UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przyprawić

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. prawić

1. potrawę

Definicja

dodać coś do potrawy, aby uzyskać lepszy smak

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie przyprawy, smaki

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	doprawić
	hiperonimy:	dodać

Połączenia

przyprawić chłodnik, cynaderki, makaron, mięso, sałatę, sos, zupę; piwo, wino; danie, posiłek, potrawę
przyprawić cebulką, chilli, cukrem, curry, cząbrem, czosnkiem, estragonem, gałką muszkatołową, imbirem, kminkiem, koprem, korzeniami, liściem laurowym, maggi, majerankiem, miętą, musztardą, octem, oliwą, oregano, papryką, pieprzem, rozmarynem, solą, szafranem, tymiankiem, vegetą, ziołami; majonezem, masłem, miodem, sosem tabasco, szczypiorkiem, śmietaną, wanilią
przyprawić do smaku
przyprawić jak należy
przyprawić na ostro, na słodko, na różne sposoby, na turecką modłę
przyprawić po włosku
przyprawić z umiarem, z wielkim smakiem
przyprawić aromatycznie, delikatnie, ostro; bogato, dobrze, mało, średnio, odpowiednio, źle
przyprawić i podać, przyprawić i smażyć, przyprawić i wymieszać, przyprawić i zaserwować, przyprawić i zjeść; przyprawiony i przybrany

Cytaty

	Nikt na świecie nie przygotuje i nie przyprawi makaronu, małych pierożków tortellini czy lasagne tak jak „makaroniarze”! źródło: NKJP: Magiczna perła Adriatyku, Dziennik Polski - Podróże, 2001-06-09
	Weź kapustę, kiełbasę, boczek, dodaj cebuli, grzybów, przypraw i gotowe. źródło: NKJP: Andrzej Saramonowicz: Gazeta Wyborcza, 1996-08-23
	Przyprawił mięso solidnie, a potem ustawił talerze na stole. źródło: NKJP: David Eddings: Diamentowy Tron, 1993
	Na plaży mężczyźni smażą ryby papuzie, [...] kobiety sprzedają macki ośmiornicy i ryż przyprawiony goździkami. źródło: NKJP: Gazeta Wyborcza - Magazyn, 1994-08-12
	Danie [...] przyprawione zostało majonezem ze śmietaną. źródło: NKJP: (PS): Liczby, Dziennik Polski - Kraj, 2003-12-03

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przyprawię	przyprawimy
2 os.	przyprawisz	przyprawicie
3 os.	przyprawi	przyprawią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyprawiłem +(e)m przyprawił	przyprawiłam +(e)m przyprawiła	przyprawiłom +(e)m przyprawiło	przyprawiliśmy +(e)śmy przyprawili	przyprawiłyśmy +(e)śmy przyprawiły
2 os.	przyprawiłeś +(e)ś przyprawił	przyprawiłaś +(e)ś przyprawiła	przyprawiłoś +(e)ś przyprawiło	przyprawiliście +(e)ście przyprawili	przyprawiłyście +(e)ście przyprawiły
3 os.	przyprawił	przyprawiła	przyprawiło	przyprawili	przyprawiły

bezosobnik: przyprawiono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przyprawmy
2 os.	przypraw	przyprawcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyprawiłbym bym przyprawił	przyprawiłabym bym przyprawiła	przyprawiłobym bym przyprawiło	przyprawilibyśmy byśmy przyprawili	przyprawiłybyśmy byśmy przyprawiły
2 os.	przyprawiłbyś byś przyprawił	przyprawiłabyś byś przyprawiła	przyprawiłobyś byś przyprawiło	przyprawilibyście byście przyprawili	przyprawiłybyście byście przyprawiły
3 os.	przyprawiłby by przyprawił	przyprawiłaby by przyprawiła	przyprawiłoby by przyprawiło	przyprawiliby by przyprawili	przyprawiłyby by przyprawiły

bezosobnik: przyprawiono by

bezokolicznik: przyprawić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przyprawiwszy

gerundium: przyprawienie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przyprawienie	przyprawienia
D.	przyprawienia	przyprawień
C.	przyprawieniu	przyprawieniom
B.	przyprawienie	przyprawienia
N.	przyprawieniem	przyprawieniami
Ms.	przyprawieniu	przyprawieniach
W.	przyprawienie	przyprawienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przyprawiony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przyprawiony	przyprawiony	przyprawiony	przyprawione	przyprawiona
D.	przyprawionego	przyprawionego	przyprawionego	przyprawionego	przyprawionej
C.	przyprawionemu	przyprawionemu	przyprawionemu	przyprawionemu	przyprawionej
B.	przyprawionego	przyprawionego	przyprawiony	przyprawione	przyprawioną
N.	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym	przyprawioną
Ms.	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przyprawieni	przyprawieni	przyprawione	przyprawione
D.	przyprawionych	przyprawionych	przyprawionych	przyprawionych
C.	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym
B.	przyprawionych	przyprawionych	przyprawionych	przyprawione
N.	przyprawionymi	przyprawionymi	przyprawionymi	przyprawionymi
Ms.	przyprawionych	przyprawionych	przyprawionych	przyprawionych

odpowiednik aspektowy: przyprawiać

Składnia

Rz_osobowy

przyprawić

CO + (CZYM)

2. brakujące części

Definicja

przymocować dodatkową lub brakującą część czegoś, dopasowując ją do całości

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	doprawić, dosztukować
	hiperonimy:	dorobić

Połączenia

przyprawić nos, ogon, skrzydła, sztuczną brodę, uszy
przyprawić do ramion

Cytaty

Po wojnie pomniki ulegały stopniowej degradacji, do której przyczyniali się wandale. Podczas renowacji w 1988 r. wielu postaciom przyprawiono m.in. nosy, które zostały odłupane.

źródło: NKJP: (DOER): Ochronna iluminacja, Dziennik Polski - Kraków, 2001-08-31

Zanim stanął do zdjęcia, musiał wynieść drewnianego ptaka głęboko ukrytego w schowku i przyprawić mu skrzydła.

źródło: NKJP: Wojciech Chmura: Leć orle, leć, Dziennik Polski - Nowy Sącz, 2003-09-03

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przyprawię	przyprawimy
2 os.	przyprawisz	przyprawicie
3 os.	przyprawi	przyprawią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyprawiłem +(e)m przyprawił	przyprawiłam +(e)m przyprawiła	przyprawiłom +(e)m przyprawiło	przyprawiliśmy +(e)śmy przyprawili	przyprawiłyśmy +(e)śmy przyprawiły
2 os.	przyprawiłeś +(e)ś przyprawił	przyprawiłaś +(e)ś przyprawiła	przyprawiłoś +(e)ś przyprawiło	przyprawiliście +(e)ście przyprawili	przyprawiłyście +(e)ście przyprawiły
3 os.	przyprawił	przyprawiła	przyprawiło	przyprawili	przyprawiły

bezosobnik: przyprawiono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przyprawmy
2 os.	przypraw	przyprawcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyprawiłbym bym przyprawił	przyprawiłabym bym przyprawiła	przyprawiłobym bym przyprawiło	przyprawilibyśmy byśmy przyprawili	przyprawiłybyśmy byśmy przyprawiły
2 os.	przyprawiłbyś byś przyprawił	przyprawiłabyś byś przyprawiła	przyprawiłobyś byś przyprawiło	przyprawilibyście byście przyprawili	przyprawiłybyście byście przyprawiły
3 os.	przyprawiłby by przyprawił	przyprawiłaby by przyprawiła	przyprawiłoby by przyprawiło	przyprawiliby by przyprawili	przyprawiłyby by przyprawiły

bezosobnik: przyprawiono by

bezokolicznik: przyprawić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przyprawiwszy

gerundium: przyprawienie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przyprawienie	przyprawienia
D.	przyprawienia	przyprawień
C.	przyprawieniu	przyprawieniom
B.	przyprawienie	przyprawienia
N.	przyprawieniem	przyprawieniami
Ms.	przyprawieniu	przyprawieniach
W.	przyprawienie	przyprawienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przyprawiony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przyprawiony	przyprawiony	przyprawiony	przyprawione	przyprawiona
D.	przyprawionego	przyprawionego	przyprawionego	przyprawionego	przyprawionej
C.	przyprawionemu	przyprawionemu	przyprawionemu	przyprawionemu	przyprawionej
B.	przyprawionego	przyprawionego	przyprawiony	przyprawione	przyprawioną
N.	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym	przyprawioną
Ms.	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przyprawieni	przyprawieni	przyprawione	przyprawione
D.	przyprawionych	przyprawionych	przyprawionych	przyprawionych
C.	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym
B.	przyprawionych	przyprawionych	przyprawionych	przyprawione
N.	przyprawionymi	przyprawionymi	przyprawionymi	przyprawionymi
Ms.	przyprawionych	przyprawionych	przyprawionych	przyprawionych

odpowiednik aspektowy: przyprawiać

Składnia

Rz_osobowy

przyprawić

3. humorem

Definicja

uzupełnić coś czymś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

doprawić, okrasić

Połączenia

przyprawić autoironią, cudzymi pomysłami, fantazją, humorem, odpowiednim akcentem, odrobiną filozofii, zazdrości..., gorzkimi myślami, okropnym słownictwem, ostrym, perkusyjnym basem, szczyptą populizmu, satyrycznej kpiny, seksem, wspomnieniami z dzieciństwa
przyprawić etnicznie, latynosko, teatralnie

Cytaty

	„Tango” Mrożka tchnie pesymizmem, choć umiejętnie przyprawionym humorem. źródło: NKJP: Prawda pośród tłumu, Dziennik Polski - Magazyn, 2002-10-11
	Zaplanowano różne niespodzianki. Całość przyprawiona zostanie oryginalnie zaaranżowanymi przebojami z okresu socrealizmu. źródło: NKJP: Dziennik Polski - Nowy Sącz, 2002-11-15
	Są to wiersze bardzo wyraziste. Przyjazne człowiekowi, choć przyprawione melancholią. źródło: NKJP: Poeta na prowincji, Dziennik Polski - Kultura, 2000-11-29
	Czytelna dramaturgia tego utworu potrafiła skupić uwagę słuchacza, choć - zdaniem zakopiańskiego wirtuoza - przyprawiona była nadmierną ilością nader skomplikowanych nut. źródło: NKJP: Andrzej Głowaczewski: Bieda na dobrym poziomie, 1999, prasa
	Twarz profesora nabrała wyrazu głębokiej mądrości przyprawionej odrobiną smutku. źródło: NKJP: Kirył Bułyczow: Ludzie jak ludzie, 1985

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przyprawię	przyprawimy
2 os.	przyprawisz	przyprawicie
3 os.	przyprawi	przyprawią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyprawiłem +(e)m przyprawił	przyprawiłam +(e)m przyprawiła	przyprawiłom +(e)m przyprawiło	przyprawiliśmy +(e)śmy przyprawili	przyprawiłyśmy +(e)śmy przyprawiły
2 os.	przyprawiłeś +(e)ś przyprawił	przyprawiłaś +(e)ś przyprawiła	przyprawiłoś +(e)ś przyprawiło	przyprawiliście +(e)ście przyprawili	przyprawiłyście +(e)ście przyprawiły
3 os.	przyprawił	przyprawiła	przyprawiło	przyprawili	przyprawiły

bezosobnik: przyprawiono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przyprawmy
2 os.	przypraw	przyprawcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyprawiłbym bym przyprawił	przyprawiłabym bym przyprawiła	przyprawiłobym bym przyprawiło	przyprawilibyśmy byśmy przyprawili	przyprawiłybyśmy byśmy przyprawiły
2 os.	przyprawiłbyś byś przyprawił	przyprawiłabyś byś przyprawiła	przyprawiłobyś byś przyprawiło	przyprawilibyście byście przyprawili	przyprawiłybyście byście przyprawiły
3 os.	przyprawiłby by przyprawił	przyprawiłaby by przyprawiła	przyprawiłoby by przyprawiło	przyprawiliby by przyprawili	przyprawiłyby by przyprawiły

bezosobnik: przyprawiono by

bezokolicznik: przyprawić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przyprawiwszy

gerundium: przyprawienie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przyprawienie	przyprawienia
D.	przyprawienia	przyprawień
C.	przyprawieniu	przyprawieniom
B.	przyprawienie	przyprawienia
N.	przyprawieniem	przyprawieniami
Ms.	przyprawieniu	przyprawieniach
W.	przyprawienie	przyprawienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przyprawiony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przyprawiony	przyprawiony	przyprawiony	przyprawione	przyprawiona
D.	przyprawionego	przyprawionego	przyprawionego	przyprawionego	przyprawionej
C.	przyprawionemu	przyprawionemu	przyprawionemu	przyprawionemu	przyprawionej
B.	przyprawionego	przyprawionego	przyprawiony	przyprawione	przyprawioną
N.	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym	przyprawioną
Ms.	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przyprawieni	przyprawieni	przyprawione	przyprawione
D.	przyprawionych	przyprawionych	przyprawionych	przyprawionych
C.	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym
B.	przyprawionych	przyprawionych	przyprawionych	przyprawione
N.	przyprawionymi	przyprawionymi	przyprawionymi	przyprawionymi
Ms.	przyprawionych	przyprawionych	przyprawionych	przyprawionych

odpowiednik aspektowy: przyprawiać

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

Rz_osobowy

przyprawić

CO + CZYM

4. o zawał

Definicja

wzbudziwszy w kimś silne emocje, spowodować zmianę jego stanu fizycznego lub psychicznego, zwykle na gorszy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

przyprawić o coś kraj, mieszkańców, polityków
przyprawić o atak furii, o atak, bicie, palpitacje, skurcz, zawał... serca, o ból głowy, serca, zębów..., o ciarki, o ciężką chorobę, o czarną melancholię, o dreszcze, o duży, silny... stres, o gęsią skórkę, o kalectwo, o kompleksy, o lekkie zdziwienie, o łzy, o mdłości, o nerwicę, o niespotykane emocje, o niepokój, o niestrawność, o obłęd, o przerażenie, o rozstrój żołądka, o rumieńce, o szaleństwo, o śmierć, o utratę tchu, zmysłów..., o wstrząs, o wściekłość, o zakłopotanie, o zawrót głowy, o zdenerwowanie, o zdumienie, o zgon, o zgrzytanie zębów, o znaczny niepokój
móc przyprawić

Cytaty

	Ostatnie dane dotyczące kondycji gospodarczo-społecznej województwa lubelskiego przyprawiły mieszkańców Lubelszczyzny o znaczny niepokój. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 02.03.2000
	Końcówka spotkania przyprawiłaby o palpitację serca nawet najspokojniejszych kibiców. źródło: NKJP: Decydowały sekundy, Dziennik Polski - Oświęcim, 2001-01-30
	Widok wysp stepowych przyprawił Tomka o zupełnie zrozumiałe podniecenie. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1996
	Na promie wyszedłem na taras widokowy i wypatrywałem, czekając, aż wykrystalizuje się fraza: „ The white cliffs of Dover are already visible ”. [...] Wyłoniły się niespodziewanie z mgły i przyprawiły moje serce o szybsze bicie. źródło: NKJP: Dover - wrota na wyspę, Dziennik Polski - Podróże, 2003-02-15
	W Zamczysku nie było radości. Nie było nic, co swoim widokiem mogłoby przyprawić o uśmiech. źródło: NKJP: Beata Ostrowicka: Kraina kolorów: księga intryg, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przyprawię	przyprawimy
2 os.	przyprawisz	przyprawicie
3 os.	przyprawi	przyprawią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyprawiłem +(e)m przyprawił	przyprawiłam +(e)m przyprawiła	przyprawiłom +(e)m przyprawiło	przyprawiliśmy +(e)śmy przyprawili	przyprawiłyśmy +(e)śmy przyprawiły
2 os.	przyprawiłeś +(e)ś przyprawił	przyprawiłaś +(e)ś przyprawiła	przyprawiłoś +(e)ś przyprawiło	przyprawiliście +(e)ście przyprawili	przyprawiłyście +(e)ście przyprawiły
3 os.	przyprawił	przyprawiła	przyprawiło	przyprawili	przyprawiły

bezosobnik: przyprawiono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przyprawmy
2 os.	przypraw	przyprawcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyprawiłbym bym przyprawił	przyprawiłabym bym przyprawiła	przyprawiłobym bym przyprawiło	przyprawilibyśmy byśmy przyprawili	przyprawiłybyśmy byśmy przyprawiły
2 os.	przyprawiłbyś byś przyprawił	przyprawiłabyś byś przyprawiła	przyprawiłobyś byś przyprawiło	przyprawilibyście byście przyprawili	przyprawiłybyście byście przyprawiły
3 os.	przyprawiłby by przyprawił	przyprawiłaby by przyprawiła	przyprawiłoby by przyprawiło	przyprawiliby by przyprawili	przyprawiłyby by przyprawiły

bezosobnik: przyprawiono by

bezokolicznik: przyprawić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przyprawiwszy

gerundium: przyprawienie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przyprawienie	przyprawienia
D.	przyprawienia	przyprawień
C.	przyprawieniu	przyprawieniom
B.	przyprawienie	przyprawienia
N.	przyprawieniem	przyprawieniami
Ms.	przyprawieniu	przyprawieniach
W.	przyprawienie	przyprawienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przyprawiony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przyprawiony	przyprawiony	przyprawiony	przyprawione	przyprawiona
D.	przyprawionego	przyprawionego	przyprawionego	przyprawionego	przyprawionej
C.	przyprawionemu	przyprawionemu	przyprawionemu	przyprawionemu	przyprawionej
B.	przyprawionego	przyprawionego	przyprawiony	przyprawione	przyprawioną
N.	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym	przyprawioną
Ms.	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przyprawieni	przyprawieni	przyprawione	przyprawione
D.	przyprawionych	przyprawionych	przyprawionych	przyprawionych
C.	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym	przyprawionym
B.	przyprawionych	przyprawionych	przyprawionych	przyprawione
N.	przyprawionymi	przyprawionymi	przyprawionymi	przyprawionymi
Ms.	przyprawionych	przyprawionych	przyprawionych	przyprawionych

odpowiednik aspektowy: przyprawiać

Składnia

przyprawić

KOGO + o CO

Frazeologizmy

ktoś przyprawił gębę komuś
ktoś przyprawił rogi komuś

Data ostatniej modyfikacji: 25.02.2014