UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

bić się

Chronologizacja

1428, SStp

Pochodzenie

Zob. bić

1. samego siebie

Definicja

uderzać w swoje ciało

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

uderzać się

Połączenia

bić się ręką

Cytaty

Słuchający bili się z uciechy po udach, tak się im udała cudowna opowieść Szemuela.

źródło: KWSJP: Tadeusz Kudliński: Gniew o Szoszannę, 1963

Krzyknął do mnie, bijąc się pięścią w piersi: „Ale tobie mówię, rabbi, że myśmy nie spali! I nie piliśmy... Naprawdę to nie był sen...

źródło: KWSJP: Jan Dobraczyński: Listy Nikodema, 1951

W kraju rozwijał się ustrój socjalistyczny i Ojciec zareagował na to pełnym metafor artykułem Orka na ugorze, który lud czytał, bijąc się pięścią w czoło, pewny, że to jakiś nowy Nostradamus.

źródło: KWSJP: Marek Ławrynowicz: Diabeł na dzwonnicy, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	biję się	bijemy się
2 os.	bijesz się	bijecie się
3 os.	bije się	biją się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłem się +(e)m się bił	biłam się +(e)m się biła	biłom się +(e)m się biło	biliśmy się +(e)śmy się bili	biłyśmy się +(e)śmy się biły
2 os.	biłeś się +(e)ś się bił	biłaś się +(e)ś się biła	biłoś się +(e)ś się biło	biliście się +(e)ście się bili	biłyście się +(e)ście się biły
3 os.	bił się	biła się	biło się	bili się	biły się

bezosobnik: bito się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się bił będę się bić	będę się biła będę się bić	będę się biło będę się bić	będziemy się bili będziemy się bić	będziemy się biły będziemy się bić
2 os.	będziesz się bił będziesz się bić	będziesz się biła będziesz się bić	będziesz się biło będziesz się bić	będziecie się bili będziecie się bić	będziecie się biły będziecie się bić
3 os.	będzie się bił będzie się bić	będzie się biła będzie się bić	będzie się biło będzie się bić	będą się bili będą się bić	będą się biły będą się bić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		bijmy się
2 os.	bij się	bijcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłbym się bym się bił	biłabym się bym się biła	biłobym się bym się biło	bilibyśmy się byśmy się bili	biłybyśmy się byśmy się biły
2 os.	biłbyś się byś się bił	biłabyś się byś się biła	biłobyś się byś się biło	bilibyście się byście się bili	biłybyście się byście się biły
3 os.	biłby się by się bił	biłaby się by się biła	biłoby się by się biło	biliby się by się bili	biłyby się by się biły

bezosobnik: bito by się

bezokolicznik: bić się

imiesłów przysłówkowy współczesny: bijąc się

gerundium: bicie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	bicie się	bicia się
D.	bicia się	bić się
C.	biciu się	biciom się
B.	bicie się	bicia się
N.	biciem się	biciami się
Ms.	biciu się	biciach się
W.	bicie się	bicia się

imiesłów przymiotnikowy czynny: bijący się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bijący się	bijący się	bijący się	bijące się	bijąca się
D.	bijącego się	bijącego się	bijącego się	bijącego się	bijącej się
C.	bijącemu się	bijącemu się	bijącemu się	bijącemu się	bijącej się
B.	bijącego się	bijącego się	bijący się	bijące się	bijącą się
N.	bijącym się	bijącym się	bijącym się	bijącym się	bijącą się
Ms.	bijącym się	bijącym się	bijącym się	bijącym się	bijącej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bijący się	bijący się	bijące się	bijące się
D.	bijących się	bijących się	bijących się	bijących się
C.	bijącym się	bijącym się	bijącym się	bijącym się
B.	bijących się	bijących się	bijących się	bijące się
N.	bijącymi się	bijącymi się	bijącymi się	bijącymi się
Ms.	bijących się	bijących się	bijących się	bijących się

odpowiednik aspektowy: pobić się

Składnia

Rz_osobowy	+	bić się	+	po CZYM
Rz_osobowy	+	bić się	+	w CO

2. rękoma

Definicja

walczyć, używając rąk

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	bęckować się, naparzać się
	hiperonimy:	walczyć

Połączenia

bić się z policją

Cytaty

	Strosmeier przepadł, bo bił się z kimś i złamał mu obojczyk. źródło: KWSJP: Jaroslav Dietl: Szpital na peryferiach, 1991
	W tym czasie nasza ochrona zaczęła się bić z napastnikami. źródło: KWSJP: Jeszcze boję się cieszyć, Super Express nr 10/2, 1998
	Czesiek, owszem, bił się honorowo, tylko on sam przewracając się zaorał nosem o jakiś patyk. źródło: KWSJP: Hanna Ożogowska: Dziewczyna i chłopak czyli heca na 14 fajerek, 1978
	Gdy jednak Kamila zderzyła się z nią, odepchnęła ją tak mocno, że mała zatoczyła się i upadła. Wiele razy biły się i przewracały, raz jedna, raz druga, tym razem jednak Kamilka, upadając, uderzyła głową o kant stołu. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Fausta, 2010

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	biję się	bijemy się
2 os.	bijesz się	bijecie się
3 os.	bije się	biją się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłem się +(e)m się bił	biłam się +(e)m się biła	biłom się +(e)m się biło	biliśmy się +(e)śmy się bili	biłyśmy się +(e)śmy się biły
2 os.	biłeś się +(e)ś się bił	biłaś się +(e)ś się biła	biłoś się +(e)ś się biło	biliście się +(e)ście się bili	biłyście się +(e)ście się biły
3 os.	bił się	biła się	biło się	bili się	biły się

bezosobnik: bito się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się bił będę się bić	będę się biła będę się bić	będę się biło będę się bić	będziemy się bili będziemy się bić	będziemy się biły będziemy się bić
2 os.	będziesz się bił będziesz się bić	będziesz się biła będziesz się bić	będziesz się biło będziesz się bić	będziecie się bili będziecie się bić	będziecie się biły będziecie się bić
3 os.	będzie się bił będzie się bić	będzie się biła będzie się bić	będzie się biło będzie się bić	będą się bili będą się bić	będą się biły będą się bić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		bijmy się
2 os.	bij się	bijcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłbym się bym się bił	biłabym się bym się biła	biłobym się bym się biło	bilibyśmy się byśmy się bili	biłybyśmy się byśmy się biły
2 os.	biłbyś się byś się bił	biłabyś się byś się biła	biłobyś się byś się biło	bilibyście się byście się bili	biłybyście się byście się biły
3 os.	biłby się by się bił	biłaby się by się biła	biłoby się by się biło	biliby się by się bili	biłyby się by się biły

bezosobnik: bito by się

bezokolicznik: bić się

imiesłów przysłówkowy współczesny: bijąc się

gerundium: bicie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	bicie się	bicia się
D.	bicia się	bić się
C.	biciu się	biciom się
B.	bicie się	bicia się
N.	biciem się	biciami się
Ms.	biciu się	biciach się
W.	bicie się	bicia się

imiesłów przymiotnikowy czynny: bijący się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bijący się	bijący się	bijący się	bijące się	bijąca się
D.	bijącego się	bijącego się	bijącego się	bijącego się	bijącej się
C.	bijącemu się	bijącemu się	bijącemu się	bijącemu się	bijącej się
B.	bijącego się	bijącego się	bijący się	bijące się	bijącą się
N.	bijącym się	bijącym się	bijącym się	bijącym się	bijącą się
Ms.	bijącym się	bijącym się	bijącym się	bijącym się	bijącej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bijący się	bijący się	bijące się	bijące się
D.	bijących się	bijących się	bijących się	bijących się
C.	bijącym się	bijącym się	bijącym się	bijącym się
B.	bijących się	bijących się	bijących się	bijące się
N.	bijącymi się	bijącymi się	bijącymi się	bijącymi się
Ms.	bijących się	bijących się	bijących się	bijących się

odpowiednik aspektowy: pobić się

Składnia

Rz_{osobowy; pl}	+	bić się	+
Rz_osobowy	+	bić się	+	z KIM

3. z wrogiem

Definicja

walczyć podczas wojny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Relacje znaczeniowe

synonimy:

walczyć

Połączenia

bić się dzielnie

Cytaty

	Nie było za jego życia wojny, w której nie brałby udziału: wojował podczas pierwszej światowej w mundurze austriackim, trafił do niewoli nad Piavą we Włoszech, wstąpił na ochotnika do „błękitnej” armii generała Hallera i wrócił z nią do ojczyzny, by bić się z Ukraińcami o Lwów. źródło: NKJP: W oczy się nie rzuca, Dziennik Polski - Podkarpacie, 2001-11-27
	O tę wartownię bili się, w niej bronili się razem w pierwszym dniu walki! źródło: KWSJP: Stanisława Górnikiewicz: Lwy z Westerplatte, 1983
	W Wietnamie można spotkać setki tysięcy rodzin, z których dziadek wyruszył w 1943 r. w bój z Japończykami i później bił się z Francuzami, syn przez długie lata walczył z Amerykanami, a wnuk przemierza z bronią dżungle Kampuczy lub czuwa nad granicą z Chinami. źródło: KWSJP: Ludwik Krasuski: Indochiny, Polityka nr 25, 1980
	Bili się bardzo dzielnie, lecz dwukrotnie liczniejszy przeciwnik, artyleria i skoncentrowany ogień dobrze wyszkolonych dragonów zmusiły Indian do odwrotu. źródło: KWSJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	biję się	bijemy się
2 os.	bijesz się	bijecie się
3 os.	bije się	biją się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłem się +(e)m się bił	biłam się +(e)m się biła	biłom się +(e)m się biło	biliśmy się +(e)śmy się bili	biłyśmy się +(e)śmy się biły
2 os.	biłeś się +(e)ś się bił	biłaś się +(e)ś się biła	biłoś się +(e)ś się biło	biliście się +(e)ście się bili	biłyście się +(e)ście się biły
3 os.	bił się	biła się	biło się	bili się	biły się

bezosobnik: bito się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się bił będę się bić	będę się biła będę się bić	będę się biło będę się bić	będziemy się bili będziemy się bić	będziemy się biły będziemy się bić
2 os.	będziesz się bił będziesz się bić	będziesz się biła będziesz się bić	będziesz się biło będziesz się bić	będziecie się bili będziecie się bić	będziecie się biły będziecie się bić
3 os.	będzie się bił będzie się bić	będzie się biła będzie się bić	będzie się biło będzie się bić	będą się bili będą się bić	będą się biły będą się bić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		bijmy się
2 os.	bij się	bijcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłbym się bym się bił	biłabym się bym się biła	biłobym się bym się biło	bilibyśmy się byśmy się bili	biłybyśmy się byśmy się biły
2 os.	biłbyś się byś się bił	biłabyś się byś się biła	biłobyś się byś się biło	bilibyście się byście się bili	biłybyście się byście się biły
3 os.	biłby się by się bił	biłaby się by się biła	biłoby się by się biło	biliby się by się bili	biłyby się by się biły

bezosobnik: bito by się

bezokolicznik: bić się

imiesłów przysłówkowy współczesny: bijąc się

gerundium: bicie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	bicie się	bicia się
D.	bicia się	bić się
C.	biciu się	biciom się
B.	bicie się	bicia się
N.	biciem się	biciami się
Ms.	biciu się	biciach się
W.	bicie się	bicia się

imiesłów przymiotnikowy czynny: bijący się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bijący się	bijący się	bijący się	bijące się	bijąca się
D.	bijącego się	bijącego się	bijącego się	bijącego się	bijącej się
C.	bijącemu się	bijącemu się	bijącemu się	bijącemu się	bijącej się
B.	bijącego się	bijącego się	bijący się	bijące się	bijącą się
N.	bijącym się	bijącym się	bijącym się	bijącym się	bijącą się
Ms.	bijącym się	bijącym się	bijącym się	bijącym się	bijącej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bijący się	bijący się	bijące się	bijące się
D.	bijących się	bijących się	bijących się	bijących się
C.	bijącym się	bijącym się	bijącym się	bijącym się
B.	bijących się	bijących się	bijących się	bijące się
N.	bijącymi się	bijącymi się	bijącymi się	bijącymi się
Ms.	bijących się	bijących się	bijących się	bijących się

Składnia

Rz_osobowy

bić się

(z KIM) + (o KOGO/CO)

4. o popularność

Definicja

rywalizować z kimś o osiągnięcie jakiegoś wartościowego celu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

synonimy:

walczyć

Cytaty

Według danych Eurostatu [...] pracy w krajach Unii nie ma ponad 14 mln osób. Ale nie znaczy to, że wszyscy z tych 14 milionów biją się z nami o etaty [...].

źródło: NKJP: Marek Twaróg: Do pracy, rodacy, Dziennik Zachodni, 2005-04-23

Marmy wciąż mają nadzieję, że rzutem na taśmę uda im się wskoczyć do pierwszej czwórki, która bić się będzie o medale.

źródło: KWSJP: Marek Bluj: Ta najważniejsza kolejka, Nowiny, 2006

[...] praktyki polegające na tym, że za horrendalne uposażenia, rzędu kilkudziesięciu - sześćdziesięciu i więcej - tysięcy złotych zatrudnia się dziennikarzy - nie jakieś wielkie gwiazdy, o które się trzeba bić, tylko dziennikarzy, którzy już na przykład byli w TVN czy w innych telewizjach komercyjnych, tam ich programy pospadały do coraz gorszych pasm nadawczych, bo nie byli dobrzy, i wrócili do telewizji publicznej, gdzie już kiedyś byli.

źródło: KWSJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 15.02.2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	biję się	bijemy się
2 os.	bijesz się	bijecie się
3 os.	bije się	biją się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłem się +(e)m się bił	biłam się +(e)m się biła	biłom się +(e)m się biło	biliśmy się +(e)śmy się bili	biłyśmy się +(e)śmy się biły
2 os.	biłeś się +(e)ś się bił	biłaś się +(e)ś się biła	biłoś się +(e)ś się biło	biliście się +(e)ście się bili	biłyście się +(e)ście się biły
3 os.	bił się	biła się	biło się	bili się	biły się

bezosobnik: bito się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się bił będę się bić	będę się biła będę się bić	będę się biło będę się bić	będziemy się bili będziemy się bić	będziemy się biły będziemy się bić
2 os.	będziesz się bił będziesz się bić	będziesz się biła będziesz się bić	będziesz się biło będziesz się bić	będziecie się bili będziecie się bić	będziecie się biły będziecie się bić
3 os.	będzie się bił będzie się bić	będzie się biła będzie się bić	będzie się biło będzie się bić	będą się bili będą się bić	będą się biły będą się bić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		bijmy się
2 os.	bij się	bijcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłbym się bym się bił	biłabym się bym się biła	biłobym się bym się biło	bilibyśmy się byśmy się bili	biłybyśmy się byśmy się biły
2 os.	biłbyś się byś się bił	biłabyś się byś się biła	biłobyś się byś się biło	bilibyście się byście się bili	biłybyście się byście się biły
3 os.	biłby się by się bił	biłaby się by się biła	biłoby się by się biło	biliby się by się bili	biłyby się by się biły

bezosobnik: bito by się

bezokolicznik: bić się

imiesłów przysłówkowy współczesny: bijąc się

gerundium: bicie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	bicie się	bicia się
D.	bicia się	bić się
C.	biciu się	biciom się
B.	bicie się	bicia się
N.	biciem się	biciami się
Ms.	biciu się	biciach się
W.	bicie się	bicia się

imiesłów przymiotnikowy czynny: bijący się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bijący się	bijący się	bijący się	bijące się	bijąca się
D.	bijącego się	bijącego się	bijącego się	bijącego się	bijącej się
C.	bijącemu się	bijącemu się	bijącemu się	bijącemu się	bijącej się
B.	bijącego się	bijącego się	bijący się	bijące się	bijącą się
N.	bijącym się	bijącym się	bijącym się	bijącym się	bijącą się
Ms.	bijącym się	bijącym się	bijącym się	bijącym się	bijącej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bijący się	bijący się	bijące się	bijące się
D.	bijących się	bijących się	bijących się	bijących się
C.	bijącym się	bijącym się	bijącym się	bijącym się
B.	bijących się	bijących się	bijących się	bijące się
N.	bijącymi się	bijącymi się	bijącymi się	bijącymi się
Ms.	bijących się	bijących się	bijących się	bijących się

Składnia

Rz_osobowy

bić się

(z KIM) + o CO

Frazeologizmy

ktoś bije się w cudze piersi
ktoś bije się z myślami
ktoś uderza się w piersi
ktoś bije się w piersi
o to się Polska biła

Data ostatniej modyfikacji: 13.03.2024