Chronologizacja
Pochodzenie
Od tematu imiesłowu czasu teraźniejszego *jьmajęt- (na którym oparty jest też polski imiesłów mający) prasłowiańskiego czasownika *jьměti 'mieć, posiadać' z przyrostkiem -ek (< *-ъkъ); późno poświadczony wyraz polski, może zapożyczony z czeskiego (por. czes. majetek) (Bor); zob. mieć
1. ziemski
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka dom/inne miejsca zamieszkania i ich otoczenie
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność
Połączenia
- dziedziczny, rodowy, rodzinny majątek; majątek dworski, ziemski
- parcelacja majątku
- dzierżawić, kupić/kupować; dziedziczyć, odziedziczyć; rozparcelować, upaństwowić, znacjonalizować; odzyskać/odzyskiwać; zagospodarować majątek; znacjonalizowany majątek
- zarządzać majątkiem
Cytaty
|
W Juryszkach dobrym Niemcem był ustanowiony przez okupantów zarządca majątku, Austriak nienawidzący wojny. źródło: NKJP: Kinga Dunin: Czytając Polskę - literatura polska po 1989 roku wobec dylematów nowoczesności, 2004 |
|
|
Majątek obejmował 367 ha. źródło: NKJP: Dorota Mycielska: Z Kresów do Wielkopolski, Wańkowicze w Jerce, 2002 |
|
|
Tymoteusz urodził się w majątku Rybowo, prawdopodobnie 24 stycznia 1741 roku (lub 1743). źródło: NKJP: Zygmunt Rola: Tajemnice Ostrowa Tumskiego, 2000 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | majątek |
majątki |
|
| D. | majątku |
majątków |
|
| C. | majątkowi |
majątkom |
|
| B. | majątek |
majątki |
|
| N. | majątkiem |
majątkami |
|
| Ms. | majątku |
majątkach |
|
| W. | majątku |
majątki |
2. własny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność
Połączenia
- ogromny, olbrzymi, pokaźny, potężny, spory; zbędny; rodowy, rodzinny majątek; majątek firmowy, kościelny, partyjny, spółdzielczy; nieruchomy, ruchomy; nieprodukcyjny, produkcyjny; komunalny, narodowy, ogólnonarodowy, państwowy; rzeczowy, trwały; osobisty; obrotowy, zdekapitalizowany; odrębny, wspólny; spadkowy; wart ileś, warty ileś
- majątek fundacji, funduszu, kopalni, państwa, partii, przedsiębiorstwa; spółki, szpitala, zakładu; Polski; współmałżonka; bankruta, dłużnika
- spór o majątek
- majątek przechodzi na kogoś; rośnie, topnieje
- prywatyzować, sprywatyzować, upaństwowić, znacjonalizować majątek; dziedziczyć, nabyć, odziedziczyć, wytworzyć; pomnożyć/pomnażać; przejąć/przejmować, skonfiskować; mieć, posiadać; podzielić, przekazać/przekazywać, rozdać, rozdysponować, sprzedać/sprzedawać, utracić, wyprzedawać, zbywać majątek; przepisywać majątek na kogoś; likwidować; szacować, wycenić/wyceniać, zinwentaryzować; kraść, rozgrabić, rozkraść/rozkradać, zagrabić; odebrać, przejmować, zawłaszczyć; zadłużyć; ujawnić majątek; skonfiskowany, znacjonalizowany; zgromadzony majątek
Cytaty
|
Bruno cały swój majątek przepisał na żonę i wobec prawa nie ma nic. źródło: NKJP: Jarosława Abramow-Newerly: Młyn w piekarni, 2002 |
|
|
Teraz zaś, kiedy rozdał majątek i poszedł na pustynię, aby w samotności oddawać się modlitwie i ascezie, całe piekło zwaliło się na niego i odtąd już nie ma spokoju, ale same pokusy i udręki. źródło: NKJP: Henryk Dziadosz SJ: Doświadczenie chrześcijańskie w ćwiczeniach duchownych św. Ignacego Loyoli, 2000 |
|
|
Wartość majątku Berlusconiego - 7,2 mld dolarów, Murdocha - 5,7 mld dolarów, Bloomberga - 4,4 mld dolarów, Teda Turnera - 3,8 mld dolarów. źródło: NKJP: Stenogram z 21. posiedzenia Komisji Śledczej do zbadania ujawnionych w mediach zarzutów dotyczących przypadków korupcji podczas prac nad nowelizacją ustawy o radiofonii i telewizji (SRTV) w dniu 19 marca 2003 r. |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | majątek |
majątki |
|
| D. | majątku |
majątków |
|
| C. | majątkowi |
majątkom |
|
| B. | majątek |
majątki |
|
| N. | majątkiem |
majątkami |
|
| Ms. | majątku |
majątkach |
|
| W. | majątku |
majątki |
Składnia
|
+ | majątek | + |
KOGO/CZEGO
|
3. dużo pieniędzy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | fortuna |
Połączenia
- dorobić się majątku
- kosztować; utopić w czymś, wydać na coś, zapłacić za coś; zbić, zdobyć; przejadać, roztrwonić majątek
- dojść do majątku
Cytaty
|
Mam u siebie dwa koty. [...] Mogę przywieźć. – Pan będzie chciał za nie majątek, panie Stan... – Za darmo panu dam, panie Major. źródło: NKJP: Jarosława Abramow-Newerly: Młyn w piekarni, 2002 |
|
|
Wielkie zdjęcie i tytuł z pierwszej strony: Dobroczyńca prawosławia, kniaź Dmitrij Kołdunow, wspomógł remont cerkwi. Wydał pewnie majątek. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Namiętnik, 1998 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | majątek |
majątki |
|
| D. | majątku |
majątków |
|
| C. | majątkowi |
majątkom |
|
| B. | majątek |
majątki |
|
| N. | majątkiem |
majątkami |
|
| Ms. | majątku |
majątkach |
|
| W. | majątku |
majątki |
Inne uwagi
Zwykle lp
4. coś cennego
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | skarb |
Cytaty
|
Ale dziewczyna balony wyhodowała! - cmoknęła sprzedawczyni. - Ile ma lat? - Wiosną szesnaście będzie - w głosie matki brzmiała niekłamana duma. - Takie piersi to majątek! Chłopy lubią, żeby kobita miała cycki jak trzeba - westchnęła, a Hanka przygarbiła się, nie patrząc w lustro. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005 |
|
|
Asfalt tego nie wytrzyma Taka kostka to majątek Pracownicy firm budowlanych z Dębicy przy pracach remontowych ulicy Rzeszowskiej. Budowlańcy nie mają nawet czasu podziwiać pięknej przedwojennej kostki brukowej. źródło: NKJP: Asfalt tego nie wytrzyma, Dziennik Polski, 2003-06-24 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | majątek |
majątki |
|
| D. | majątku |
majątków |
|
| C. | majątkowi |
majątkom |
|
| B. | majątek |
majątki |
|
| N. | majątkiem |
majątkami |
|
| Ms. | majątku |
majątkach |
|
| W. | majątku |
majątki |
Inne uwagi
Zwykle lp