UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyrównywać

Chronologizacja

SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wyrównuję wyrównywam	wyrównujemy wyrównywamy
2 os.	wyrównujesz wyrównywasz	wyrównujecie wyrównywacie
3 os.	wyrównuje wyrównywa	wyrównują wyrównywają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyrównywałem +(e)m wyrównywał	wyrównywałam +(e)m wyrównywała	wyrównywałom +(e)m wyrównywało	wyrównywaliśmy +(e)śmy wyrównywali	wyrównywałyśmy +(e)śmy wyrównywały
2 os.	wyrównywałeś +(e)ś wyrównywał	wyrównywałaś +(e)ś wyrównywała	wyrównywałoś +(e)ś wyrównywało	wyrównywaliście +(e)ście wyrównywali	wyrównywałyście +(e)ście wyrównywały
3 os.	wyrównywał	wyrównywała	wyrównywało	wyrównywali	wyrównywały

bezosobnik: wyrównywano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wyrównywał będę wyrównywać	będę wyrównywała będę wyrównywać	będę wyrównywało będę wyrównywać	będziemy wyrównywali będziemy wyrównywać	będziemy wyrównywały będziemy wyrównywać
2 os.	będziesz wyrównywał będziesz wyrównywać	będziesz wyrównywała będziesz wyrównywać	będziesz wyrównywało będziesz wyrównywać	będziecie wyrównywali będziecie wyrównywać	będziecie wyrównywały będziecie wyrównywać
3 os.	będzie wyrównywał będzie wyrównywać	będzie wyrównywała będzie wyrównywać	będzie wyrównywało będzie wyrównywać	będą wyrównywali będą wyrównywać	będą wyrównywały będą wyrównywać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wyrównujmy wyrównywajmy
2 os.	wyrównuj wyrównywaj	wyrównujcie wyrównywajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyrównywałbym bym wyrównywał	wyrównywałabym bym wyrównywała	wyrównywałobym bym wyrównywało	wyrównywalibyśmy byśmy wyrównywali	wyrównywałybyśmy byśmy wyrównywały
2 os.	wyrównywałbyś byś wyrównywał	wyrównywałabyś byś wyrównywała	wyrównywałobyś byś wyrównywało	wyrównywalibyście byście wyrównywali	wyrównywałybyście byście wyrównywały
3 os.	wyrównywałby by wyrównywał	wyrównywałaby by wyrównywała	wyrównywałoby by wyrównywało	wyrównywaliby by wyrównywali	wyrównywałyby by wyrównywały

bezosobnik: wyrównywano by

bezokolicznik: wyrównywać

imiesłów przysłówkowy współczesny:

wyrównując
wyrównywając

gerundium: wyrównywanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wyrównywanie	wyrównywania
D.	wyrównywania	wyrównywań
C.	wyrównywaniu	wyrównywaniom
B.	wyrównywanie	wyrównywania
N.	wyrównywaniem	wyrównywaniami
Ms.	wyrównywaniu	wyrównywaniach
W.	wyrównywanie	wyrównywania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wyrównujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyrównujący wyrównywający	wyrównujący wyrównywający	wyrównujący wyrównywający	wyrównujące wyrównywające	wyrównująca wyrównywająca
D.	wyrównującego wyrównywającego	wyrównującego wyrównywającego	wyrównującego wyrównywającego	wyrównującego wyrównywającego	wyrównującej wyrównywającej
C.	wyrównującemu wyrównywającemu	wyrównującemu wyrównywającemu	wyrównującemu wyrównywającemu	wyrównującemu wyrównywającemu	wyrównującej wyrównywającej
B.	wyrównującego wyrównywającego	wyrównującego wyrównywającego	wyrównujący wyrównywający	wyrównujące wyrównywające	wyrównującą wyrównywającą
N.	wyrównującym wyrównywającym	wyrównującym wyrównywającym	wyrównującym wyrównywającym	wyrównującym wyrównywającym	wyrównującą wyrównywającą
Ms.	wyrównującym wyrównywającym	wyrównującym wyrównywającym	wyrównującym wyrównywającym	wyrównującym wyrównywającym	wyrównującej wyrównywającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyrównujący wyrównywający	wyrównujący wyrównywający	wyrównujące wyrównywające	wyrównujące wyrównywające
D.	wyrównujących wyrównywających	wyrównujących wyrównywających	wyrównujących wyrównywających	wyrównujących wyrównywających
C.	wyrównującym wyrównywającym	wyrównującym wyrównywającym	wyrównującym wyrównywającym	wyrównującym wyrównywającym
B.	wyrównujących wyrównywających	wyrównujących wyrównywających	wyrównujących wyrównywających	wyrównujące wyrównywające
N.	wyrównującymi wyrównywającymi	wyrównującymi wyrównywającymi	wyrównującymi wyrównywającymi	wyrównującymi wyrównywającymi
Ms.	wyrównujących wyrównywających	wyrównujących wyrównywających	wyrównujących wyrównywających	wyrównujących wyrównywających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyrównywany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyrównywany	wyrównywany	wyrównywany	wyrównywane	wyrównywana
D.	wyrównywanego	wyrównywanego	wyrównywanego	wyrównywanego	wyrównywanej
C.	wyrównywanemu	wyrównywanemu	wyrównywanemu	wyrównywanemu	wyrównywanej
B.	wyrównywanego	wyrównywanego	wyrównywany	wyrównywane	wyrównywaną
N.	wyrównywanym	wyrównywanym	wyrównywanym	wyrównywanym	wyrównywaną
Ms.	wyrównywanym	wyrównywanym	wyrównywanym	wyrównywanym	wyrównywanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyrównywani	wyrównywani	wyrównywane	wyrównywane
D.	wyrównywanych	wyrównywanych	wyrównywanych	wyrównywanych
C.	wyrównywanym	wyrównywanym	wyrównywanym	wyrównywanym
B.	wyrównywanych	wyrównywanych	wyrównywanych	wyrównywane
N.	wyrównywanymi	wyrównywanymi	wyrównywanymi	wyrównywanymi
Ms.	wyrównywanych	wyrównywanych	wyrównywanych	wyrównywanych

odpowiednik aspektowy: wyrównać

Pochodzenie

Zob. równy

1. teren

Definicja

usuwać wgłębienia i wypukłości znajdujące się na jakiejś powierzchni

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Relacje znaczeniowe

synonimy:

gładzić, równać, urównywać, wygładzać, zarównywać

Połączenia

wyrównywać drogi, grunt, nawierzchnię, podłoże, teren, ziemię
wyrównywać i wygładzać; karczować i wyrównywać, wycinać drzewa i wyrównywać (teren)

Cytaty

	Dziesiątki ciężarówek wywiozły już ze wzgórza tony ziemi i gruzu. Robotnicy wyrównywali teren pod przyszłą inwestycję. źródło: NKJP: Marcin Gąsiorowski, Krzysztof Kamiński: Budowa bez planu, Słowo Polskie - Gazeta Wrocławska, 2004-01-04
	Szlak to dobrze przetarty i wyklepany do gładka. Jakby tuziny stóp stale wydeptywały go i wyrównywały. źródło: NKJP: Marian Pilot: Na odchodnym, 2002
	Wokół krzątała się brygada. Niektórzy pracowali łopatami, wyrównując nasyp z piasku i szutru. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1978
	Za altaną był trawnik, rzadko wyrównywany. źródło: NKJP: Monika Rakusa: Baśnie dla Antosia, 2010
	Patrz ile śmieci po kątach, ile grudek zaprawy po wyrównywaniu tego zjazdu dla wózków. źródło: NKJP: Łukasz Kamykowski: Dom między lipą a bilbordem, 2008

Składnia

wyrównywać

2. w szeregu

Definicja

ustawiać w jednej linii

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

równać

Połączenia

wyrównywać akapity, szeregi, szpalery, tekst
wyrównywać względem czegoś
wyrównywać starannie

Cytaty

	Numer strony parzystej wpisujemy analogicznie jak na stronach nieparzystych, z tym że tu z kolei wyrównujemy tekst do strony lewej. źródło: NKJP: Andrzej Pawlicki: Dokument bez nerwów, Enter, 2001, nr 3
	- Podniósł się, podszedł do biblioteki i starannie wyrównywał książki. źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997
	Nauczyciele i wychowawcy krzątali się, ustawiali i wyrównywali szpalery wzdłuż chodników. źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa, 1958
	Tybetanka, o płaskiej twarzy bez wieku, z mnóstwem zaplecionych warkoczyków i srebrnymi relikwiarzykami w naszyjniku, [...], przykucnąwszy [...], wyrównywała szeregi figurek i wotywnych kadzielniczek. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966
	Ukończywszy lekturę ostatniego opowiadania Nagórski wyrównuje starannie stronice maszynopisu, składa je do teczki, a tę chowa do biurka. źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Miazga, 1979

Składnia

Rz_osobowy

wyrównywać

3. oddech

Definicja

nadawać czemuś prawidłowy poziom lub rytm

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

wyrównywać ciśnienie, oddech

Cytaty

Chwilę wyrównywał oddech, po czym naciągnął czapkę głębiej na oczy i zbliżył się do tamtego.

źródło: NKJP: Marek Kochan: Ballada o dobrym dresiarzu, 2005

Miłość lepsza jest od tabletek uspokajających i wyrównujących pracę serca.

