UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wiceprezydent

Chronologizacja

SJPXVII, STR, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

 wice  (z niem. vize-, fr. vice- < łac. vice(m) 'z powodu', in vicem 'zamiast') +  prezydent  (zob.).

1. państwa

Definicja

zastępca prezydenta - najwyższego rangą wybieralnego przywódcy państwowego w państwie demokratycznym

Noty o użyciu

Jeżeli wyrazu  wiceprezydent  używamy w odniesieniu do kobiety, we wszystkich kontekstach może występować forma równokształtna z M. lp., a wyraz może przyłączać formy żeńskie czasownika i przymiotnika, np.  wiceprezydent Błaga Dymitrowa przyszła ,  spotkanie z nową wiceprezydent Błagą Dymitrową . Może też zostać zachowana odmiana i składnia charakterystyczna dla rzeczowników rodzaju m1, np.:  spotkanie z nowym wiceprezydentem, Błagą Dymitrową .

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zastępca

Połączenia

  • były, dotychczasowy, obecny, ówczesny, ustępujący; amerykański; demokratyczny wiceprezydent
  • wiceprezydent Al Gore, Dick Cheney
  • wiceprezydent Ukrainy; USA
  • wiceprezydent przy prezydencie
  • funkcja, stanowisko; rezydencja; rezygnacja wiceprezydenta
  • wiceprezydent przemawiał
  • kandydować; powołać na wiceprezydenta

Cytaty

Arthur początkowo odmówił ustąpienia ze stanowiska przewodniczącego Senatu, którą to funkcję pełnił jako wiceprezydent Stanów Zjednoczonych.

źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999

W „Nixonie” Stone twierdzi, że Nixon jako wiceprezydent w administracji Eisenhowera kierował przygotowaniami do zamachu na Fidela Castro.

źródło: NKJP: Jacek Kalabiński: Kino polityczne po amerykańsku, Gazeta Wyborcza, 1996-04-05

Sukcesja po prezydencie niezdolnym z takich czy innych powodów do pełnienia swojej funkcji jest częściowo regulowana przez konstytucję, w której określono, że w wypadku śmierci prezydenta lub jego niezdolności do sprawowania urzędu władzę przejmuje wiceprezydent.

źródło: NKJP: Stanisław Głąbiński: Polityka po amerykańsku, 1996

[...] można mieć jeszcze większe wątpliwości, czy Obama chciałby mieć za wiceprezydenta polityka o tak silnej osobowości i wielkich ambicjach jak była Pierwsza Dama.

źródło: NKJP: Tomasz Zalewski: Starcie na mecie, Polityka, 2008-06-14

Formułę otwarcia zimowych igrzysk wygłaszali m.in. [...] norweska księżniczka Ragnhild, gubernator stanu Nowy Jork Franklin Delano Roosevelt, wiceprezydenci USA Richard Nixon i Walter Mondale oraz prezydent Francji, generał Charles de Gaulle.

źródło: NKJP: Jerzy Filipiuk: Uwertury igrzysk, Dziennik Polski - Magazyn, 2000-09-14

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wiceprezydent
 wiceprezydenci
 ndepr
wiceprezydenty
 depr
D. wiceprezydenta
 wiceprezydentów
C. wiceprezydentowi
 wiceprezydentom
B. wiceprezydenta
 wiceprezydentów
N. wiceprezydentem
 wiceprezydentami
Ms. wiceprezydencie
 wiceprezydentach
W. wiceprezydencie
 wiceprezydenci
 ndepr
wiceprezydenty
 depr

Składnia

bez ograniczeń + wiceprezydent +
(CZEGO)

2. miasta

Definicja

zastępca prezydenta - najwyższego rangą urzędnika miejskiego w większych miastach

Noty o użyciu

Jeżeli wyrazu  wiceprezydent  używamy w odniesieniu do kobiety, we wszystkich kontekstach może występować forma równokształtna z M. lp., a wyraz może przyłączać formy żeńskie czasownika i przymiotnika, np.  wiceprezydent Teresa Starmach przyszła ,  spotkanie z nową wiceprezydent Teresą Starmach . Może też zostać zachowana odmiana i składnia charakterystyczna dla rzeczowników rodzaju m1, np.:  spotkanie z nowym wiceprezydentem, Teresą Starmach .

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka miasto

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zastępca

Połączenia

  • były, dotychczasowy, obecny, ówczesny; eseldowski, lewicowy, SLD-owski; drugi, pierwszy wiceprezydent; była wiceprezydent
  • dwaj, obaj wiceprezydenci; czterech, trzech wiceprezydentów
  • wiceprezydent Andrzej Bartela, Wojciech Krzyżek...; Ewa Gładysz, Teresa Starmach...
  • wiceprezydent miasta, stolicy, stołecznego miasta Warszawy; Bydgoszczy, Ciechanowa, Krakowa, Krosna, Oświęcimia, Raciborza...
  • wiceprezydent ds. edukacji, ds. kultury
  • wiceprezydent i naczelnik do spraw inwestycji, wiceprezydent i naczelnik wydziału urbanistyki, wiceprezydent i prezydent, wiceprezydent i radny miasta, wiceprezydent i starosta
  • pani wiceprezydent
  • fotel, funkcja, posada, stanowisko, urząd; gabinet, siedziba; apel, decyzja, obowiązki, zarządzenie; dymisja, wybór; asystent, asystentka; żona; z udziałem wiceprezydenta
  • kandydat; wybory na wiceprezydenta
  • wiceprezydent informuje, mówi, objaśnia, oznajmia, podkreśla, przekonuje, twierdzi, uważa, wyjaśnia, zapewnia, zapowiada, zaznacza; odpowiedział, oświadczył, powiedział, przyznał, stwierdził; wziął udział
  • powołać wiceprezydenta
  • kandydować na wiceprezydenta
  • zdaniem wiceprezydenta

Cytaty

[...] obecność na meczu pani wiceprezydent i starosty (tak wysocy rangą samorządowcy dawno już nie kibicowali na Srebrnej; przyszli pogratulować Unii awansu) pomoże rozwiązać problemy organizacyjne.

źródło: NKJP: ma.w: Mało brakowało, by meczu nie było, Nowiny Raciborskie, 2007-08-14

Najczęściej skargi mieszkańców rozpatrują wiceprezydenci, ale także dopiero wtedy, gdy sprawa była już rozpatrywana na wszystkich niższych szczeblach.

źródło: NKJP: (GEG): Władza za drzwiami, Dziennik Polski - Małopolska, 2000-11-21

W projekcie wprowadza się organ koordynujący pracę zarządu związku z zarządami dzielnic w formie konwentu, w skład którego wchodzą prezydent miasta, wiceprezydenci, oraz burmistrzowie dzielnic, a którego przewodniczącym jest prezydent miasta.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 18.02.1994

Według nowej uchwały, pensję wiceprezydentów miałby ustalać sam prezydent, według własnego kryterium.

źródło: NKJP: (cos): Więcej dla prezydentów, Dziennik Bałtycki, 2002-01-16

W końcu XVIII w. pojawili się zastępcy i pomocnicy prezydentów, zwani wiceprezydentami, odpowiedzialni za porządek i bezpieczeństwo w mieście.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce : od średniowiecza do czasów współczesnych : praca zbiorowa, 2004

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wiceprezydent
 wiceprezydenci
 ndepr
wiceprezydenty
 depr
D. wiceprezydenta
 wiceprezydentów
C. wiceprezydentowi
 wiceprezydentom
B. wiceprezydenta
 wiceprezydentów
N. wiceprezydentem
 wiceprezydentami
Ms. wiceprezydencie
 wiceprezydentach
W. wiceprezydencie
 wiceprezydenci
 ndepr
wiceprezydenty
 depr

Składnia

bez ograniczeń + wiceprezydent +
CZEGO

3. organizacji

Definicja

zastępca prezydenta - przewodniczącego wielkiej, zwłaszcza międzynarodowej organizacji lub koncernu

Noty o użyciu

Jeżeli wyrazu  wiceprezydent  używamy w odniesieniu do kobiety, we wszystkich kontekstach może występować forma równokształtna z M. lp., a wyraz może przyłączać formy żeńskie czasownika i przymiotnika, np.  wiceprezydent Margarita Rudomino przyszła ,  spotkanie z nową wiceprezydent Margaritą Rudomino . Może też zostać zachowana odmiana i składnia charakterystyczna dla rzeczowników rodzaju m1, np.:  spotkanie z nowym wiceprezydentem, Margaritą Rudomino .

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa stosunki międzynarodowe

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes funkcjonowanie firm i przedsiębiorstw

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zastępca

Połączenia

  • wiceprezydent Europejskiej Organizacji Kyokushin, Towarzystwa Ochrony Wilków w Niemczech, Związku Artystów Rzeźbiarzy...; FIFA, UEFA

Cytaty

Dostaliśmy pozytywne noty, a wiceprezydent Międzynarodowej Federacji Hokeja na Lodzie Shoichi Tomita powiedział, że będzie zabiegał o przyznanie Toruniowi organizacji mistrzostw świata na poziomie seniorskim.

źródło: NKJP: (kum): Dlaczego tak mało kibiców oglądało mistrzostwa świata w Toruniu?, Gazeta Pomorska, 2008-04-12

Prestiżową imprezę otwierał Pierre Chaussebourg z Francji - wiceprezydent Międzynarodowej Komisji Modelarstwa Lotniczego.

źródło: NKJP: Wielki dzień Łukasza, Dziennik Polski - Podhale, 2001-09-27

Zdaniem źródeł zbliżonych do hiszpańskiej federacji, Villar, który pełni funkcję wiceprezydenta FIFA i UEFA, zrezygnował po tym, jak złożył skargę na słaby poziom reprezentowany przez wielu sędziów na MŚ.

źródło: NKJP: Rezygnacja jako protest, Dziennik Polski - Sport, 2002-06-23

Profesor Pastusiak przez z górą trzydzieści lat był członkiem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych [...]. Był również członkiem, a następnie wiceprezydentem Międzynarodowego Towarzystwa Nauk Politycznych.

źródło: NKJP: Sprawozdanie z 1. posiedzenia Senatu RP w dniu 20 października 2001 r.

Wraz z prezydentem Bessebergiem przyjeżdżają do Zakopanego wiceprezydenci IBU Janez Vodicar ze Słowenii, Gunther Zwatz z Austrii, Jozsef Magyar z Węgier, Ubaldo Prucker z Włoch, a także sekretarz generalny Peter Bayer z Austrii.

źródło: NKJP: (AS): Przyjeżdża prezydent, Dziennik Polski - Sport, 2000-01-19

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wiceprezydent
 wiceprezydenci
 ndepr
wiceprezydenty
 depr
D. wiceprezydenta
 wiceprezydentów
C. wiceprezydentowi
 wiceprezydentom
B. wiceprezydenta
 wiceprezydentów
N. wiceprezydentem
 wiceprezydentami
Ms. wiceprezydencie
 wiceprezydentach
W. wiceprezydencie
 wiceprezydenci
 ndepr
wiceprezydenty
 depr

Składnia

bez ograniczeń + wiceprezydent +
CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 11.10.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN