Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. piąć się
1. człowiek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | naprężyć się | |
| antonimy: | rozluźnić się |
Połączenia
- mężczyzna napiął się; kobieta napięła się
- napiąć się mocno
Cytaty
|
Stężał, napiął się cały, jakby miał zaraz wybuchnąć, rzucić się na mnie z furią. źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Sanatorium, 2005 |
|
|
Smok pożarłby go niechybnie, ale spostrzegł ostry głaz, leżący mu na ogonie, i chcąc go strącić, napiął się i drgnął. źródło: NKJP: Karol Maliszewski: Faramucha, 2001 |
|
|
-Nie denerwuj mnie, nie jestem w nastroju do żartów.- mężczyzna napiął się, aż cala twarz mu poczerwieniała. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
napnę się |
napniemy się |
|||
| 2 os. |
napniesz się |
napniecie się |
|||
| 3 os. |
napnie się |
napną się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
napiąłem się +(e)m się napiął |
napięłam się +(e)m się napięła |
napięłom się +(e)m się napięło |
napięliśmy się +(e)śmy się napięli |
napięłyśmy się +(e)śmy się napięły |
| 2 os. |
napiąłeś się +(e)ś się napiął |
napięłaś się +(e)ś się napięła |
napięłoś się +(e)ś się napięło |
napięliście się +(e)ście się napięli |
napięłyście się +(e)ście się napięły |
| 3 os. |
napiął się |
napięła się |
napięło się |
napięli się |
napięły się |
bezosobnik: napięto się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
napnijmy się |
|
| 2 os. |
napnij się |
napnijcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
napiąłbym się bym się napiął |
napięłabym się bym się napięła |
napięłobym się bym się napięło |
napięlibyśmy się byśmy się napięli |
napięłybyśmy się byśmy się napięły |
| 2 os. |
napiąłbyś się byś się napiął |
napięłabyś się byś się napięła |
napięłobyś się byś się napięło |
napięlibyście się byście się napięli |
napięłybyście się byście się napięły |
| 3 os. |
napiąłby się by się napiął |
napięłaby się by się napięła |
napięłoby się by się napięło |
napięliby się by się napięli |
napięłyby się by się napięły |
bezosobnik: napięto by się
bezokolicznik: napiąć się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
napiąwszy się
gerundium: napięcie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | napięcie się |
napięcia się |
| D. | napięcia się |
napięć się |
| C. | napięciu się |
napięciom się |
| B. | napięcie się |
napięcia się |
| N. | napięciem się |
napięciami się |
| Ms. | napięciu się |
napięciach się |
| W. | napięcie się |
napięcia się |
odpowiednik aspektowy: napinać się
Składnia
| Rz żywotny | + | napiąć się | + |
|
2. skóra
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | naprężyć się | |
| antonimy: | rozluźnić się |
Połączenia
- skóra napięła się; mięśnie, muskuły napięły się
Cytaty
|
A jednak gdy kuchenny nóż z piłkowanym ostrzem dotknął szyi, pamiętam że zacisnęły mi się szczęki, a wszystkie mięśnie napięły się i nabrały mocy. źródło: NKJP: Jacek Głębski: Droga do Ite, 2006 |
|
|
Czy zdajesz sobie sprawę, jakim nieprawdopodobnym fraktalem jest twoja własna dłoń? Przyjrzyj się kiedyś. [...] Albo kłykcie. Gdy zaciśniesz pięść i napnie się skóra. - Wciąż to przeżywasz. źródło: NKJP: Jacek Dukaj: Czarne oceany, 2001 |
|
|
Jednocześnie wszyscy czterej poprawiliśmy automatycznie swoje usadowienie; muskuły napięły się jak do wysiłku wymagającego najwyższego ich zespolenia. źródło: NKJP: Kazimierz Osmecki Iranek: Powołanie i przeznaczenie: wspomnienia oficera Komendy Głównej AK, 2004 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
napnę się |
napniemy się |
|||
| 2 os. |
napniesz się |
napniecie się |
|||
| 3 os. |
napnie się |
napną się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
napiąłem się +(e)m się napiął |
napięłam się +(e)m się napięła |
napięłom się +(e)m się napięło |
napięliśmy się +(e)śmy się napięli |
napięłyśmy się +(e)śmy się napięły |
| 2 os. |
napiąłeś się +(e)ś się napiął |
napięłaś się +(e)ś się napięła |
napięłoś się +(e)ś się napięło |
napięliście się +(e)ście się napięli |
napięłyście się +(e)ście się napięły |
| 3 os. |
napiął się |
napięła się |
napięło się |
napięli się |
napięły się |
bezosobnik: napięto się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
napnijmy się |
|
| 2 os. |
napnij się |
napnijcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
napiąłbym się bym się napiął |
napięłabym się bym się napięła |
napięłobym się bym się napięło |
napięlibyśmy się byśmy się napięli |
napięłybyśmy się byśmy się napięły |
| 2 os. |
napiąłbyś się byś się napiął |
napięłabyś się byś się napięła |
napięłobyś się byś się napięło |
napięlibyście się byście się napięli |
napięłybyście się byście się napięły |
| 3 os. |
napiąłby się by się napiął |
napięłaby się by się napięła |
napięłoby się by się napięło |
napięliby się by się napięli |
napięłyby się by się napięły |
bezosobnik: napięto by się
bezokolicznik: napiąć się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
napiąwszy się
gerundium: napięcie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | napięcie się |
napięcia się |
| D. | napięcia się |
napięć się |
| C. | napięciu się |
napięciom się |
| B. | napięcie się |
napięcia się |
| N. | napięciem się |
napięciami się |
| Ms. | napięciu się |
napięciach się |
| W. | napięcie się |
napięcia się |
odpowiednik aspektowy: napinać się
3. lina
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | naprężyć się | |
| antonimy: | obluźnić się, rozluźnić się | |
| hiperonimy: | naciągnąć się |
Połączenia
- lina, żyłka napięła się; powrozy, skórzane więzy napięły się
Cytaty
|
Degrave dał hasło: – Do góry! Napięła się lina zawieszona na bloczkach i ciągnięta przez ludzi stojących na górze. źródło: NKJP: Maciej Kuczyński: Czeluść, 1972 |
|
|
Zarzucił wędkę, gdy żyłka napięła się, był przekonany że złowił szczupaka. źródło: NKJP: Joanna Kielas: Pierwsze utonięcie, Dziennik Bałtycki, 2009-07-24 |
|
|
- Iii raz! - krzyknął któryś z katów, powrozy napięły się, ciało Magwera pojechało w górę. źródło: NKJP: Tomasz Kołodziejczak: Krew i kamień, 2003 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
napnę się |
napniemy się |
|||
| 2 os. |
napniesz się |
napniecie się |
|||
| 3 os. |
napnie się |
napną się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
napiąłem się +(e)m się napiął |
napięłam się +(e)m się napięła |
napięłom się +(e)m się napięło |
napięliśmy się +(e)śmy się napięli |
napięłyśmy się +(e)śmy się napięły |
| 2 os. |
napiąłeś się +(e)ś się napiął |
napięłaś się +(e)ś się napięła |
napięłoś się +(e)ś się napięło |
napięliście się +(e)ście się napięli |
napięłyście się +(e)ście się napięły |
| 3 os. |
napiął się |
napięła się |
napięło się |
napięli się |
napięły się |
bezosobnik: napięto się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
napnijmy się |
|
| 2 os. |
napnij się |
napnijcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
napiąłbym się bym się napiął |
napięłabym się bym się napięła |
napięłobym się bym się napięło |
napięlibyśmy się byśmy się napięli |
napięłybyśmy się byśmy się napięły |
| 2 os. |
napiąłbyś się byś się napiął |
napięłabyś się byś się napięła |
napięłobyś się byś się napięło |
napięlibyście się byście się napięli |
napięłybyście się byście się napięły |
| 3 os. |
napiąłby się by się napiął |
napięłaby się by się napięła |
napięłoby się by się napięło |
napięliby się by się napięli |
napięłyby się by się napięły |
bezosobnik: napięto by się
bezokolicznik: napiąć się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
napiąwszy się
gerundium: napięcie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | napięcie się |
napięcia się |
| D. | napięcia się |
napięć się |
| C. | napięciu się |
napięciom się |
| B. | napięcie się |
napięcia się |
| N. | napięciem się |
napięciami się |
| Ms. | napięciu się |
napięciach się |
| W. | napięcie się |
napięcia się |
odpowiednik aspektowy: napinać się
4. postarać się
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | spiąć się | |
| hiperonimy: | postarać się |
Cytaty
|
Pan myśli, że wejdziemy [do strefy euro] z innymi? źródło: NKJP: Jacek Żakowski:Wolność, jawność, kontrola, Polityka, 2005-11-12 |
|
|
Choćbyś nie wiem jak się napiął, to nie będziesz w stanie sam kupować materiałów, będziesz i tak miał zapełniony czas przez załatwianie formalności na odległość w kolejnych instytucjach. źródło: Internet: forum.muratordom.pl |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
napnę się |
napniemy się |
|||
| 2 os. |
napniesz się |
napniecie się |
|||
| 3 os. |
napnie się |
napną się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
napiąłem się +(e)m się napiął |
napięłam się +(e)m się napięła |
napięłom się +(e)m się napięło |
napięliśmy się +(e)śmy się napięli |
napięłyśmy się +(e)śmy się napięły |
| 2 os. |
napiąłeś się +(e)ś się napiął |
napięłaś się +(e)ś się napięła |
napięłoś się +(e)ś się napięło |
napięliście się +(e)ście się napięli |
napięłyście się +(e)ście się napięły |
| 3 os. |
napiął się |
napięła się |
napięło się |
napięli się |
napięły się |
bezosobnik: napięto się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
napnijmy się |
|
| 2 os. |
napnij się |
napnijcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
napiąłbym się bym się napiął |
napięłabym się bym się napięła |
napięłobym się bym się napięło |
napięlibyśmy się byśmy się napięli |
napięłybyśmy się byśmy się napięły |
| 2 os. |
napiąłbyś się byś się napiął |
napięłabyś się byś się napięła |
napięłobyś się byś się napięło |
napięlibyście się byście się napięli |
napięłybyście się byście się napięły |
| 3 os. |
napiąłby się by się napiął |
napięłaby się by się napięła |
napięłoby się by się napięło |
napięliby się by się napięli |
napięłyby się by się napięły |
bezosobnik: napięto by się
bezokolicznik: napiąć się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
napiąwszy się
gerundium: napięcie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | napięcie się |
napięcia się |
| D. | napięcia się |
napięć się |
| C. | napięciu się |
napięciom się |
| B. | napięcie się |
napięcia się |
| N. | napięciem się |
napięciami się |
| Ms. | napięciu się |
napięciach się |
| W. | napięcie się |
napięcia się |
odpowiednik aspektowy: napinać się
Składnia
| Rzosobowy | + | napiąć się | + |
|