UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

mistyczny

Chronologizacja

SJPXVII, STR, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

łac. mysticus 'należący do misteriów, misteryjny; tajemniczy, tajny'

z gr. mystikós 'dotyczący misteriów; mistyczny; tajemniczy'

1. związany z mistyką - doznaniem

Definicja

związany z mistyką - doznaniem

Cytaty

Odmiana

część mowy: przymiotnik

1.a przeżycie

Definicja

będący mistyką

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

duchowy, nadprzyrodzony

Połączenia

mistyczny kontakt; mistyczna ekstaza, kontemplacja, więź, wizja; mistyczne doświadczenie, objawienie, przeżycie, uniesienie, zjednoczenie (z Bogiem, z Chrystusem); doznania; stany, zjawiska mistyczne
mistyczny i religijny; duchowy i mistyczny

Cytaty

	W tradycji Zachodu mówi się [...] o bezpośrednim zjednoczeniu z Bogiem na drodze mistycznego doświadczenia. źródło: NKJP: Daniel Olszewski: Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996
	Wydany w trzech językach (polskim, angielskim i niemieckim) album „Słowo Boże z Łagiewnik” jest opowieścią o życiu i mistycznych przeżyciach siostry Faustyny. źródło: NKJP: (G): Sekretarka Jezusa, Dziennik Polski - Małopolska, 2002-05-17
	Rany, jakie objawiły mu się w czasie mistycznej wizji w dniu 5 sierpnia, stały się widzialne dopiero ponad miesiąc później - 20 września. źródło: NKJP: Elżbieta Borek: Nieodgadniona tajemnica, Dziennik Polski - Magazyn, 1999-11-26
	Wychowanie do celibatu zakłada osobiste i głębokie angażowanie się w pełniejszą formę kochania. Z jednej strony chodzi o nawiązywanie bardzo intymnego, powiedzielibyśmy mistycznego kontaktu z Bogiem. Z drugiej zaś strony chodzi o rozwijanie pełniejszej, bardziej powszechnej miłości bliźniego. źródło: NKJP: Józef Augustyn SJ: Integracja seksualna - Przewodnik w poznawaniu i kształtowaniu własnej seksualności, 1993
	[...] badanie nadzwyczajnych zjawisk mistycznych zaczyna się zwykle od wykluczenia psychicznych zakłóceń osobowości. źródło: NKJP: Jan Paulas, Cezary Sękalski: Oni nas stworzyli, 2002

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	mistyczny	mistyczny	mistyczny	mistyczne	mistyczna
D.	mistycznego	mistycznego	mistycznego	mistycznego	mistycznej
C.	mistycznemu	mistycznemu	mistycznemu	mistycznemu	mistycznej
B.	mistycznego	mistycznego	mistyczny	mistyczne	mistyczną
N.	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistyczną
Ms.	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznej
W.	mistyczny	mistyczny	mistyczny	mistyczne	mistyczna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	mistyczni	mistyczni	mistyczne	mistyczne
D.	mistycznych	mistycznych	mistycznych	mistycznych
C.	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznym
B.	mistycznych	mistycznych	mistycznych	mistyczne
N.	mistycznymi	mistycznymi	mistycznymi	mistycznymi
Ms.	mistycznych	mistycznych	mistycznych	mistycznych
W.	mistyczni	mistyczni	mistyczne	mistyczne

1.b droga

Definicja

charakterystyczny dla mistyki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary

Połączenia

mistyczna droga, podróż; siła; tajemnica; wiara; życie mistyczne

Cytaty

	[...] wszyscy, całą gromadą, wyruszymy w mistyczną podróż do betlejemskiej stajenki, aby tam, wraz z chórami aniołów, zaśpiewać dobrze wszystkim znaną kolędę: Wśród nocnej ciszy głos się rozchodzi... źródło: NKJP: MieczysŁaw Czuma: Świąteczna pastorałka, Dziennik Polski -- Pejzaż , 2001-12-22
	Wiesław Juszczak jako nadrzędny symbol w twórczości malarza widzi drogę. To mistyczna droga do prawdy, droga człowieka przez świat. Pisze: „>>Być w drodze< wcale nie musi znaczyć przemieszczania się - poruszania materialnie pojętego. Wystarczy być. Ale żarliwie, do głębi” . źródło: NKJP: Dorota Jarecka: Wystawa nowych prac Stanisława Fijałkowskiego w Muzeum Sztuki w Łodzi, Gazeta Wyborcza, 1996-06-20
	Święty Jan od Krzyża uważał, że poszczególne etapy życia mistycznego przypominają wspinanie się w górę. źródło: NKJP: Jan Pieszczachowicz: Koniec wieku: szkice o literaturze, 1994
	François René de Chateaubriand w architekturze gotyckiej świątyni odczytywał znaki mistycznej tajemnicy przenikającej naturę. źródło: NKJP: Grzegorz Gazda, Agnieszka Izdebska, Jarosław Płuciennik (red.): Gotycyzm i groza w kulturze, 2003
	Sebastiano del Piombo, aby sprostać temu zamówieniu, studiował wielkich malarzy hiszpańskich, jak Miguel de Prado, Francisco Ribalta. Powstało dzieło o mistycznej sile oddziaływania. źródło: NKJP: Jolanta Wyleżyńska: Jezus niosący krzyż, prasa, 1998
	Ludzie mają mistyczną wiarę w potęgę i możliwości osobistości, znajdujących się na szczytach władzy. źródło: NKJP: Rządowy klub dyskusyjny, Dziennik Polski - Magazyn, 1999-01-29

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	mistyczny	mistyczny	mistyczny	mistyczne	mistyczna
D.	mistycznego	mistycznego	mistycznego	mistycznego	mistycznej
C.	mistycznemu	mistycznemu	mistycznemu	mistycznemu	mistycznej
B.	mistycznego	mistycznego	mistyczny	mistyczne	mistyczną
N.	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistyczną
Ms.	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznej
W.	mistyczny	mistyczny	mistyczny	mistyczne	mistyczna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	mistyczni	mistyczni	mistyczne	mistyczne
D.	mistycznych	mistycznych	mistycznych	mistycznych
C.	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznym
B.	mistycznych	mistycznych	mistycznych	mistyczne
N.	mistycznymi	mistycznymi	mistycznymi	mistycznymi
Ms.	mistycznych	mistycznych	mistycznych	mistycznych
W.	mistyczni	mistyczni	mistyczne	mistyczne

2. związany z mistyką - prądem religijnym

Definicja

związany z mistyką - prądem religijnym

Cytaty

Odmiana

część mowy: przymiotnik

2.a tekst

Definicja

taki, którego przedmiotem zainteresowania jest mistyka

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka filozofia

Połączenia

mistyczny dramat, tekst; mistyczna przypowieść; poeta mistyczny; literatura, poezja; teologia mistyczna; pisma mistyczne

Cytaty

	W tworzeniu języka duchowości trzeba odwoływać się zarówno do historii duchowości, jak też do współczesnych autorów, zwłaszcza do pism mistycznych. Mistycy i święci byli niezwykle twórczy. źródło: NKJP: Jan Paulas, Cezary Sękalski: Oni nas stworzyli, 2002
	Stwierdzenie, że nie można zrozumieć tekstów mistycznych, nie przeżywając samemu stanów mistycznych, zakłada więc, że teksty te nie są adekwatne do stanów mistycznych ich autorów i że stany takie zawierają jakieś doniosłe treści niekomunikowalne. źródło: NKJP: Agnieszka Kozyra: Filozofia zen, 2004
	W literaturze mistycznej napotykamy często na stwierdzenia typu: człowiek powinien „oddać się Bogu na własność”, „powierzyć się Bogu”, „zniszczyć swoje Ja, by zrobić miejsce dla Boga”. Wszystko bowiem, co człowiek ma i kim jest, zawdzięcza Bogu. źródło: NKJP: Józef Tischner: W krainie schorowanej wyobraźni, 1998
	Pieśń nad pieśniami weszła do liturgii żydowskiej i odczytywana jest w pierwszym dniu święta Paschy. Recytuje się ją na modłę dramatu mistycznego, z podziałem na monologi, dialogi i chóry. źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963
	Przedstawicielem średniowiecznej mistycznej refleksji nad samotnością jest Jan Eckhart, zwany Mistrzem. źródło: NKJP: Elżbieta Dubas: Edukacja dorosłych w sytuacji samotności i osamotnienia, 2000

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	mistyczny	mistyczny	mistyczny	mistyczne	mistyczna
D.	mistycznego	mistycznego	mistycznego	mistycznego	mistycznej
C.	mistycznemu	mistycznemu	mistycznemu	mistycznemu	mistycznej
B.	mistycznego	mistycznego	mistyczny	mistyczne	mistyczną
N.	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistyczną
Ms.	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznej
W.	mistyczny	mistyczny	mistyczny	mistyczne	mistyczna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	mistyczni	mistyczni	mistyczne	mistyczne
D.	mistycznych	mistycznych	mistycznych	mistycznych
C.	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznym
B.	mistycznych	mistycznych	mistycznych	mistyczne
N.	mistycznymi	mistycznymi	mistycznymi	mistycznymi
Ms.	mistycznych	mistycznych	mistycznych	mistycznych
W.	mistyczni	mistyczni	mistyczne	mistyczne

2.b odłam

Definicja

należący do mistyki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka filozofia

Połączenia

mistyczny odłam; ruch mistyczny

Cytaty

Sufizm to mistyczny odłam islamu, bractwa tworzone były na wzór bractw zakonnych.

źródło: NKJP: (EWAF): Pieśń naszych korzeni, Dziennik Polski - Podkarpacie, 2001-08-09

[...] chasydyzm to powstały na terenach Ukrainy w XVIII w. ruch mistyczny, istotą którego była idea zespolenia się z Bogiem.

źródło: NKJP: Krzysztof Urbański: Leksykon dziejów ludności żydowskiej Kielc 1789-1999, 2000

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	mistyczny	mistyczny	mistyczny	mistyczne	mistyczna
D.	mistycznego	mistycznego	mistycznego	mistycznego	mistycznej
C.	mistycznemu	mistycznemu	mistycznemu	mistycznemu	mistycznej
B.	mistycznego	mistycznego	mistyczny	mistyczne	mistyczną
N.	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistyczną
Ms.	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznej
W.	mistyczny	mistyczny	mistyczny	mistyczne	mistyczna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	mistyczni	mistyczni	mistyczne	mistyczne
D.	mistycznych	mistycznych	mistycznych	mistycznych
C.	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznym
B.	mistycznych	mistycznych	mistycznych	mistyczne
N.	mistycznymi	mistycznymi	mistycznymi	mistycznymi
Ms.	mistycznych	mistycznych	mistycznych	mistycznych
W.	mistyczni	mistyczni	mistyczne	mistyczne

2.c tradycja

Definicja

charakterystyczny dla mistyki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka filozofia

Połączenia

mistyczny charakter, okres; mistyczna interpretacja; tradycja; mistyczne objaśnienie, pojmowanie czegoś, przesłanie, znaczenie

Cytaty

	Mesjanizm polskich romantyków - Mickiewicza, Słowackiego, [...] sytuuje się, z racji kluczowego znaczenia, jakie zyskała tutaj wiara w odkupieńczą moc duchowych cierpień, bardzo blisko mistycznej tradycji w ramach chrześcijaństwa, której najbardziej znanymi przedstawicielami są św. Jan od Krzyża, Angelus Silesius [...] . źródło: NKJP: Witold P. Glinkowski, Adam Nowaczyk, Józef Piórczyński (red.: Rozum w dziejach : księga jubileuszowa profesora Ryszarda Panasiuka, 2001
	Dedecius ponadto lubi swoje wypowiedzi teoretyczne ilustrować graficznie: koła, ich wycinki, prostokąty w schodki ustawione. Podobnie czynił Słowacki w swoich pismach okresu mistycznego dotyczących nauki. źródło: NKJP: Kazimierz Wyka: Rzecz wyobraźni, 1959
	Tutejszy fenomen - dodał zaznaczając, że wcale nie upiera się przy mistycznej interpretacji zjawiska, dopuszczając również przyczynę świecką - meteorologię. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 1979
	Wychowany na wsi nasiąkł naturalnym, mistycznym pojmowaniem świata, który jest dziełem Bożym, w którym dokonuje się bieg ludzkiego życia, od narodzin do śmierci. źródło: NKJP: Wystawy, Dziennik Polski - Kraków, 1999-09-27
	Czeczeńcy wierzą, że Allah złożył na ich barki mistyczne przesłanie: to oni, niespełna milionowy naród, mają zadać imperium śmiertelny cios. źródło: NKJP: Zwycięstwo albo śmierć, Dziennik Polski - Pejzaż, 2001-07-21

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	mistyczny	mistyczny	mistyczny	mistyczne	mistyczna
D.	mistycznego	mistycznego	mistycznego	mistycznego	mistycznej
C.	mistycznemu	mistycznemu	mistycznemu	mistycznemu	mistycznej
B.	mistycznego	mistycznego	mistyczny	mistyczne	mistyczną
N.	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistyczną
Ms.	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznej
W.	mistyczny	mistyczny	mistyczny	mistyczne	mistyczna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	mistyczni	mistyczni	mistyczne	mistyczne
D.	mistycznych	mistycznych	mistycznych	mistycznych
C.	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznym
B.	mistycznych	mistycznych	mistycznych	mistyczne
N.	mistycznymi	mistycznymi	mistycznymi	mistycznymi
Ms.	mistycznych	mistycznych	mistycznych	mistycznych
W.	mistyczni	mistyczni	mistyczne	mistyczne

3. nastrój

Definicja

związany z mistyką - atmosferą tajemniczości i duchowości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

mistyczny klimat, nastrój; świat; mistyczna atmosfera, aura; przestrzeń; mistyczne miejsce

Cytaty

	Otrzymałam więcej niż się spodziewałam - mówi rozpromieniona. - Absolutne olśnienie, niesamowita, mistyczna atmosfera, całkowite zespolenie z kilkudziesięcioma tysiącami ludzi i Ojcem Świętym. źródło: NKJP: Osiem kroków, Dziennik Polski - Magazyn, 2002-08-16
	Chyba wszyscy pamiętamy jeszcze transmisję watykańskiej papieskiej mszy żałobnej. Jej surowe piękno i mistyczną aurę. źródło: NKJP: Adam Szostkiewicz: Zaplątani w paliusze, prasa, 2005
	Nie wystarczy tygodnia, by obejrzeć wszystko, co w tych murach godne jest podziwu. Ogrom i bogactwo nie ma jednak nic z mistycznego nastroju gotyckich katedr, nic z prostoty kościołów romańskich. źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Watykan bez tajemnic, 1997
	W Grywałdzie [...] zbudowano nowy kościół. W jego zimnych, betonowych ścianach nie śpi echo modlitw wielu pokoleń przodków. Mistycznej przestrzeni starego kościoła nie można ani przenieść, ani odtworzyć w innym miejscu. źródło: NKJP: W wieńcu starych drzew, Dziennik Polski - Podróże, 2001-03-24-
	Adam Bujak zilustrował poetyckie strofy zdjęciami wykonanymi w różnych mistycznych miejscach naszego kraju, na Ziemi Świętej i w Rzymie. źródło: NKJP: Album Adama Bujaka i... Karola Wojtyły, Dziennik Polski - Kraków, 1998-10-22

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	mistyczny	mistyczny	mistyczny	mistyczne	mistyczna
D.	mistycznego	mistycznego	mistycznego	mistycznego	mistycznej
C.	mistycznemu	mistycznemu	mistycznemu	mistycznemu	mistycznej
B.	mistycznego	mistycznego	mistyczny	mistyczne	mistyczną
N.	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistyczną
Ms.	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznej
W.	mistyczny	mistyczny	mistyczny	mistyczne	mistyczna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	mistyczni	mistyczni	mistyczne	mistyczne
D.	mistycznych	mistycznych	mistycznych	mistycznych
C.	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznym
B.	mistycznych	mistycznych	mistycznych	mistyczne
N.	mistycznymi	mistycznymi	mistycznymi	mistycznymi
Ms.	mistycznych	mistycznych	mistycznych	mistycznych
W.	mistyczni	mistyczni	mistyczne	mistyczne

4. duchowy

Definicja

duchowy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

sens, wymiar mistyczny

Cytaty

Hostia jest już tylko chlebem, spowiedź odreagowaniem emocjonalnym. A chęć, by było inaczej, nie potrafi zmienić stanu świadomości człowieka, który zagubił wymiar mistyczny świata.

źródło: NKJP: Tadeusz Bartoś: Wolność, równość, katolicyzm, 2007

W oknie vis-a`-vis znajduje się natomiast witraż przedstawiający miasto na górze, apokaliptyczną wizję Nowego Jeruzalem, miejsca, do którego - w sensie mistycznym - zmierzamy wszyscy.

źródło: NKJP: Rafał Stanowski: Światłość witrażu, Dziennik Polski - Magazyn, 1999-10-13

[...] cały Wschód bardziej mistyczny, zatapia się w medytacji przebóstwienia, podczas gdy Zachód, bardziej moralizujący, zajmuje się sposobem, w jaki człowiek zda swój rachunek Bogu.

źródło: NKJP: Daniel Olszewski: Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	mistyczny	mistyczny	mistyczny	mistyczne	mistyczna
D.	mistycznego	mistycznego	mistycznego	mistycznego	mistycznej
C.	mistycznemu	mistycznemu	mistycznemu	mistycznemu	mistycznej
B.	mistycznego	mistycznego	mistyczny	mistyczne	mistyczną
N.	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistyczną
Ms.	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznej
W.	mistyczny	mistyczny	mistyczny	mistyczne	mistyczna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	mistyczni	mistyczni	mistyczne	mistyczne
D.	mistycznych	mistycznych	mistycznych	mistycznych
C.	mistycznym	mistycznym	mistycznym	mistycznym
B.	mistycznych	mistycznych	mistycznych	mistyczne
N.	mistycznymi	mistycznymi	mistycznymi	mistycznymi
Ms.	mistycznych	mistycznych	mistycznych	mistycznych
W.	mistyczni	mistyczni	mistyczne	mistyczne

Data ostatniej modyfikacji: 03.01.2014