UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

spłoszyć

Chronologizacja

XV w., SStp

Pochodzenie

Zob. płoszyć

1. zwierzę

Definicja

sprawić, by zwierzę uciekło ze strachu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Połączenia

  • spłoszyć zwierzynę; konia, wierzchowca; jelenia, sarnę, zająca; jaszczurkę; ptactwo, ptaka; gołębie, kaczki, kury, wróble; stadko, stado czegoś
  • spłoszyć hałasem, hukiem, krzykiem, wrzaskiem; widokiem czegoś
  • spłoszony uciekał, uciekł, umknął, uskoczył; poderwał się, odleciał

Cytaty

Postali chwilę na moście, Julek spłoszył stadko małych rybek, rzucając na wodę patyk, potem ruszyli znowu i szli wzdłuż ściany żywopłotu, odgradzającej sad od strony drogi.

źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1990

Kurczowo złapała wodze i starała się opanować spłoszonego nagle konia.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. spłoszę
spłoszymy
2 os. spłoszysz
spłoszycie
3 os. spłoszy
spłoszą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. spłoszyłem
+(e)m spłoszył
spłoszyłam
+(e)m spłoszyła
spłoszyłom
+(e)m spłoszyło
spłoszyliśmy
+(e)śmy spłoszyli
spłoszyłyśmy
+(e)śmy spłoszyły
2 os. spłoszyłeś
+(e)ś spłoszył
spłoszyłaś
+(e)ś spłoszyła
spłoszyłoś
+(e)ś spłoszyło
spłoszyliście
+(e)ście spłoszyli
spłoszyłyście
+(e)ście spłoszyły
3 os. spłoszył
spłoszyła
spłoszyło
spłoszyli
spłoszyły

bezosobnik: spłoszono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. spłoszmy
2 os. spłosz
spłoszcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. spłoszyłbym
bym spłoszył
spłoszyłabym
bym spłoszyła
spłoszyłobym
bym spłoszyło
spłoszylibyśmy
byśmy spłoszyli
spłoszyłybyśmy
byśmy spłoszyły
2 os. spłoszyłbyś
byś spłoszył
spłoszyłabyś
byś spłoszyła
spłoszyłobyś
byś spłoszyło
spłoszylibyście
byście spłoszyli
spłoszyłybyście
byście spłoszyły
3 os. spłoszyłby
by spłoszył
spłoszyłaby
by spłoszyła
spłoszyłoby
by spłoszyło
spłoszyliby
by spłoszyli
spłoszyłyby
by spłoszyły

bezosobnik: spłoszono by

bezokolicznik: spłoszyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: spłoszywszy

gerundium: spłoszenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. spłoszenie
spłoszenia
D. spłoszenia
spłoszeń
C. spłoszeniu
spłoszeniom
B. spłoszenie
spłoszenia
N. spłoszeniem
spłoszeniami
Ms. spłoszeniu
spłoszeniach
W. spłoszenie
spłoszenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: spłoszony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. spłoszony
spłoszony
spłoszony
spłoszone
spłoszona
D. spłoszonego
spłoszonego
spłoszonego
spłoszonego
spłoszonej
C. spłoszonemu
spłoszonemu
spłoszonemu
spłoszonemu
spłoszonej
B. spłoszonego
spłoszonego
spłoszony
spłoszone
spłoszoną
N. spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
spłoszoną
Ms. spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
spłoszonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. spłoszeni
spłoszeni
spłoszone
spłoszone
D. spłoszonych
spłoszonych
spłoszonych
spłoszonych
C. spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
B. spłoszonych
spłoszonych
spłoszonych
spłoszone
N. spłoszonymi
spłoszonymi
spłoszonymi
spłoszonymi
Ms. spłoszonych
spłoszonych
spłoszonych
spłoszonych

odpowiedniki aspektowe: spłaszać , płoszyć

Składnia

bez ograniczeń + spłoszyć +
CO + (CZYM)

2. złodzieja

Definicja

pot. 
sprawić, by osoba zajmująca się jakiegoś rodzaju działalnością, zaprzestała jej wykonywania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

  • alarm spłoszył kogoś
  • spłoszyć bandytę, napastnika, rabusia, włamywacza, złodzieja
  • spłoszony uciekł

Cytaty

Tej samej nocy usiłowano obrabować gimnazjum w pobliskich Rudnikach. Na szczęście złodziei spłoszył alarm.

źródło: NKJP: Marek Mamoń: Włamania do szkół, Trybuna Śląska, 2001-12-31

7 marca w Borsukach Kolonii (gm. Zatory) złodzieje już odcięli dopływ prądu do linii elektrycznej, ale spłoszeni uciekli, nie zdążywszy ukraść przewodów.

źródło: NKJP: redakcja: Kronika policyjna, Tygodnik Ciechanowski, 2003-03-15

W końcu zatrzymał się na jakimś meczu i zaczął śledzić zmagania piłkarzy. - Może daj bez głosu, żeby nie spłoszyć ewentualnych gości.

