Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. prężyć
1. człowiek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | napiąć się | |
| antonimy: | rozluźnić się |
Połączenia
- dziewczyna, kobyła naprężyła się
Cytaty
|
- To przez was, przez was tu stoimy! Wio! Wio! Kobyła naprężyła się, szarpnęła. Kuś zaparli się całym sobą na lejcach, aż jej łeb skrzywiło, i nie puszczali. źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Kamień na kamieniu, 1984 |
|
|
Gdy już szliśmy do niego z czopkiem (w 6 dniu nierobienia) ja się nachyliłem nad nim, oparł nóżki na moim brzuchu, naprężył się i... zafajdał cały przewijak. źródło: NKJP: Usenet.pl, 2008-01-16 |
|
|
Dziewczyna naprężyła się, jednak chwilę później rozluźniła się i przybliżyła się do Zela. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
naprężę się |
naprężymy się |
|||
| 2 os. |
naprężysz się |
naprężycie się |
|||
| 3 os. |
napręży się |
naprężą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
naprężyłem się +(e)m się naprężył |
naprężyłam się +(e)m się naprężyła |
naprężyłom się +(e)m się naprężyło |
naprężyliśmy się +(e)śmy się naprężyli |
naprężyłyśmy się +(e)śmy się naprężyły |
| 2 os. |
naprężyłeś się +(e)ś się naprężył |
naprężyłaś się +(e)ś się naprężyła |
naprężyłoś się +(e)ś się naprężyło |
naprężyliście się +(e)ście się naprężyli |
naprężyłyście się +(e)ście się naprężyły |
| 3 os. |
naprężył się |
naprężyła się |
naprężyło się |
naprężyli się |
naprężyły się |
bezosobnik: naprężono się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
naprężmy się |
|
| 2 os. |
napręż się |
naprężcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
naprężyłbym się bym się naprężył |
naprężyłabym się bym się naprężyła |
naprężyłobym się bym się naprężyło |
naprężylibyśmy się byśmy się naprężyli |
naprężyłybyśmy się byśmy się naprężyły |
| 2 os. |
naprężyłbyś się byś się naprężył |
naprężyłabyś się byś się naprężyła |
naprężyłobyś się byś się naprężyło |
naprężylibyście się byście się naprężyli |
naprężyłybyście się byście się naprężyły |
| 3 os. |
naprężyłby się by się naprężył |
naprężyłaby się by się naprężyła |
naprężyłoby się by się naprężyło |
naprężyliby się by się naprężyli |
naprężyłyby się by się naprężyły |
bezosobnik: naprężono by się
bezokolicznik: naprężyć się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
naprężywszy się
gerundium: naprężenie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | naprężenie się |
naprężenia się |
| D. | naprężenia się |
naprężeń się |
| C. | naprężeniu się |
naprężeniom się |
| B. | naprężenie się |
naprężenia się |
| N. | naprężeniem się |
naprężeniami się |
| Ms. | naprężeniu się |
naprężeniach się |
| W. | naprężenie się |
naprężenia się |
odpowiedniki aspektowe: naprężać się , prężyć się
Składnia
| Rz żywotny | + | naprężyć się | + |
|
2. udo
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | napiąć się | |
| antonimy: | rozluźnić się |
Połączenia
- skóra naprężyła się; ciało, udo naprężyło się; mięśnie szyi, muskuły naprężyły się
Cytaty
|
Uwadze Wiktora nie uszło, jak ładnie naprężyło się jej udo w legginsach. źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005 |
|
|
Zesztywniały mi mięśnie. Całe ciało naprężyło się jak deska i wygięło w łuk. źródło: NKJP: Magdalena Hodak: Egzorcyści i psychiatrzy, Gazeta Krakowska, 2007-07-23 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
naprężę się |
naprężymy się |
|||
| 2 os. |
naprężysz się |
naprężycie się |
|||
| 3 os. |
napręży się |
naprężą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
naprężyłem się +(e)m się naprężył |
naprężyłam się +(e)m się naprężyła |
naprężyłom się +(e)m się naprężyło |
naprężyliśmy się +(e)śmy się naprężyli |
naprężyłyśmy się +(e)śmy się naprężyły |
| 2 os. |
naprężyłeś się +(e)ś się naprężył |
naprężyłaś się +(e)ś się naprężyła |
naprężyłoś się +(e)ś się naprężyło |
naprężyliście się +(e)ście się naprężyli |
naprężyłyście się +(e)ście się naprężyły |
| 3 os. |
naprężył się |
naprężyła się |
naprężyło się |
naprężyli się |
naprężyły się |
bezosobnik: naprężono się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
naprężmy się |
|
| 2 os. |
napręż się |
naprężcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
naprężyłbym się bym się naprężył |
naprężyłabym się bym się naprężyła |
naprężyłobym się bym się naprężyło |
naprężylibyśmy się byśmy się naprężyli |
naprężyłybyśmy się byśmy się naprężyły |
| 2 os. |
naprężyłbyś się byś się naprężył |
naprężyłabyś się byś się naprężyła |
naprężyłobyś się byś się naprężyło |
naprężylibyście się byście się naprężyli |
naprężyłybyście się byście się naprężyły |
| 3 os. |
naprężyłby się by się naprężył |
naprężyłaby się by się naprężyła |
naprężyłoby się by się naprężyło |
naprężyliby się by się naprężyli |
naprężyłyby się by się naprężyły |
bezosobnik: naprężono by się
bezokolicznik: naprężyć się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
naprężywszy się
gerundium: naprężenie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | naprężenie się |
naprężenia się |
| D. | naprężenia się |
naprężeń się |
| C. | naprężeniu się |
naprężeniom się |
| B. | naprężenie się |
naprężenia się |
| N. | naprężeniem się |
naprężeniami się |
| Ms. | naprężeniu się |
naprężeniach się |
| W. | naprężenie się |
naprężenia się |
odpowiedniki aspektowe: prężyć się , naprężać się
3. lina
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | napiąć się | |
| antonimy: | obluźnić się, rozluźnić się | |
| hiperonimy: | naciągnąć się |
Połączenia
- sznur naprężył się; lina, nitka, smycz naprężyła się
Cytaty
|
Kiedy to się stało, zatrzęsła się ziemia, stalowe liny naprężyły się i pękły. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006 |
|
|
Mój pies, który jeszcze przed chwilą z najwyższym trudem dawał się przesuwać na chodniku, nagle wystrzelił jak z procy, krótka smycz naprężyła się niebezpiecznie. źródło: NKJP: Waldemar Borzestowski: Bulterier Samson i ja, 2008 |
|
|
[...] mokra lina łącząca barkę z holownikiem naprężyła się, zapach dymu z pochyłego komina doleciał do ładowni... źródło: NKJP: Stefan Chwin: Hanemann, 1998 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
naprężę się |
naprężymy się |
|||
| 2 os. |
naprężysz się |
naprężycie się |
|||
| 3 os. |
napręży się |
naprężą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
naprężyłem się +(e)m się naprężył |
naprężyłam się +(e)m się naprężyła |
naprężyłom się +(e)m się naprężyło |
naprężyliśmy się +(e)śmy się naprężyli |
naprężyłyśmy się +(e)śmy się naprężyły |
| 2 os. |
naprężyłeś się +(e)ś się naprężył |
naprężyłaś się +(e)ś się naprężyła |
naprężyłoś się +(e)ś się naprężyło |
naprężyliście się +(e)ście się naprężyli |
naprężyłyście się +(e)ście się naprężyły |
| 3 os. |
naprężył się |
naprężyła się |
naprężyło się |
naprężyli się |
naprężyły się |
bezosobnik: naprężono się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
naprężmy się |
|
| 2 os. |
napręż się |
naprężcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
naprężyłbym się bym się naprężył |
naprężyłabym się bym się naprężyła |
naprężyłobym się bym się naprężyło |
naprężylibyśmy się byśmy się naprężyli |
naprężyłybyśmy się byśmy się naprężyły |
| 2 os. |
naprężyłbyś się byś się naprężył |
naprężyłabyś się byś się naprężyła |
naprężyłobyś się byś się naprężyło |
naprężylibyście się byście się naprężyli |
naprężyłybyście się byście się naprężyły |
| 3 os. |
naprężyłby się by się naprężył |
naprężyłaby się by się naprężyła |
naprężyłoby się by się naprężyło |
naprężyliby się by się naprężyli |
naprężyłyby się by się naprężyły |
bezosobnik: naprężono by się
bezokolicznik: naprężyć się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
naprężywszy się
gerundium: naprężenie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | naprężenie się |
naprężenia się |
| D. | naprężenia się |
naprężeń się |
| C. | naprężeniu się |
naprężeniom się |
| B. | naprężenie się |
naprężenia się |
| N. | naprężeniem się |
naprężeniami się |
| Ms. | naprężeniu się |
naprężeniach się |
| W. | naprężenie się |
naprężenia się |
odpowiednik aspektowy: naprężać się