Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. skarżyć
1. przed kolegami
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
Połączenia
- oskarżyć sąsiada, kolegę, wspólnika, rząd
- oskarżyć o awanturnictwo, o demagogię, o herezję, o nadużycie władzy, o niekompetencję, o stronniczość, o współpracę z policją polityczną, o zdradę, o złe decyzje, o znęcanie się nad zwierzęciem
Cytaty
|
Wszyscy ci, którym działania komisji się nie podobają, usiłują ją oskarżyć o stronniczość. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 04.07.1992 |
|
|
Odeszła z redakcji i teraz próbuje się na mnie odegrać... Powiedziała ci, że mamy romans, tak? Ciekawe o co jeszcze mnie oskarży?! źródło: NKJP: Dariusz Banek: Samo życie. Odcinek 247, 2010 |
|
|
[...] radio i telewizja oskarżyły cesarza o kradzież narodowi etiopskiemu „miliardowych sum”. źródło: NKJP: Ignacy Karpowicz: Nowy kwiat cesarza (i Pszczoły), 2007 |
|
|
Reinat, dowiedziawszy się o zamiarze Moniki, wpadł w furię i oskarżył nas, że rzuciliśmy zły urok na biedną dziewczynę. źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Biały Jaguar ,1980 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
oskarżę |
oskarżymy |
|||
| 2 os. |
oskarżysz |
oskarżycie |
|||
| 3 os. |
oskarży |
oskarżą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
oskarżyłem +(e)m oskarżył |
oskarżyłam +(e)m oskarżyła |
oskarżyłom +(e)m oskarżyło |
oskarżyliśmy +(e)śmy oskarżyli |
oskarżyłyśmy +(e)śmy oskarżyły |
| 2 os. |
oskarżyłeś +(e)ś oskarżył |
oskarżyłaś +(e)ś oskarżyła |
oskarżyłoś +(e)ś oskarżyło |
oskarżyliście +(e)ście oskarżyli |
oskarżyłyście +(e)ście oskarżyły |
| 3 os. |
oskarżył |
oskarżyła |
oskarżyło |
oskarżyli |
oskarżyły |
bezosobnik: oskarżono
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
oskarżmy |
|
| 2 os. |
oskarż |
oskarżcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
oskarżyłbym bym oskarżył |
oskarżyłabym bym oskarżyła |
oskarżyłobym bym oskarżyło |
oskarżylibyśmy byśmy oskarżyli |
oskarżyłybyśmy byśmy oskarżyły |
| 2 os. |
oskarżyłbyś byś oskarżył |
oskarżyłabyś byś oskarżyła |
oskarżyłobyś byś oskarżyło |
oskarżylibyście byście oskarżyli |
oskarżyłybyście byście oskarżyły |
| 3 os. |
oskarżyłby by oskarżył |
oskarżyłaby by oskarżyła |
oskarżyłoby by oskarżyło |
oskarżyliby by oskarżyli |
oskarżyłyby by oskarżyły |
bezosobnik: oskarżono by
bezokolicznik: oskarżyć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
oskarżywszy
gerundium: oskarżenie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | oskarżenie |
oskarżenia |
| D. | oskarżenia |
oskarżeń |
| C. | oskarżeniu |
oskarżeniom |
| B. | oskarżenie |
oskarżenia |
| N. | oskarżeniem |
oskarżeniami |
| Ms. | oskarżeniu |
oskarżeniach |
| W. | oskarżenie |
oskarżenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: oskarżony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | oskarżony |
oskarżony |
oskarżony |
oskarżone |
oskarżona |
| D. | oskarżonego |
oskarżonego |
oskarżonego |
oskarżonego |
oskarżonej |
| C. | oskarżonemu |
oskarżonemu |
oskarżonemu |
oskarżonemu |
oskarżonej |
| B. | oskarżonego |
oskarżonego |
oskarżony |
oskarżone |
oskarżoną |
| N. | oskarżonym |
oskarżonym |
oskarżonym |
oskarżonym |
oskarżoną |
| Ms. | oskarżonym |
oskarżonym |
oskarżonym |
oskarżonym |
oskarżonej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | oskarżeni |
oskarżeni |
oskarżone |
oskarżone |
| D. | oskarżonych |
oskarżonych |
oskarżonych |
oskarżonych |
| C. | oskarżonym |
oskarżonym |
oskarżonym |
oskarżonym |
| B. | oskarżonych |
oskarżonych |
oskarżonych |
oskarżone |
| N. | oskarżonymi |
oskarżonymi |
oskarżonymi |
oskarżonymi |
| Ms. | oskarżonych |
oskarżonych |
oskarżonych |
oskarżonych |
odpowiednik aspektowy: oskarżać
Składnia
| Rzosobowy | + | oskarżyć | + |
KOGO +
o CO
|
| Rzosobowy | + | oskarżyć | + |
KOGO +
że ZDANIE
|
2. przed sądem
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa sąd
Połączenia
- prokurator oskarżył
- oskarżyć na podstawie donosu, na podstawie fałszywych zeznań
- oskarżyć o defraudację, o handel bronią, o fałszerstwo, o gwałt, o jazdę po pijanemu, o kłamstwo lustracyjne, o kolaborację, o korupcję, o kradzież, o krzywoprzysięstwo, o ludobójstwo, o molestowanie, o oszustwo, o rozbój, o sabotaż, o szpiegostwo, o współpracę z wywiadem, o współudział w zbrodni, o wyłudzenie, o zabójstwo, o zawłaszczenie majątku, o zdradę stanu, o zniesławienie
- oskarżyć bezpodstawnie
- oskarżyć i skazać; aresztować i oskarżyć
Cytaty
|
Włocławska prokuratura oskarżyła Joannę K. o dzieciobójstwo i skierowała sprawę do sądu. źródło: NKJP: Barbara Szmejter: Włocławek: Wyrok za dzieciobójstwo już prawomocny. Włocławianka skazana na dwa lata więzienia, Gazeta Pomorska, 2009-06-03 |
|
|
Często […] pojawiał się w jego umyśle dylemat z pogranicza lęku i obsesji. A co by było, gdyby doszło do sądowej pomyłki? Gdyby został niesłusznie oskarżony i skazany? źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006 |
|
|
Marczak oświadczył, że oskarżono go przez zemstę. źródło: NKJP: Stanisław Milewski: Ciemne sprawy międzywojnia, 2002 |
|
|
Nie wiemy, czy Jerzy Morawski ma na sumieniu którykolwiek z zarzucanych mu czynów. […] Oskarżono go na podstawie mizernych dowodów i to wystarczyło, aby zniszczyć mu życie. źródło: NKJP: Piotr Pytlakowski Lista odstrzelonych Polityka 2007-01-13 |
|
|
Slobodan Miloszević, oskarżony przed Haskim Trybunałem ds. Zbrodni w byłej Jugosławii, zmarł w sobotę w celi więziennej. Jego proces [...] daleki był od zakończenia. źródło: NKJP: Zły duch Slobo, Polityka, 2006-03-18 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
oskarżę |
oskarżymy |
|||
| 2 os. |
oskarżysz |
oskarżycie |
|||
| 3 os. |
oskarży |
oskarżą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
oskarżyłem +(e)m oskarżył |
oskarżyłam +(e)m oskarżyła |
oskarżyłom +(e)m oskarżyło |
oskarżyliśmy +(e)śmy oskarżyli |
oskarżyłyśmy +(e)śmy oskarżyły |
| 2 os. |
oskarżyłeś +(e)ś oskarżył |
oskarżyłaś +(e)ś oskarżyła |
oskarżyłoś +(e)ś oskarżyło |
oskarżyliście +(e)ście oskarżyli |
oskarżyłyście +(e)ście oskarżyły |
| 3 os. |
oskarżył |
oskarżyła |
oskarżyło |
oskarżyli |
oskarżyły |
bezosobnik: oskarżono
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
oskarżmy |
|
| 2 os. |
oskarż |
oskarżcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
oskarżyłbym bym oskarżył |
oskarżyłabym bym oskarżyła |
oskarżyłobym bym oskarżyło |
oskarżylibyśmy byśmy oskarżyli |
oskarżyłybyśmy byśmy oskarżyły |
| 2 os. |
oskarżyłbyś byś oskarżył |
oskarżyłabyś byś oskarżyła |
oskarżyłobyś byś oskarżyło |
oskarżylibyście byście oskarżyli |
oskarżyłybyście byście oskarżyły |
| 3 os. |
oskarżyłby by oskarżył |
oskarżyłaby by oskarżyła |
oskarżyłoby by oskarżyło |
oskarżyliby by oskarżyli |
oskarżyłyby by oskarżyły |
bezosobnik: oskarżono by
bezokolicznik: oskarżyć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
oskarżywszy
gerundium: oskarżenie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | oskarżenie |
oskarżenia |
| D. | oskarżenia |
oskarżeń |
| C. | oskarżeniu |
oskarżeniom |
| B. | oskarżenie |
oskarżenia |
| N. | oskarżeniem |
oskarżeniami |
| Ms. | oskarżeniu |
oskarżeniach |
| W. | oskarżenie |
oskarżenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: oskarżony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | oskarżony |
oskarżony |
oskarżony |
oskarżone |
oskarżona |
| D. | oskarżonego |
oskarżonego |
oskarżonego |
oskarżonego |
oskarżonej |
| C. | oskarżonemu |
oskarżonemu |
oskarżonemu |
oskarżonemu |
oskarżonej |
| B. | oskarżonego |
oskarżonego |
oskarżony |
oskarżone |
oskarżoną |
| N. | oskarżonym |
oskarżonym |
oskarżonym |
oskarżonym |
oskarżoną |
| Ms. | oskarżonym |
oskarżonym |
oskarżonym |
oskarżonym |
oskarżonej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | oskarżeni |
oskarżeni |
oskarżone |
oskarżone |
| D. | oskarżonych |
oskarżonych |
oskarżonych |
oskarżonych |
| C. | oskarżonym |
oskarżonym |
oskarżonym |
oskarżonym |
| B. | oskarżonych |
oskarżonych |
oskarżonych |
oskarżone |
| N. | oskarżonymi |
oskarżonymi |
oskarżonymi |
oskarżonymi |
| Ms. | oskarżonych |
oskarżonych |
oskarżonych |
oskarżonych |
odpowiednik aspektowy: oskarżać
Składnia
| Rzosobowy | + | oskarżyć | + |
KOGO +
(o CO)
|