UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wcielać

Chronologizacja

SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Czasownik z przedrostkiem w- od ciało (zob.).

1. do armii

Definicja

powodować, że ktoś staje się częścią zorganizowanej grupy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

włączać

Połączenia

wcielać jeńców, młodych mężczyzn, więźniów, zawodników, żołnierzy
wcielać do armii, do Armii Czerwonej, do brygady, do drużyny, do dywizji, do Hitlerjugend, do jednostki, do kompanii, do Luftwaffe, do marynarki wojennej, do NATO, do oddziału, do pułku, do rezerwy, do służby wojskowej, do SS, do szeregów, do Wehrmachtu, do wojska, do załogi, do zespołu
wcielać przymusowo

Cytaty

Młodych ludzi wcielano w szeregi organizacji przymusowo.

źródło: KWSJP: Tomasz P. Terlikowski: Skromny pracownik Winnicy, Ozon, 2005

Fryderyk bez ceremonii wcielał do swej armii tysiące jeńców.

źródło: KWSJP: Paweł Jasienica: Rzeczpospolita Obojga Narodów. Dzieje agonii, 1989

Po upadku powstania listopadowego tysiące żołnierzy armii powstańczej władze carskie wcielają do swych oddziałów i wysyłają przeważnie na Kaukaz.

źródło: KWSJP: Jerzy S. Łątka: Oskarżam arcyksięcia Rudolfa, 1983

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wcielam	wcielamy
2 os.	wcielasz	wcielacie
3 os.	wciela	wcielają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wcielałem +(e)m wcielał	wcielałam +(e)m wcielała	wcielałom +(e)m wcielało	wcielaliśmy +(e)śmy wcielali	wcielałyśmy +(e)śmy wcielały
2 os.	wcielałeś +(e)ś wcielał	wcielałaś +(e)ś wcielała	wcielałoś +(e)ś wcielało	wcielaliście +(e)ście wcielali	wcielałyście +(e)ście wcielały
3 os.	wcielał	wcielała	wcielało	wcielali	wcielały

bezosobnik: wcielano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wcielał będę wcielać	będę wcielała będę wcielać	będę wcielało będę wcielać	będziemy wcielali będziemy wcielać	będziemy wcielały będziemy wcielać
2 os.	będziesz wcielał będziesz wcielać	będziesz wcielała będziesz wcielać	będziesz wcielało będziesz wcielać	będziecie wcielali będziecie wcielać	będziecie wcielały będziecie wcielać
3 os.	będzie wcielał będzie wcielać	będzie wcielała będzie wcielać	będzie wcielało będzie wcielać	będą wcielali będą wcielać	będą wcielały będą wcielać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wcielajmy
2 os.	wcielaj	wcielajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wcielałbym bym wcielał	wcielałabym bym wcielała	wcielałobym bym wcielało	wcielalibyśmy byśmy wcielali	wcielałybyśmy byśmy wcielały
2 os.	wcielałbyś byś wcielał	wcielałabyś byś wcielała	wcielałobyś byś wcielało	wcielalibyście byście wcielali	wcielałybyście byście wcielały
3 os.	wcielałby by wcielał	wcielałaby by wcielała	wcielałoby by wcielało	wcielaliby by wcielali	wcielałyby by wcielały

bezosobnik: wcielano by

bezokolicznik: wcielać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wcielając

gerundium: wcielanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wcielanie	wcielania
D.	wcielania	wcielań
C.	wcielaniu	wcielaniom
B.	wcielanie	wcielania
N.	wcielaniem	wcielaniami
Ms.	wcielaniu	wcielaniach
W.	wcielanie	wcielania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wcielający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wcielający	wcielający	wcielający	wcielające	wcielająca
D.	wcielającego	wcielającego	wcielającego	wcielającego	wcielającej
C.	wcielającemu	wcielającemu	wcielającemu	wcielającemu	wcielającej
B.	wcielającego	wcielającego	wcielający	wcielające	wcielającą
N.	wcielającym	wcielającym	wcielającym	wcielającym	wcielającą
Ms.	wcielającym	wcielającym	wcielającym	wcielającym	wcielającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wcielający	wcielający	wcielające	wcielające
D.	wcielających	wcielających	wcielających	wcielających
C.	wcielającym	wcielającym	wcielającym	wcielającym
B.	wcielających	wcielających	wcielających	wcielające
N.	wcielającymi	wcielającymi	wcielającymi	wcielającymi
Ms.	wcielających	wcielających	wcielających	wcielających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wcielany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wcielany	wcielany	wcielany	wcielane	wcielana
D.	wcielanego	wcielanego	wcielanego	wcielanego	wcielanej
C.	wcielanemu	wcielanemu	wcielanemu	wcielanemu	wcielanej
B.	wcielanego	wcielanego	wcielany	wcielane	wcielaną
N.	wcielanym	wcielanym	wcielanym	wcielanym	wcielaną
Ms.	wcielanym	wcielanym	wcielanym	wcielanym	wcielanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wcielani	wcielani	wcielane	wcielane
D.	wcielanych	wcielanych	wcielanych	wcielanych
C.	wcielanym	wcielanym	wcielanym	wcielanym
B.	wcielanych	wcielanych	wcielanych	wcielane
N.	wcielanymi	wcielanymi	wcielanymi	wcielanymi
Ms.	wcielanych	wcielanych	wcielanych	wcielanych

odpowiednik aspektowy: wcielić

Składnia

Rz_osobowy

wcielać

KOGO + GDZIE

2. do tekstu

Definicja

powodować, że coś staje się częścią większej całości

Noty o użyciu

Zwykle imb.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny typy terytoriów, podział administracyjny

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

włączać

Połączenia

wcielić fragment czegoś, obszary, opowieść, teren, terytorium, wieś, ziemię
wcielać do Prus Wschodnich, do Rzeszy, do tekstu, do ziem, do ZSRR

Cytaty

Uposażanie instytucji kościelnych dziesięcinnym udziałem w dochodach monarchii ze świadczeń trybutarnych było na germańskich obszarach karolińskiego cesarstwa dość rozpowszechnioną praktyką. Wzór ten zastosowano na uzależnianych i wcielanych do cesarstwa na terytoriach zachodniosłowiańskich.

źródło: KWSJP: Karol Modzelewski: Barbarzyńska Europa, 2004

To nazywam poezją okolicznościową, czyli taką, co z okoliczności chwili i przeżyć, natychmiast wcielanych do liryki, buduje konstrukcje trwałe.

źródło: NKJP: Kazimierz Wyka: Rzecz wyobraźni, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wcielam	wcielamy
2 os.	wcielasz	wcielacie
3 os.	wciela	wcielają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wcielałem +(e)m wcielał	wcielałam +(e)m wcielała	wcielałom +(e)m wcielało	wcielaliśmy +(e)śmy wcielali	wcielałyśmy +(e)śmy wcielały
2 os.	wcielałeś +(e)ś wcielał	wcielałaś +(e)ś wcielała	wcielałoś +(e)ś wcielało	wcielaliście +(e)ście wcielali	wcielałyście +(e)ście wcielały
3 os.	wcielał	wcielała	wcielało	wcielali	wcielały

bezosobnik: wcielano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wcielał będę wcielać	będę wcielała będę wcielać	będę wcielało będę wcielać	będziemy wcielali będziemy wcielać	będziemy wcielały będziemy wcielać
2 os.	będziesz wcielał będziesz wcielać	będziesz wcielała będziesz wcielać	będziesz wcielało będziesz wcielać	będziecie wcielali będziecie wcielać	będziecie wcielały będziecie wcielać
3 os.	będzie wcielał będzie wcielać	będzie wcielała będzie wcielać	będzie wcielało będzie wcielać	będą wcielali będą wcielać	będą wcielały będą wcielać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wcielajmy
2 os.	wcielaj	wcielajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wcielałbym bym wcielał	wcielałabym bym wcielała	wcielałobym bym wcielało	wcielalibyśmy byśmy wcielali	wcielałybyśmy byśmy wcielały
2 os.	wcielałbyś byś wcielał	wcielałabyś byś wcielała	wcielałobyś byś wcielało	wcielalibyście byście wcielali	wcielałybyście byście wcielały
3 os.	wcielałby by wcielał	wcielałaby by wcielała	wcielałoby by wcielało	wcielaliby by wcielali	wcielałyby by wcielały

bezosobnik: wcielano by

bezokolicznik: wcielać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wcielając

gerundium: wcielanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wcielanie	wcielania
D.	wcielania	wcielań
C.	wcielaniu	wcielaniom
B.	wcielanie	wcielania
N.	wcielaniem	wcielaniami
Ms.	wcielaniu	wcielaniach
W.	wcielanie	wcielania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wcielający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wcielający	wcielający	wcielający	wcielające	wcielająca
D.	wcielającego	wcielającego	wcielającego	wcielającego	wcielającej
C.	wcielającemu	wcielającemu	wcielającemu	wcielającemu	wcielającej
B.	wcielającego	wcielającego	wcielający	wcielające	wcielającą
N.	wcielającym	wcielającym	wcielającym	wcielającym	wcielającą
Ms.	wcielającym	wcielającym	wcielającym	wcielającym	wcielającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wcielający	wcielający	wcielające	wcielające
D.	wcielających	wcielających	wcielających	wcielających
C.	wcielającym	wcielającym	wcielającym	wcielającym
B.	wcielających	wcielających	wcielających	wcielające
N.	wcielającymi	wcielającymi	wcielającymi	wcielającymi
Ms.	wcielających	wcielających	wcielających	wcielających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wcielany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wcielany	wcielany	wcielany	wcielane	wcielana
D.	wcielanego	wcielanego	wcielanego	wcielanego	wcielanej
C.	wcielanemu	wcielanemu	wcielanemu	wcielanemu	wcielanej
B.	wcielanego	wcielanego	wcielany	wcielane	wcielaną
N.	wcielanym	wcielanym	wcielanym	wcielanym	wcielaną
Ms.	wcielanym	wcielanym	wcielanym	wcielanym	wcielanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wcielani	wcielani	wcielane	wcielane
D.	wcielanych	wcielanych	wcielanych	wcielanych
C.	wcielanym	wcielanym	wcielanym	wcielanym
B.	wcielanych	wcielanych	wcielanych	wcielane
N.	wcielanymi	wcielanymi	wcielanymi	wcielanymi
Ms.	wcielanych	wcielanych	wcielanych	wcielanych

odpowiednik aspektowy: wcielić

Składnia

Rz_osobowy

wcielać

CO + do CZEGO

Frazeologizmy

ktoś wprowadza w życie coś
ktoś wciela w czyn coś
ktoś wciela w życie coś

Data ostatniej modyfikacji: 24.11.2013