źródło: NKJP: Paweł Pollak: Kanalia, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. spłoszę
spłoszymy
2 os. spłoszysz
spłoszycie
3 os. spłoszy
spłoszą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. spłoszyłem
+(e)m spłoszył
spłoszyłam
+(e)m spłoszyła
spłoszyłom
+(e)m spłoszyło
spłoszyliśmy
+(e)śmy spłoszyli
spłoszyłyśmy
+(e)śmy spłoszyły
2 os. spłoszyłeś
+(e)ś spłoszył
spłoszyłaś
+(e)ś spłoszyła
spłoszyłoś
+(e)ś spłoszyło
spłoszyliście
+(e)ście spłoszyli
spłoszyłyście
+(e)ście spłoszyły
3 os. spłoszył
spłoszyła
spłoszyło
spłoszyli
spłoszyły

bezosobnik: spłoszono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. spłoszmy
2 os. spłosz
spłoszcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. spłoszyłbym
bym spłoszył
spłoszyłabym
bym spłoszyła
spłoszyłobym
bym spłoszyło
spłoszylibyśmy
byśmy spłoszyli
spłoszyłybyśmy
byśmy spłoszyły
2 os. spłoszyłbyś
byś spłoszył
spłoszyłabyś
byś spłoszyła
spłoszyłobyś
byś spłoszyło
spłoszylibyście
byście spłoszyli
spłoszyłybyście
byście spłoszyły
3 os. spłoszyłby
by spłoszył
spłoszyłaby
by spłoszyła
spłoszyłoby
by spłoszyło
spłoszyliby
by spłoszyli
spłoszyłyby
by spłoszyły

bezosobnik: spłoszono by

bezokolicznik: spłoszyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: spłoszywszy

gerundium: spłoszenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. spłoszenie
spłoszenia
D. spłoszenia
spłoszeń
C. spłoszeniu
spłoszeniom
B. spłoszenie
spłoszenia
N. spłoszeniem
spłoszeniami
Ms. spłoszeniu
spłoszeniach
W. spłoszenie
spłoszenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: spłoszony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. spłoszony
spłoszony
spłoszony
spłoszone
spłoszona
D. spłoszonego
spłoszonego
spłoszonego
spłoszonego
spłoszonej
C. spłoszonemu
spłoszonemu
spłoszonemu
spłoszonemu
spłoszonej
B. spłoszonego
spłoszonego
spłoszony
spłoszone
spłoszoną
N. spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
spłoszoną
Ms. spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
spłoszonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. spłoszeni
spłoszeni
spłoszone
spłoszone
D. spłoszonych
spłoszonych
spłoszonych
spłoszonych
C. spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
B. spłoszonych
spłoszonych
spłoszonych
spłoszone
N. spłoszonymi
spłoszonymi
spłoszonymi
spłoszonymi
Ms. spłoszonych
spłoszonych
spłoszonych
spłoszonych

odpowiedniki aspektowe: spłaszać , płoszyć

Składnia

bez ograniczeń + spłoszyć +
KOGO + (CZYM)

3. rozmówcę

Definicja

sprawić, by rozmówca poczuł się onieśmielony

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

  • spłoszyć dziewczynę
  • spłoszyć i zawstydzić
  • spłoszony odwrócił głowę, wzrok; spytał spłoszony

Cytaty

Jeff spojrzał jej prosto w oczy, a ona spłoszona odwróciła wzrok.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Dwie Miłości, 2008

Wszyscy tutaj czekają na pociąg lwowski - powiedział Staniecki opryskliwie. Dziewczyna, wyraźnie spłoszona, umilkła bezradnie.

źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Noc i inne opowiadania, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. spłoszę
spłoszymy
2 os. spłoszysz
spłoszycie
3 os. spłoszy
spłoszą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. spłoszyłem
+(e)m spłoszył
spłoszyłam
+(e)m spłoszyła
spłoszyłom
+(e)m spłoszyło
spłoszyliśmy
+(e)śmy spłoszyli
spłoszyłyśmy
+(e)śmy spłoszyły
2 os. spłoszyłeś
+(e)ś spłoszył
spłoszyłaś
+(e)ś spłoszyła
spłoszyłoś
+(e)ś spłoszyło
spłoszyliście
+(e)ście spłoszyli
spłoszyłyście
+(e)ście spłoszyły
3 os. spłoszył
spłoszyła
spłoszyło
spłoszyli
spłoszyły

bezosobnik: spłoszono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. spłoszmy
2 os. spłosz
spłoszcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. spłoszyłbym
bym spłoszył
spłoszyłabym
bym spłoszyła
spłoszyłobym
bym spłoszyło
spłoszylibyśmy
byśmy spłoszyli
spłoszyłybyśmy
byśmy spłoszyły
2 os. spłoszyłbyś
byś spłoszył
spłoszyłabyś
byś spłoszyła
spłoszyłobyś
byś spłoszyło
spłoszylibyście
byście spłoszyli
spłoszyłybyście
byście spłoszyły
3 os. spłoszyłby
by spłoszył
spłoszyłaby
by spłoszyła
spłoszyłoby
by spłoszyło
spłoszyliby
by spłoszyli
spłoszyłyby
by spłoszyły

bezosobnik: spłoszono by

bezokolicznik: spłoszyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: spłoszywszy

gerundium: spłoszenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. spłoszenie
spłoszenia
D. spłoszenia
spłoszeń
C. spłoszeniu
spłoszeniom
B. spłoszenie
spłoszenia
N. spłoszeniem
spłoszeniami
Ms. spłoszeniu
spłoszeniach
W. spłoszenie
spłoszenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: spłoszony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. spłoszony
spłoszony
spłoszony
spłoszone
spłoszona
D. spłoszonego
spłoszonego
spłoszonego
spłoszonego
spłoszonej
C. spłoszonemu
spłoszonemu
spłoszonemu
spłoszonemu
spłoszonej
B. spłoszonego
spłoszonego
spłoszony
spłoszone
spłoszoną
N. spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
spłoszoną
Ms. spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
spłoszonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. spłoszeni
spłoszeni
spłoszone
spłoszone
D. spłoszonych
spłoszonych
spłoszonych
spłoszonych
C. spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
B. spłoszonych
spłoszonych
spłoszonych
spłoszone
N. spłoszonymi
spłoszonymi
spłoszonymi
spłoszonymi
Ms. spłoszonych
spłoszonych
spłoszonych
spłoszonych

odpowiedniki aspektowe: spłaszać , płoszyć

Składnia

bez ograniczeń + spłoszyć +
KOGO

4. myśli

Definicja

sprawić, by ustał jakiegoś rodzaju stan umysłu

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Cytaty

Pod prysznicem dopadło go olśnienie. Długo stał bez ruchu pod ulewą z obawy, żeby nie spłoszyć rozwiązania.

źródło: NKJP: Eugeniusz Dębski: Aksamitny Anschluss, 2001

W głowie zawirowało, spłoszone myśli wypowiadały posłuszeństwo, robiło mi się mdło.

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Orinoko, 1974

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. spłoszę
spłoszymy
2 os. spłoszysz
spłoszycie
3 os. spłoszy
spłoszą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. spłoszyłem
+(e)m spłoszył
spłoszyłam
+(e)m spłoszyła
spłoszyłom
+(e)m spłoszyło
spłoszyliśmy
+(e)śmy spłoszyli
spłoszyłyśmy
+(e)śmy spłoszyły
2 os. spłoszyłeś
+(e)ś spłoszył
spłoszyłaś
+(e)ś spłoszyła
spłoszyłoś
+(e)ś spłoszyło
spłoszyliście
+(e)ście spłoszyli
spłoszyłyście
+(e)ście spłoszyły
3 os. spłoszył
spłoszyła
spłoszyło
spłoszyli
spłoszyły

bezosobnik: spłoszono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. spłoszmy
2 os. spłosz
spłoszcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. spłoszyłbym
bym spłoszył
spłoszyłabym
bym spłoszyła
spłoszyłobym
bym spłoszyło
spłoszylibyśmy
byśmy spłoszyli
spłoszyłybyśmy
byśmy spłoszyły
2 os. spłoszyłbyś
byś spłoszył
spłoszyłabyś
byś spłoszyła
spłoszyłobyś
byś spłoszyło
spłoszylibyście
byście spłoszyli
spłoszyłybyście
byście spłoszyły
3 os. spłoszyłby
by spłoszył
spłoszyłaby
by spłoszyła
spłoszyłoby
by spłoszyło
spłoszyliby
by spłoszyli
spłoszyłyby
by spłoszyły

bezosobnik: spłoszono by

bezokolicznik: spłoszyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: spłoszywszy

gerundium: spłoszenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. spłoszenie
spłoszenia
D. spłoszenia
spłoszeń
C. spłoszeniu
spłoszeniom
B. spłoszenie
spłoszenia
N. spłoszeniem
spłoszeniami
Ms. spłoszeniu
spłoszeniach
W. spłoszenie
spłoszenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: spłoszony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. spłoszony
spłoszony
spłoszony
spłoszone
spłoszona
D. spłoszonego
spłoszonego
spłoszonego
spłoszonego
spłoszonej
C. spłoszonemu
spłoszonemu
spłoszonemu
spłoszonemu
spłoszonej
B. spłoszonego
spłoszonego
spłoszony
spłoszone
spłoszoną
N. spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
spłoszoną
Ms. spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
spłoszonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. spłoszeni
spłoszeni
spłoszone
spłoszone
D. spłoszonych
spłoszonych
spłoszonych
spłoszonych
C. spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
spłoszonym
B. spłoszonych
spłoszonych
spłoszonych
spłoszone
N. spłoszonymi
spłoszonymi
spłoszonymi
spłoszonymi
Ms. spłoszonych
spłoszonych
spłoszonych
spłoszonych

odpowiedniki aspektowe: spłaszać , płoszyć

Składnia

bez ograniczeń + spłoszyć +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 15.06.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj