorzec (jednostki miary); egzamin państwowy; matura, norma państwowa; regulacje państwowe

Cytaty

	[...] we wrześniu obroniła pracę magisterską z prawa polskiego, a za rok zdaje egzamin państwowy z prawa niemieckiego. źródło: NKJP: Włodzimierz Nowak: Obwód głowy, 2007
	[...] państwowy wzorzec jednostki miary – wzorzec jednostki miary uznany urzędowo w Rzeczypospolitej Polskiej za podstawę do przypisywania wartości innym wzorcom jednostki miary danej wielkości fizycznej [...]. źródło: NKJP: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Ustawa Prawo o miarach, Dziennik Ustaw, 2001
	Całe szkolnictwo odczuwa brak obiektywnego miernika, który pozwoliłby porównać szkoły i uwiarygodnił ich pracę w oczach uczelni. Takim miernikiem ma się stać państwowa matura. źródło: NKJP: Maria Kruczkowska: Regulamin egzaminów dojrzałości zmieni się za cztery lata?, Gazeta Wyborcza, 1996-02-06
	Pułkowe konie dokarmiał owsem sprowadzanym ze swego Oporowa, sądząc, że przewidziana dla nich norma państwowa była zbyt niska. źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Gdzie ten dom, gdzie ten świat, 1994
	Ważnym zagadnieniem w strategii produkcji są także obowiązujące regulacje państwowe w zakresie lokalizacji produkcji czy ochrony środowiska naturalnego [...]. źródło: NKJP: Bogusław Kaczmarek: Współdziałanie przedsiębiorstw w gospodarce rynkowej, 2000

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	państwowy	państwowy	państwowy	państwowe	państwowa
D.	państwowego	państwowego	państwowego	państwowego	państwowej
C.	państwowemu	państwowemu	państwowemu	państwowemu	państwowej
B.	państwowego	państwowego	państwowy	państwowe	państwową
N.	państwowym	państwowym	państwowym	państwowym	państwową
Ms.	państwowym	państwowym	państwowym	państwowym	państwowej
W.	państwowy	państwowy	państwowy	państwowe	państwowa

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	państwowi	państwowi	państwowe	państwowe
D.	państwowych	państwowych	państwowych	państwowych
C.	państwowym	państwowym	państwowym	państwowym
B.	państwowych	państwowych	państwowych	państwowe
N.	państwowymi	państwowymi	państwowymi	państwowymi
Ms.	państwowych	państwowych	państwowych	państwowych
W.	państwowi	państwowi	państwowe	państwowe

Frazeologizmy

ocena państwowa

Data ostatniej modyfikacji: 18.10.2013