UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dodać

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. dać

1. wykonać działanie

Definicja

wykonać działanie matematyczne polegające na łączeniu kilku wielkości w całość

Noty o użyciu

Używamy słowa dodać w miejscu znaku plus, odczytując działanie matematyczne.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	podliczyć, podsumować, zliczyć, zsumować
	hiperonimy:	policzyć

Połączenia

dodać cyfry, liczby; koszty; wielkość czegoś

Cytaty

	[...] 20% naszych gimnazjalistów, a więc osób, które podjęły edukację w III Rzeczypospolitej, nie jest w stanie zrozumieć przeczytanego tekstu; potrafią przeczytać, potrafią dodać cyfry, ale nie potrafią myśleć. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 24.07.2003
	Nie trzeba być geniuszem, żeby dodać dwa do dwóch. źródło: NKJP: Jacek Dukaj: Czarne oceany, 2001
	Wydaje się, że wystarczy już tylko dodać liczby i oferta, od strony finansowej, jest gotowa. Nic bardziej mylnego. źródło: NKJP: Ile kosztuje twoje mieszkanie?, Dziennik Polski, 2002-09-25
	Jeśli urodziłaś się 15 grudnia 1973 roku, dodaj: 1 + 5 + 1 + 2 + 1 + 9 + 7 + 3 = 29 = 2 + 9 = 11 = 1+1 = 2. źródło: NKJP: cosmorandka, Cosmopolitan nr 2, 2000

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dodam	dodamy
2 os.	dodasz	dodacie
3 os.	doda	dodadzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dodałem +(e)m dodał	dodałam +(e)m dodała	dodałom +(e)m dodało	dodaliśmy +(e)śmy dodali	dodałyśmy +(e)śmy dodały
2 os.	dodałeś +(e)ś dodał	dodałaś +(e)ś dodała	dodałoś +(e)ś dodało	dodaliście +(e)ście dodali	dodałyście +(e)ście dodały
3 os.	dodał	dodała	dodało	dodali	dodały

bezosobnik: dodano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dodajmy
2 os.	dodaj	dodajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dodałbym bym dodał	dodałabym bym dodała	dodałobym bym dodało	dodalibyśmy byśmy dodali	dodałybyśmy byśmy dodały
2 os.	dodałbyś byś dodał	dodałabyś byś dodała	dodałobyś byś dodało	dodalibyście byście dodali	dodałybyście byście dodały
3 os.	dodałby by dodał	dodałaby by dodała	dodałoby by dodało	dodaliby by dodali	dodałyby by dodały

bezosobnik: dodano by

bezokolicznik: dodać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: dodawszy

gerundium: dodanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dodanie	dodania
D.	dodania	dodań
C.	dodaniu	dodaniom
B.	dodanie	dodania
N.	dodaniem	dodaniami
Ms.	dodaniu	dodaniach
W.	dodanie	dodania

imiesłów przymiotnikowy bierny: dodany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dodany	dodany	dodany	dodane	dodana
D.	dodanego	dodanego	dodanego	dodanego	dodanej
C.	dodanemu	dodanemu	dodanemu	dodanemu	dodanej
B.	dodanego	dodanego	dodany	dodane	dodaną
N.	dodanym	dodanym	dodanym	dodanym	dodaną
Ms.	dodanym	dodanym	dodanym	dodanym	dodanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dodani	dodani	dodane	dodane
D.	dodanych	dodanych	dodanych	dodanych
C.	dodanym	dodanym	dodanym	dodanym
B.	dodanych	dodanych	dodanych	dodane
N.	dodanymi	dodanymi	dodanymi	dodanymi
Ms.	dodanych	dodanych	dodanych	dodanych

odpowiednik aspektowy: dodawać

Składnia

Rz_osobowy	+	dodać	+	CO
Rz_osobowy	+	dodać	+	ILE + do ILU

2. dołączyć

Definicja

dołączyć coś do istniejącej wcześniej większej całości

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Relacje znaczeniowe

antonimy:

odjąć

Połączenia

dodać cukru, drożdży, masła, miodu, soku, soli; energii
dodać łyżkę czegoś, szczyptę czegoś; zdjęcia; akapit, artykuł, definicję, informację, paragraf, poprawkę, przecinek, przepis, rozdział, sformułowanie, słowa, ustęp, wyraz, zapis, zastrzeżenie, zdanie, zwrot; zmianę; konieczność, obowiązek; fakt
dodać do alkoholu, do ciasta, do sałatki, do zupy; do masy, do mieszanki; do katalogu, do projektu, do programu, do ustawy
dodać po przecinku; po słowach, po wyrazach

Cytaty

	Niejaki Claude Gelée, piekarczyk, zapomniał dodać masła do ciasta. źródło: NKJP: Ciasto francuskie, Dziennik Polski, 2003-03-01
	Niepotrzebnie zalałeś miód wrzątkiem... Trzeba trochę odczekać, najpierw zalać herbatę, dopiero za jakiś czas dodać miodu. źródło: NKJP: Mariusz Grzebalski: Człowiek, który biegnie przez las, 2006
	Wystarczy zagotować niecały litr wody, dodać kopiatą łyżeczkę soli oraz olejek cytrynowy (5 - 7 kropli) i wdychać opary, aby poczuć ulgę. źródło: NKJP: (ML-K): Cytryna, anyżek, rzepa, Dziennik Polski, 2005-01-13
	Szczypior, który został po odcięciu cebulek, należy koniecznie posiekać i dodać do twarożku lub sałatki z pomidorów. źródło: NKJP: Marta Gessler: Dymka. Co się zdarzyło w Madison County, Gazeta Wyborcza, 1999-08-28

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dodam	dodamy
2 os.	dodasz	dodacie
3 os.	doda	dodadzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dodałem +(e)m dodał	dodałam +(e)m dodała	dodałom +(e)m dodało	dodaliśmy +(e)śmy dodali	dodałyśmy +(e)śmy dodały
2 os.	dodałeś +(e)ś dodał	dodałaś +(e)ś dodała	dodałoś +(e)ś dodało	dodaliście +(e)ście dodali	dodałyście +(e)ście dodały
3 os.	dodał	dodała	dodało	dodali	dodały

bezosobnik: dodano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dodajmy
2 os.	dodaj	dodajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dodałbym bym dodał	dodałabym bym dodała	dodałobym bym dodało	dodalibyśmy byśmy dodali	dodałybyśmy byśmy dodały
2 os.	dodałbyś byś dodał	dodałabyś byś dodała	dodałobyś byś dodało	dodalibyście byście dodali	dodałybyście byście dodały
3 os.	dodałby by dodał	dodałaby by dodała	dodałoby by dodało	dodaliby by dodali	dodałyby by dodały

bezosobnik: dodano by

bezokolicznik: dodać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: dodawszy

gerundium: dodanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dodanie	dodania
D.	dodania	dodań
C.	dodaniu	dodaniom
B.	dodanie	dodania
N.	dodaniem	dodaniami
Ms.	dodaniu	dodaniach
W.	dodanie	dodania

imiesłów przymiotnikowy bierny: dodany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dodany	dodany	dodany	dodane	dodana
D.	dodanego	dodanego	dodanego	dodanego	dodanej
C.	dodanemu	dodanemu	dodanemu	dodanemu	dodanej
B.	dodanego	dodanego	dodany	dodane	dodaną
N.	dodanym	dodanym	dodanym	dodanym	dodaną
Ms.	dodanym	dodanym	dodanym	dodanym	dodanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dodani	dodani	dodane	dodane
D.	dodanych	dodanych	dodanych	dodanych
C.	dodanym	dodanym	dodanym	dodanym
B.	dodanych	dodanych	dodanych	dodane
N.	dodanymi	dodanymi	dodanymi	dodanymi
Ms.	dodanych	dodanych	dodanych	dodanych

odpowiednik aspektowy: dodawać

Składnia

Rz_osobowy	+	dodać	+	CO + (do CZEGO)
Rz_osobowy	+	dodać	+	CZEGO + (do CZEGO)

3. wzmocnić cechę

Definicja

sprawić, że cecha, którą ktoś lub coś się odznacza, jest jeszcze silniejsza

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

antonimy:

odjąć

Połączenia

gol dodał czegoś; bramka dodała czegoś; zwycięstwo dodało czegoś
dodać animuszu, odwagi, otuchy, pewności siebie, sił, wiary; pikanterii, powagi; blasku, splendoru, uroku

Cytaty

	Proroctwo miało dodać otuchy ciemiężonym rodakom i podtrzymać ich nadzieje w zwycięstwo. źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1996
	Żakiet miał dodać powagi, ale był sztywny jak kolczuga, drapał w szyję i wciskał się pod pachy, podchwytując natychmiast zapach potu. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005
	[...] staramy się, by reprezentowana była środkowoeuropejska tradycja muzyki kameralnej - tradycja, której chcemy dodać nowego blasku. źródło: NKJP: Dorota Szwarcman: Z zamku Dobrzisz pod Pragą na galicyjską ziemię, Gazeta Wyborcza, 1994-03-11
	Zdobyty gol dodał gospodarzom animuszu. źródło: NKJP: O czwarte miejsce, Dziennik Polski, 1999-10-25

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dodam	dodamy
2 os.	dodasz	dodacie
3 os.	doda	dodadzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dodałem +(e)m dodał	dodałam +(e)m dodała	dodałom +(e)m dodało	dodaliśmy +(e)śmy dodali	dodałyśmy +(e)śmy dodały
2 os.	dodałeś +(e)ś dodał	dodałaś +(e)ś dodała	dodałoś +(e)ś dodało	dodaliście +(e)ście dodali	dodałyście +(e)ście dodały
3 os.	dodał	dodała	dodało	dodali	dodały

bezosobnik: dodano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dodajmy
2 os.	dodaj	dodajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dodałbym bym dodał	dodałabym bym dodała	dodałobym bym dodało	dodalibyśmy byśmy dodali	dodałybyśmy byśmy dodały
2 os.	dodałbyś byś dodał	dodałabyś byś dodała	dodałobyś byś dodało	dodalibyście byście dodali	dodałybyście byście dodały
3 os.	dodałby by dodał	dodałaby by dodała	dodałoby by dodało	dodaliby by dodali	dodałyby by dodały

bezosobnik: dodano by

bezokolicznik: dodać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: dodawszy

gerundium: dodanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dodanie	dodania
D.	dodania	dodań
C.	dodaniu	dodaniom
B.	dodanie	dodania
N.	dodaniem	dodaniami
Ms.	dodaniu	dodaniach
W.	dodanie	dodania

odpowiednik aspektowy: dodawać

Składnia

dodać

(KOMU/CZEMU) + CZEGO

4. uzupełnić wypowiedź

Definicja

powiedzieć coś dodatkowo, aby uzupełnić wcześniejszą wypowiedź

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	dorzucić
	hiperonimy:	uzupełnić

Połączenia

dodał burmistrz, prezydent, starosta, wójt; dyrektor, kierownik, prezes, szef; minister, rzecznik, sekretarz, sędzia; szkoleniowiec, trener
dodać szeptem, jakimś tonem
dodać na marginesie; na koniec, na zakończenie
dodać po chwili, po namyśle
dodać w myślach, w rozmowie
dodać z dumą, z naciskiem, z nadzieją, z przekąsem, z satysfakcją, z uśmiechem, z westchnieniem, z wyrzutem, z żalem; dodać ze smutkiem, ze śmiechem
dodać cicho, głośno; pospiesznie, prędko, spokojnie, szybko; optymistycznie, poważnie, uczciwie, złośliwie, żartobliwie; enigmatycznie, filozoficznie, tajemniczo, zagadkowo

Cytaty

	- Jak mnie uczynili, tak im uczyniłem - odburknął mrukliwie Samson i natychmiast dodał: Przysięgnijcie i przyrzeczcie mi, że mnie nie zabijecie. źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1996
	– Chcemy, żeby nas widziano. – I żeby gazety nas chwaliły – dodał cicho Kowalski. źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Przystanek Śmierć, 2007
	Dodajmy jeszcze, że całe wyposażenie kościoła, łącznie z polichromią i urządzeniem wnętrza, jest także dziełem Szregera. źródło: NKJP: Maria Irena Kwiatkowska, Marek Kwiatkowski, Krzysztof Wesołowski: Znane i nieznane: rezydencje, ludzie, wydarzenia, 2001
	[...] ceny paliw w Polsce są bardzo niskie w stosunku do krajów Wspólnoty Europejskiej. Natomiast trzeba by do tego dodać, ile rolnik polski bierze za płody i produkty rolne, a ile bierze za nie rolnik francuski, belgijski czy inny [...]. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 14.09.1995
	- Znam Warszawę - przyznaje się moja pierwsza naiwna. I czuję, że zaraz doda coś bardzo ważnego. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1980

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dodam	dodamy
2 os.	dodasz	dodacie
3 os.	doda	dodadzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dodałem +(e)m dodał	dodałam +(e)m dodała	dodałom +(e)m dodało	dodaliśmy +(e)śmy dodali	dodałyśmy +(e)śmy dodały
2 os.	dodałeś +(e)ś dodał	dodałaś +(e)ś dodała	dodałoś +(e)ś dodało	dodaliście +(e)ście dodali	dodałyście +(e)ście dodały
3 os.	dodał	dodała	dodało	dodali	dodały

bezosobnik: dodano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dodajmy
2 os.	dodaj	dodajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dodałbym bym dodał	dodałabym bym dodała	dodałobym bym dodało	dodalibyśmy byśmy dodali	dodałybyśmy byśmy dodały
2 os.	dodałbyś byś dodał	dodałabyś byś dodała	dodałobyś byś dodało	dodalibyście byście dodali	dodałybyście byście dodały
3 os.	dodałby by dodał	dodałaby by dodała	dodałoby by dodało	dodaliby by dodali	dodałyby by dodały

bezosobnik: dodano by

bezokolicznik: dodać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: dodawszy

gerundium: dodanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dodanie	dodania
D.	dodania	dodań
C.	dodaniu	dodaniom
B.	dodanie	dodania
N.	dodaniem	dodaniami
Ms.	dodaniu	dodaniach
W.	dodanie	dodania

imiesłów przymiotnikowy bierny: dodany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dodany	dodany	dodany	dodane	dodana
D.	dodanego	dodanego	dodanego	dodanego	dodanej
C.	dodanemu	dodanemu	dodanemu	dodanemu	dodanej
B.	dodanego	dodanego	dodany	dodane	dodaną
N.	dodanym	dodanym	dodanym	dodanym	dodaną
Ms.	dodanym	dodanym	dodanym	dodanym	dodanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dodani	dodani	dodane	dodane
D.	dodanych	dodanych	dodanych	dodanych
C.	dodanym	dodanym	dodanym	dodanym
B.	dodanych	dodanych	dodanych	dodane
N.	dodanymi	dodanymi	dodanymi	dodanymi
Ms.	dodanych	dodanych	dodanych	dodanych

odpowiednik aspektowy: dodawać

Składnia

Rz_osobowy	+	dodać	+	MOWA WPROST
Rz_osobowy	+	dodać	+	że ZDANIE
Rz_osobowy	+	dodać	+	ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
	+	dodać	+	(CO)

Frazeologizmy

coś dodało skrzydeł komuś
edukacyjna wartość dodana
nic dodać, nic ująć
wartość dodana

Data ostatniej modyfikacji: 15.02.2022