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Monografia grzechów z dziennika 1978-1989, 2006

Składnia

wyrównywać

4. rekord

Definicja

uzyskiwać wynik taki sam jak wcześniej ktoś inny

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Połączenia

wyrównywać osiągnięcie, rekord, wynik
wyrównywać ponownie, szybko
móc, potrafić, próbować wyrównywać

Cytaty

Mistrzem Polski został A. Małysz, wyrównując rekord skoczni.

źródło: NKJP: Kazimierz Saługa: Ocalić od zapomnienia, Co Tydzień Jaworzno, 2005-01-01

Jest głównie znany ze swoich występów na scenie muzycznej i płyty „Bat Out Of Hell” (1977), która sprzedała się w ponad 43 milionach egzemplarzy, niemal wyrównując wynik finansowy albumu Thriller Michael Jacksona.

źródło: NKJP: internet

Składnia

Rz_osobowy

wyrównywać

5. w meczu

Definicja

zdobywać bramkę lub punkt, w wyniku czego w meczu jest wynik remisowy

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Połączenia

drużyna, piłkarz, zawodnik wyrównuje; gospodarze, goście wyrównują
wyrównywać wynik (meczu)
wyrównywać rzutem, strzałem, uderzeniem
wyrównywać po czyjejś akcji, po dośrodkowaniu, po czyimś zagraniu; po przerwie
wyrównywać ileś minut przed końcem, przed przerwą, przed zakończeniem
wyrównywać na 1:1, 2:2...
wyrównywać w którejś połowie, próbie; w zamieszaniu (podbramkowym)
wyrównywać z rzutu karnego, wolnego...
wyrównywać ponownie, szybko
odrabiać straty i wyrównywać wynik

Cytaty

- Proszę państwa, na osiem minut przed końcem meczu Górnik wyrównuje, jest dwa:dwa i chyba już tak pozostanie...

źródło: NKJP: Aleksander Minkowski: Szaleństwo Majki Skowron, 1972

Przez większość meczu utrzymywał się wyniki 1:0 dla Pogoni, ale Jacek Kosmalski w osiemdziesiątej czwartej minucie strzelił wyrównującą bramkę!

źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Przystanek Śmierć, 2007

Wprawdzie Niemcy jeszcze dwa razy wyrównywali wynik rywalizacji, ale w dogrywce pierwsi trafili – znani nam z meczu grupowego – Katalończycy.

źródło: InternetL korfball.pl

Składnia

wyrównywać

6. straty

Definicja

uzupełniać brak lub niedobór czegoś

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:

rekompensować

Połączenia

wyrównywać braki, krzywdy, niedobory, niesprawiedliwości, straty, szkodę, ubytki, zaległości, zobowiązania
chcieć, musieć, zacząć wyrównywać; można wyrównywać

Cytaty

Amerykańska flota, amerykańskie stocznie i cały potężny przemysł amerykański stanęły do dyspozycji sprzymierzeńców. Straty poniesione w wojnie podmorskiej można więc było szybko wyrównywać.

źródło: NKJP: Janusz Pajewski: Historia powszechna 1871-1918, 1967

Niedostatki teorii wyrównywano praktyką, a zresztą [...] doszkalaliśmy się we własnym zakresie.

źródło: NKJP: Tomasz Domaniewski: Niedaleko od prawdy, 1975

Honor to nie tylko wyrównywanie krzywd, ale także odpowiedzialność za rodzinę.

źródło: NKJP: Łukasz Twaróg: Bez siły lub przemocą, Esensja, 2007, nr 10 (LXXII)

Składnia

wyrównywać

7. szanse

Definicja

likwidować różnice pomiędzy czymś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:

równać, zrównywać

Połączenia

wyrównywać ceny, dochody, dysproporcje, koszty, liczbę czegoś, nierówności, poziom, różnice, stan czegoś, standardy, szanse, warunki, wiek (emerytalny), wynagrodzenia

Cytaty

Warto też wiedzieć, że w tamtych latach Gierek zrównał urlopy pracowników umysłowych i robotników, wyrównując do poziomu urzędników urlopy tych ostatnich.

źródło: NKJP: Janusz Rolicki: Edward Gierek: życie i narodziny legendy, 2002

Parytet pomaga kobietom, wyrównuje ich szanse, a poza tym gdy kobiety pojawią się w życiu politycznym [...], być może sfera publiczna ulegnie zmianie.

źródło: NKJP: Magdalena Środa: Onet.pl - Rozmowy, 2005-01-04

Co tam przedszkola, co tam żłobki, co tam wyrównywanie praw i szans, skoro mamy takie cudowne mamy.

źródło: NKJP: Agnieszka Graff: Rykoszetem. Rzecz o płci, seksualności i narodzie, 2008

Składnia

wyrównywać

Frazeologizmy

ktoś wyrównuje rachunki

Data ostatniej modyfikacji: 02.02.2022