UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

_, jeśli nie _

rzadziej _, jeżeli nie _

1. jeśli nie on, to kto?

Definicja

nadawca mówi, że tylko nazwany przez niego obiekt może w danej sytuacji spełniać warunki tego, o czym mowa

Noty o użyciu

komentarz przyrematyczny

Warianty

  • rzadziej _, jeżeli nie _

Kategoria znaczeniowa

wykładnik ustalania relacji

Relacje znaczeniowe

(quasi)synonimy:  jak II

Cytaty

Cóż to było, jeśli nie romantyczne mrzonki?

źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1990

O czym te słowa świadczą, jeśli nie o wielkim przełomie, jaki się we mnie dokonywał [...]?

źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1997

No bo kto, jeśli nie ważny kapłan lub władca, nosił wysoki na 70 cm kapelusz z początku I tys. p.n.e., albo kim, jeśli nie księżniczką, była zmarła ok. 738 r. właścicielka kunsztownego diademu znalezionego w chińskim Xi’an?

źródło: NKJP: Agnieszka Krzemińska, Fortuna na szyi, Polityka, 2009-03-28

Poza tym gdzie, jeśli nie w Trójmieście?

źródło: NKJP: (aga): Ławeczka na wagę serca, Dziennik Bałtycki, 2003-04-24

Jeśli nie my, to kto? Jeśli nie teraz, to kiedy?

źródło: NKJP: Krzysztof Albin: Reklama – przekaz, odbiór, interpretacja, 2002

Odmiana

część mowy: komentarz metatekstowy

podklasa: przyzdaniowy

Składnia

_, jeśli nie _: w pierwszej pozycji zaimek pytajny nazywający kategorię obiektu wprowadzanego w drugiej pozycji
Jeśli nie _, to _: w drugiej pozycji zaimek pytajny nazywający kategorię obiektu wprowadzanego w pierwszej pozycji
konstytuuje wyłącznie pytania
korelat: to - obligatoryjny, gdy wypowiedzenie zaczyna się od jeśli nie
ograniczenia zakresu użycia:
nie: Cz.
szyk: zewnętrzny: zmienny
wewnętrzny: stały: obligatoryjne rozsunięcie

2. większość, jeśli nie wszystko

Definicja

powiedzieć coś o nazwanym stanie rzeczy to według nadawcy być może za dużo, dlatego nazywa jego drugą cechę, która odnosi się do tego samego, ale wskazuje na mniejsze natężenie tego

Noty o użyciu

komentarz dorematyczny

Warianty

  • rzadziej _, jeżeli nie _

Kategoria znaczeniowa

wykładnik korekty wypowiedzi

Relacje znaczeniowe

(quasi)synonimy:  jak II

Cytaty

Nie rozumiałem, jak mogła tańczyć przez cztery godziny non stop w pulsujących światłach stroboskopów i nie dostać od tego co najmniej zadyszki, jeśli nie migreny.

źródło: NKJP: Ty i on, Cosmopolitan, 1998

Co więcej, przynajmniej niektóre, jeśli nie większość problemów, jakimi żyjemy na co dzień, da się rozwiązać bez udziału polityków.

źródło: NKJP: Krzysztof Brunetko: Rozum nie ma sensu, Polityka, 2005-08-27

Takie ujęcie sprawy nie mogło zadowolić Koppa, który przybył do Warszawy głównie, jeśli nie wyłącznie po to, by uzyskać polityczne gwarancje tranzytu.

źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995

Medyczny świat wciąż czeka na lek, który pomagałby, jeśli nie wszystkim, to przynajmniej wielu chorym.

źródło: NKJP: Małgorzata T. Załoga: Czarna strona słońca, Ozon, 2005

Dolina ma dobry klimat, bo chronią ją z trzech stron jeżeli nie góry, to przynajmniej wysokie wzgórza.

źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Abecadło Miłosza, 1997

Odmiana

część mowy: komentarz metatekstowy

podklasa: przyzdaniowy

Składnia

_, jeśli nie _: w drugiej pozycji cecha tego samego rodzaju co w pierwszej, ale o większym natężeniu
jeśli nie _, to _: w drugiej pozycji cecha tego samego rodzaju co w pierwszej, ale o mniejszym natężeniu
korelat: to - obligatoryjny, gdy oba porównywane obiekty pojawiają się dopiero po jeśli nie
szyk: zewnętrzny: zmienny
wewnętrzny: stały: obligatoryjne rozsunięcie
Data ostatniej modyfikacji: 28.01.2019
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj