UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

napiąć się

Chronologizacja

SJPXVII, SL, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. piąć się

1. człowiek

Definicja

używając własnych sił, sprawić, że konkretne partie mięśni stają twardsze i widoczne spod skóry

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Relacje znaczeniowe

synonimy:  naprężyć się
antonimy:  rozluźnić się

Połączenia

  • mężczyzna napiął się; kobieta napięła się
  • napiąć się mocno

Cytaty

Stężał, napiął się cały, jakby miał zaraz wybuchnąć, rzucić się na mnie z furią.

źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Sanatorium, 2005

Smok pożarłby go niechybnie, ale spostrzegł ostry głaz, leżący mu na ogonie, i chcąc go strącić, napiął się i drgnął.

źródło: NKJP: Karol Maliszewski: Faramucha, 2001

-Nie denerwuj mnie, nie jestem w nastroju do żartów.- mężczyzna napiął się, aż cala twarz mu poczerwieniała.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napnę się
napniemy się
2 os. napniesz się
napniecie się
3 os. napnie się
napną się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napiąłem się
+(e)m się napiął
napięłam się
+(e)m się napięła
napięłom się
+(e)m się napięło
napięliśmy się
+(e)śmy się napięli
napięłyśmy się
+(e)śmy się napięły
2 os. napiąłeś się
+(e)ś się napiął
napięłaś się
+(e)ś się napięła
napięłoś się
+(e)ś się napięło
napięliście się
+(e)ście się napięli
napięłyście się
+(e)ście się napięły
3 os. napiął się
napięła się
napięło się
napięli się
napięły się

bezosobnik: napięto się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napnijmy się
2 os. napnij się
napnijcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napiąłbym się
bym się napiął
napięłabym się
bym się napięła
napięłobym się
bym się napięło
napięlibyśmy się
byśmy się napięli
napięłybyśmy się
byśmy się napięły
2 os. napiąłbyś się
byś się napiął
napięłabyś się
byś się napięła
napięłobyś się
byś się napięło
napięlibyście się
byście się napięli
napięłybyście się
byście się napięły
3 os. napiąłby się
by się napiął
napięłaby się
by się napięła
napięłoby się
by się napięło
napięliby się
by się napięli
napięłyby się
by się napięły

bezosobnik: napięto by się

bezokolicznik: napiąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: napiąwszy się

gerundium: napięcie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. napięcie się
napięcia się
D. napięcia się
napięć się
C. napięciu się
napięciom się
B. napięcie się
napięcia się
N. napięciem się
napięciami się
Ms. napięciu się
napięciach się
W. napięcie się
napięcia się

odpowiednik aspektowy: napinać się

Składnia

Rz żywotny + napiąć się + bez ograniczeń

2. skóra

Definicja

stać się twardszym i rozciągniętym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:  naprężyć się
antonimy:  rozluźnić się

Połączenia

  • skóra napięła się; mięśnie, muskuły napięły się

Cytaty

A jednak gdy kuchenny nóż z piłkowanym ostrzem dotknął szyi, pamiętam że zacisnęły mi się szczęki, a wszystkie mięśnie napięły się i nabrały mocy.

źródło: NKJP: Jacek Głębski: Droga do Ite, 2006

Czy zdajesz sobie sprawę, jakim nieprawdopodobnym fraktalem jest twoja własna dłoń? Przyjrzyj się kiedyś. [...] Albo kłykcie. Gdy zaciśniesz pięść i napnie się skóra. - Wciąż to przeżywasz.

źródło: NKJP: Jacek Dukaj: Czarne oceany, 2001

Jednocześnie wszyscy czterej poprawiliśmy automatycznie swoje usadowienie; muskuły napięły się jak do wysiłku wymagającego najwyższego ich zespolenia.

źródło: NKJP: Kazimierz Osmecki Iranek: Powołanie i przeznaczenie: wspomnienia oficera Komendy Głównej AK, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napnę się
napniemy się
2 os. napniesz się
napniecie się
3 os. napnie się
napną się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napiąłem się
+(e)m się napiął
napięłam się
+(e)m się napięła
napięłom się
+(e)m się napięło
napięliśmy się
+(e)śmy się napięli
napięłyśmy się
+(e)śmy się napięły
2 os. napiąłeś się
+(e)ś się napiął
napięłaś się
+(e)ś się napięła
napięłoś się
+(e)ś się napięło
napięliście się
+(e)ście się napięli
napięłyście się
+(e)ście się napięły
3 os. napiął się
napięła się
napięło się
napięli się
napięły się

bezosobnik: napięto się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napnijmy się
2 os. napnij się
napnijcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napiąłbym się
bym się napiął
napięłabym się
bym się napięła
napięłobym się
bym się napięło
napięlibyśmy się
byśmy się napięli
napięłybyśmy się
byśmy się napięły
2 os. napiąłbyś się
byś się napiął
napięłabyś się
byś się napięła
napięłobyś się
byś się napięło
napięlibyście się
byście się napięli
napięłybyście się
byście się napięły
3 os. napiąłby się
by się napiął
napięłaby się
by się napięła
napięłoby się
by się napięło
napięliby się
by się napięli
napięłyby się
by się napięły

bezosobnik: napięto by się

bezokolicznik: napiąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: napiąwszy się

gerundium: napięcie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. napięcie się
napięcia się
D. napięcia się
napięć się
C. napięciu się
napięciom się
B. napięcie się
napięcia się
N. napięciem się
napięciami się
Ms. napięciu się
napięciach się
W. napięcie się
napięcia się

odpowiednik aspektowy: napinać się

3. lina

Definicja

zostać mocno naciągniętym

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:  naprężyć się
antonimy:  obluźnić się, rozluźnić się
hiperonimy:  naciągnąć się

Połączenia

  • lina, żyłka napięła się; powrozy, skórzane więzy napięły się

Cytaty

Degrave dał hasło: – Do góry! Napięła się lina zawieszona na bloczkach i ciągnięta przez ludzi stojących na górze.

źródło: NKJP: Maciej Kuczyński: Czeluść, 1972

Zarzucił wędkę, gdy żyłka napięła się, był przekonany że złowił szczupaka.

źródło: NKJP: Joanna Kielas: Pierwsze utonięcie, Dziennik Bałtycki, 2009-07-24

- Iii raz! - krzyknął któryś z katów, powrozy napięły się, ciało Magwera pojechało w górę.

źródło: NKJP: Tomasz Kołodziejczak: Krew i kamień, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napnę się
napniemy się
2 os. napniesz się
napniecie się
3 os. napnie się
napną się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napiąłem się
+(e)m się napiął
napięłam się
+(e)m się napięła
napięłom się
+(e)m się napięło
napięliśmy się
+(e)śmy się napięli
napięłyśmy się
+(e)śmy się napięły
2 os. napiąłeś się
+(e)ś się napiął
napięłaś się
+(e)ś się napięła
napięłoś się
+(e)ś się napięło
napięliście się
+(e)ście się napięli
napięłyście się
+(e)ście się napięły
3 os. napiął się
napięła się
napięło się
napięli się
napięły się

bezosobnik: napięto się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napnijmy się
2 os. napnij się
napnijcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napiąłbym się
bym się napiął
napięłabym się
bym się napięła
napięłobym się
bym się napięło
napięlibyśmy się
byśmy się napięli
napięłybyśmy się
byśmy się napięły
2 os. napiąłbyś się
byś się napiął
napięłabyś się
byś się napięła
napięłobyś się
byś się napięło
napięlibyście się
byście się napięli
napięłybyście się
byście się napięły
3 os. napiąłby się
by się napiął
napięłaby się
by się napięła
napięłoby się
by się napięło
napięliby się
by się napięli
napięłyby się
by się napięły

bezosobnik: napięto by się

bezokolicznik: napiąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: napiąwszy się

gerundium: napięcie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. napięcie się
napięcia się
D. napięcia się
napięć się
C. napięciu się
napięciom się
B. napięcie się
napięcia się
N. napięciem się
napięciami się
Ms. napięciu się
napięciach się
W. napięcie się
napięcia się

odpowiednik aspektowy: napinać się

4. postarać się

Definicja

pot. 
z całych sił postarać się coś zrobić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  spiąć się
hiperonimy:  postarać się

Cytaty

Pan myśli, że wejdziemy [do strefy euro] z innymi?
Wejdziemy trochę później niż inni. Wtedy, kiedy to będzie dla polskiej gospodarki korzystne. Włosi się napięli. Dokonali zbyt szybkich reform w finansach publicznych i mają problemy. Nam nie wolno popełnić tego błędu.

źródło: NKJP: Jacek Żakowski:Wolność, jawność, kontrola, Polityka, 2005-11-12

Choćbyś nie wiem jak się napiął, to nie będziesz w stanie sam kupować materiałów, będziesz i tak miał zapełniony czas przez załatwianie formalności na odległość w kolejnych instytucjach.

źródło: Internet: forum.muratordom.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napnę się
napniemy się
2 os. napniesz się
napniecie się
3 os. napnie się
napną się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napiąłem się
+(e)m się napiął
napięłam się
+(e)m się napięła
napięłom się
+(e)m się napięło
napięliśmy się
+(e)śmy się napięli
napięłyśmy się
+(e)śmy się napięły
2 os. napiąłeś się
+(e)ś się napiął
napięłaś się
+(e)ś się napięła
napięłoś się
+(e)ś się napięło
napięliście się
+(e)ście się napięli
napięłyście się
+(e)ście się napięły
3 os. napiął się
napięła się
napięło się
napięli się
napięły się

bezosobnik: napięto się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napnijmy się
2 os. napnij się
napnijcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napiąłbym się
bym się napiął
napięłabym się
bym się napięła
napięłobym się
bym się napięło
napięlibyśmy się
byśmy się napięli
napięłybyśmy się
byśmy się napięły
2 os. napiąłbyś się
byś się napiął
napięłabyś się
byś się napięła
napięłobyś się
byś się napięło
napięlibyście się
byście się napięli
napięłybyście się
byście się napięły
3 os. napiąłby się
by się napiął
napięłaby się
by się napięła
napięłoby się
by się napięło
napięliby się
by się napięli
napięłyby się
by się napięły

bezosobnik: napięto by się

bezokolicznik: napiąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: napiąwszy się

gerundium: napięcie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. napięcie się
napięcia się
D. napięcia się
napięć się
C. napięciu się
napięciom się
B. napięcie się
napięcia się
N. napięciem się
napięciami się
Ms. napięciu się
napięciach się
W. napięcie się
napięcia się

odpowiednik aspektowy: napinać się

Składnia

Rzosobowy + napiąć się + bez ograniczeń
Data ostatniej modyfikacji: 17.03.2021
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj