Chronologizacja
Pierwotne znaczenie: 'utrudzić się, zmęczyć się'.
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
zrobię się |
zrobimy się |
|||
2 os. |
zrobisz się |
zrobicie się |
|||
3 os. |
zrobi się |
zrobią się |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
zrobiłem się +(e)m się zrobił |
zrobiłam się +(e)m się zrobiła |
zrobiłom się +(e)m się zrobiło |
zrobiliśmy się +(e)śmy się zrobili |
zrobiłyśmy się +(e)śmy się zrobiły |
2 os. |
zrobiłeś się +(e)ś się zrobił |
zrobiłaś się +(e)ś się zrobiła |
zrobiłoś się +(e)ś się zrobiło |
zrobiliście się +(e)ście się zrobili |
zrobiłyście się +(e)ście się zrobiły |
3 os. |
zrobił się |
zrobiła się |
zrobiło się |
zrobili się |
zrobiły się |
bezosobnik: zrobiono się
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
zróbmy się |
|
2 os. |
zrób się |
zróbcie się |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
zrobiłbym się bym się zrobił |
zrobiłabym się bym się zrobiła |
zrobiłobym się bym się zrobiło |
zrobilibyśmy się byśmy się zrobili |
zrobiłybyśmy się byśmy się zrobiły |
2 os. |
zrobiłbyś się byś się zrobił |
zrobiłabyś się byś się zrobiła |
zrobiłobyś się byś się zrobiło |
zrobilibyście się byście się zrobili |
zrobiłybyście się byście się zrobiły |
3 os. |
zrobiłby się by się zrobił |
zrobiłaby się by się zrobiła |
zrobiłoby się by się zrobiło |
zrobiliby się by się zrobili |
zrobiłyby się by się zrobiły |
bezosobnik: zrobiono by się
bezokolicznik: zrobić się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zrobiwszy się
gerundium: zrobienie się
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | zrobienie się |
zrobienia się |
D. | zrobienia się |
zrobień się |
C. | zrobieniu się |
zrobieniom się |
B. | zrobienie się |
zrobienia się |
N. | zrobieniem się |
zrobieniami się |
Ms. | zrobieniu się |
zrobieniach się |
W. | zrobienie się |
zrobienia się |
odpowiednik aspektowy: robić się
Pochodzenie
Zob. robić
1. zrobił się tłok
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu
Relacje znaczeniowe
synonimy: | nastać, uczynić się |
Połączenia
- zrobił się korek, rwetes, szum, ścisk, tłok, zator; zrobiła się afera, jakaś atmosfera, awantura, cisza; zrobiło się zamieszanie, zbiegowisko; lato
- zrobiło się ciasno, cicho, ciepło, ciemno, duszno, głośno, gorąco, gwarno, jasno, luźniej, mroczno, nerwowo, niebiesko, nieprzyjemnie, okropnie, pochmurno, przestronnie, pusto, szaro, tłoczno, widno, zimno
Cytaty
Nie zauważyła, kiedy zaszło słońce i zrobiło się ciemno. źródło: NKJP: Leszek K. Talko: Dla Elizy, Gazeta Wyborcza, 1995-05-19 |
|
[...] odkąd działają kamery, w mieście zrobiło się bezpieczniej . źródło: NKJP: mak: Zbędne kamery, Trybuna Śląska, 2003-02-26 |
|
Po północnej stronie było śniegu miejscami po pas, a tuż za przełęczą nagle zrobiło się lato. źródło: NKJP: Internet |
|
Wokół złapanego bandyty zrobiło się zbiegowisko. źródło: NKJP: red: Złapali bandytę, Słowo Polskie. Gazeta Wrocławska, 2005-06-06 |
|
Często jest tu pusto, ludzie przychodzą dopiero, gdy zrobi się ładna pogoda [...]. źródło: NKJP: (mo): Czy to już wiosna?, Dziennik Zachodni, 2001-02-16 |
Składnia
Ø | + | zrobić się | + |
(JAK)
|
2. ktoś z kogoś
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Połączenia
- zrobił się drażliwy; czerwony
Cytaty
Barbara W. z pierwszym mężem żyła dobrze. Dopiero przy Władysławie W. zrobiła się taka zła. źródło: NKJP: Anna Chałupska: Żrąca kąpiel, Dziennik Zachodni, 2001-04-26 |
|
Rafał zrobił się zgryźliwy, wściekał się o każdy rachunek: za komórkę, buty dla dzieci źródło: NKJP: Katarzyna Uczkiewicz: Każdy chciałby tu mieszkać, Dziennik Zachodni, 2010-03-12 |
|
W ostatnich minutach gra zrobiła się nerwowa, a chwilami nawet brutalna. źródło: NKJP: (SUB): W kałuży na remis, Dziennik Polski, 2006-10-30 |
|
Szybko przybrał na wadze i zrobił się z niego kawał chłopa. źródło: NKJP: (em): Gubi ich pewność siebie, narkotyki i mocne trunki Złodziejski pech, Express Ilustrowany, 2001-12-11 |
|
Po prostu mam tyle pamiątek, że z domu zrobiło się muzeum [...]. źródło: NKJP: MI: Pamiątki ze wszystkich stron świata, Gazeta Poznańska, 2001-12-08 |
Składnia
+ | zrobić się | + |
JAKI
|
|
+ | zrobić się | + |
z KOGO/CZEGO
|
3. komuś głupio
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Połączenia
- zrobiło się komuś wstyd, żal
- zrobiło się komuś głupio, nieswojo, przykro, raźniej, słabo
Cytaty
Zrobiło mi się strasznie wstyd. Postanowiłem naprawić swój błąd. źródło: NKJP: Roman Szewczyk: Gazeta dla dzieci, Gazeta Poznańska, 2003-04-26 |
|
Dziś byłem w aptece i żal mi się zrobiło pewnej babci, która chciała wykupić lekarstwo, ale nie było jej na to stać. źródło: NKJP: MAL: Kieszeń emeryta, Trybuna Śląska, 2003-01-06 |
|
Powiedziała to nadal tym samym żartobliwym tonem, mimo wszystko zrobiło mi się trochę nieswojo. źródło: NKJP: Michał Bielecki: Siostra Komandosa, 1997 |
|
W piątek nad ranem zrobiło mi się niedobrze. Poprosiłam szklankę wody i zaczęły się nudności, a potem biegunka. źródło: NKJP: Sebastian Reńca: Zatrucie w szpitalu, Dziennik Zachodni, 2006-09-18 |
|
Otóż Czeczotowi zrobiło się zimno, więc wziął siekierę i poszedł narąbać drzewa. źródło: NKJP: |
Składnia
Ø | + | zrobić się | + |
KOMU +
JAK
|
4. na bóstwo
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd
Połączenia
- zrobić się na bóstwo
Cytaty
Jak zrobić się na bóstwo, jaka szminka, jakie cienie do oczu będą najlepiej pasować do naszej cery? źródło: NKJP: (MAJ): Jaki tusz, jaka szminka?, Gazeta Krakowska, 2005-02-01 |
|
Jak słyszę, nadchodzi hit sezonu: opalanie natryskowe. [...] Ponoć w 20 minut można zrobić się na jasną, słodką czekoladkę. źródło: NKJP: Wiesław Ziobro: Farbką po buzi, Dziennik Polski, 2008-04-01 |
|
Zauważyliście, jak Monika zrobiła się na Dianę? To uczesanie, sposób mówienia. źródło: NKJP: Marek Rybarczyk, Bartosz Węglarczyk: Wielka Brytania, Gazeta Wyborcza, 1999-03-05 |
|
Inga, która dotychczas farbowała swoje włosy szatynki na kasztanowe, kazała zrobić się na blondynkę i odpowiednio wymodelować fryzurę. źródło: NKJP: Rozwodówka, Dziennik Polski, 1999-02-12 |
|
Od samego początku o tym pomyślałam, żeby zrobić się na piękność i pokazać mu się uśmiechnięta, radosna, a wszystko po to, by zrozumiał, że popełnił błąd. źródło: NKJP: Internet |
Składnia
+ | zrobić się | + |
na KOGO/CO
|