UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

jednostajny

Chronologizacja

1 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. jednostajny
jednostajny
jednostajny
jednostajne
jednostajna
D. jednostajnego
jednostajnego
jednostajnego
jednostajnego
jednostajnej
C. jednostajnemu
jednostajnemu
jednostajnemu
jednostajnemu
jednostajnej
B. jednostajnego
jednostajnego
jednostajny
jednostajne
jednostajną
N. jednostajnym
jednostajnym
jednostajnym
jednostajnym
jednostajną
Ms. jednostajnym
jednostajnym
jednostajnym
jednostajnym
jednostajnej
W. jednostajny
jednostajny
jednostajny
jednostajne
jednostajna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. jednostajni
jednostajni
jednostajne
jednostajne
D. jednostajnych
jednostajnych
jednostajnych
jednostajnych
C. jednostajnym
jednostajnym
jednostajnym
jednostajnym
B. jednostajnych
jednostajnych
jednostajnych
jednostajne
N. jednostajnymi
jednostajnymi
jednostajnymi
jednostajnymi
Ms. jednostajnych
jednostajnych
jednostajnych
jednostajnych
W. jednostajni
jednostajni
jednostajne
jednostajne

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. jednostajniejszy
jednostajniejszy
jednostajniejszy
jednostajniejsze
jednostajniejsza
D. jednostajniejszego
jednostajniejszego
jednostajniejszego
jednostajniejszego
jednostajniejszej
C. jednostajniejszemu
jednostajniejszemu
jednostajniejszemu
jednostajniejszemu
jednostajniejszej
B. jednostajniejszego
jednostajniejszego
jednostajniejszy
jednostajniejsze
jednostajniejszą
N. jednostajniejszym
jednostajniejszym
jednostajniejszym
jednostajniejszym
jednostajniejszą
Ms. jednostajniejszym
jednostajniejszym
jednostajniejszym
jednostajniejszym
jednostajniejszej
W. jednostajniejszy
jednostajniejszy
jednostajniejszy
jednostajniejsze
jednostajniejsza
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. jednostajniejsi
jednostajniejsi
jednostajniejsze
jednostajniejsze
D. jednostajniejszych
jednostajniejszych
jednostajniejszych
jednostajniejszych
C. jednostajniejszym
jednostajniejszym
jednostajniejszym
jednostajniejszym
B. jednostajniejszych
jednostajniejszych
jednostajniejszych
jednostajniejsze
N. jednostajniejszymi
jednostajniejszymi
jednostajniejszymi
jednostajniejszymi
Ms. jednostajniejszych
jednostajniejszych
jednostajniejszych
jednostajniejszych
W. jednostajniejsi
jednostajniejsi
jednostajniejsze
jednostajniejsze

Pochodzenie

Od: jedno staje lub jedna staja, gdzie staje / staja to staropolska miara długości drogi odpowiadająca odległości, jaką może przebyć koń od odpoczynku do odpoczynku. Pierwotnie wyraz odnosił się być może do bruzdy ciągnącej się nieprzerwanie przez jedno staje (Bańk).

Definicja

książk. 
niezmieniający się przez długi czas lub na dużej przestrzeni

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  monotonny
antonimy:  niejednostajny, urozmaicony

Połączenia

  • jednostajny ruch, rytm; dźwięk, głos, stukot, szmer, szum, śpiew; jednostajna muzyka; przestrzeń, szarość; praca; jednostajne tempo, życie; jednostajne dni
  • jednostajny i monotonny; ciągły i jednostajny, stały i jednostajny; nudny i jednostajny, szary i jednostajny
  • jednostajne brzęczenie
  • bardzo, dość, tak jednostajny

Cytaty

Dnie, kiedy pan udawał się na polowanie, były dla biednego więźnia najmilszymi chwilami w ciężkim jednostajnym życiu.

źródło: NKJP: Hanna Kostyrko: Klechdy domowe, 1960

Światła w przedziale pierwszej klasy były przygaszone, większość podróżnych spała, jednostajne buczenie silników samolotu posiada działanie omal hipnotyczne.

źródło: NKJP: Jacek Dukaj: Czarne oceany, 2001

[...] krzyki przeszły w jednostajny, żałosny płacz, przerywany westchnieniami i bolesną czkawką łkań.

źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1955

Miasto, a raczej charakter pracy w fabrykach, wpływało także na zmianę poczucia czasu - rytm roczny wyznaczany przez pracę na roli zastępował nowy, niezależny w większej mierze od pór roku jednostajny rytm tygodnia i sztywny podział na czas pracy i czas wolny.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2004

Holownik wciąż piął się w górę rzeki. Coraz bardziej jednostajny, równinny step, urozmaicony tu i ówdzie świerkami oraz karłowatymi sosnami, przywodził na myśl bliskość Błagowieszczeńska.

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963

Data ostatniej modyfikacji: 04.11.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj