Chronologizacja
Na podstawie indeksu haseł.
Pochodzenie
ogsł. *zębnǫti
Od podstawowego psł. *zębti, *zębǫ 'marznąć, ziębnąć' : 'rwać, targać, szarpać' (por. ząb )
1. ludzie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | marznąć |
Połączenia
- dzieci, kobiety, ludzie, uczniowie...; ptaki; dłonie, ręce; nogi, stopy; palce ziębną
Cytaty
|
Skarżył się, że ziębnie nocami, nie może w domu pracować, a jego rodzina ciężko chora. źródło: NKJP: Kazimierz Moczarski: Rozmowy z katem, 1977 |
|
|
Mokre gąsięta bardzo szybko ziębną, zbijają się w gromadki i wtedy znowu przegrzewają, nieraz z tego powodu nawet się duszą. źródło: Internet: forum.polskikurnik.pl › Ptaki udomowione › Drób › Gęsi |
|
|
Mróz szczypie policzki, ziębną nogi i ręce. źródło: NKJP: Wanda Ossowska: Przeżyłam... : Lwów - Warszawa 1939-1946, 2009 |
|
|
Plecy ziębły mi od ziemi. źródło: Internet: mz-trophy.blogspot.com/2012/03/opowiadanie-o-mojej-mz.html |
|
|
A były to wspomnienia ciekawe. Mówiono w nich o bardzo trudnych początkach pracy: paleniu w piecach kaflowych, ziębnięciu przy nieszczelnych oknach, pokojach, w których przy jednym biurku siedziały dwie osoby, i innych pionierskich udrękach. źródło: NKJP: Ciekawe wspomnienia, Tygodnik Siedlecki, 2010 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
ziębnę |
ziębniemy |
|||
| 2 os. |
ziębniesz |
ziębniecie |
|||
| 3 os. |
ziębnie |
ziębną |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ziąbłem +(e)m ziąbł |
ziębłam +(e)m ziębła |
ziębłom +(e)m ziębło |
ziębliśmy +(e)śmy ziębli |
ziębłyśmy +(e)śmy ziębły |
| 2 os. |
ziąbłeś +(e)ś ziąbł |
ziębłaś +(e)ś ziębła |
ziębłoś +(e)ś ziębło |
ziębliście +(e)ście ziębli |
ziębłyście +(e)ście ziębły |
| 3 os. |
ziąbł |
ziębła |
ziębło |
ziębli |
ziębły |
bezosobnik: ziębnięto
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę ziąbł będę ziębnąć |
będę ziębła będę ziębnąć |
będę ziębło będę ziębnąć |
będziemy ziębli będziemy ziębnąć |
będziemy ziębły będziemy ziębnąć |
| 2 os. |
będziesz ziąbł będziesz ziębnąć |
będziesz ziębła będziesz ziębnąć |
będziesz ziębło będziesz ziębnąć |
będziecie ziębli będziecie ziębnąć |
będziecie ziębły będziecie ziębnąć |
| 3 os. |
będzie ziąbł będzie ziębnąć |
będzie ziębła będzie ziębnąć |
będzie ziębło będzie ziębnąć |
będą ziębli będą ziębnąć |
będą ziębły będą ziębnąć |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
ziębnijmy |
|
| 2 os. |
ziębnij |
ziębnijcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ziąbłbym bym ziąbł |
ziębłabym bym ziębła |
ziębłobym bym ziębło |
zięblibyśmy byśmy ziębli |
ziębłybyśmy byśmy ziębły |
| 2 os. |
ziąbłbyś byś ziąbł |
ziębłabyś byś ziębła |
ziębłobyś byś ziębło |
zięblibyście byście ziębli |
ziębłybyście byście ziębły |
| 3 os. |
ziąbłby by ziąbł |
ziębłaby by ziębła |
ziębłoby by ziębło |
ziębliby by ziębli |
ziębłyby by ziębły |
bezosobnik: ziębnięto by
bezokolicznik: ziębnąć
imiesłów przysłówkowy współczesny:
ziębnąc
gerundium: ziębnięcie
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | ziębnięcie |
ziębnięcia |
| D. | ziębnięcia |
ziębnięć |
| C. | ziębnięciu |
ziębnięciom |
| B. | ziębnięcie |
ziębnięcia |
| N. | ziębnięciem |
ziębnięciami |
| Ms. | ziębnięciu |
ziębnięciach |
| W. | ziębnięcie |
ziębnięcia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: ziębnący
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | ziębnący |
ziębnący |
ziębnący |
ziębnące |
ziębnąca |
| D. | ziębnącego |
ziębnącego |
ziębnącego |
ziębnącego |
ziębnącej |
| C. | ziębnącemu |
ziębnącemu |
ziębnącemu |
ziębnącemu |
ziębnącej |
| B. | ziębnącego |
ziębnącego |
ziębnący |
ziębnące |
ziębnącą |
| N. | ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącą |
| Ms. | ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | ziębnący |
ziębnący |
ziębnące |
ziębnące |
| D. | ziębnących |
ziębnących |
ziębnących |
ziębnących |
| C. | ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącym |
| B. | ziębnących |
ziębnących |
ziębnących |
ziębnące |
| N. | ziębnącymi |
ziębnącymi |
ziębnącymi |
ziębnącymi |
| Ms. | ziębnących |
ziębnących |
ziębnących |
ziębnących |
odpowiednik aspektowy: zziębnąć
Składnia
|
+ | ziębnąć | + |
(KOMU)
|
2. powietrze
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | oziębiać się |
Połączenia
- kawa, woda; powietrze ziębnie; mury ziębną
Cytaty
|
[...] krzesło przystawione było do kaloryfera; na siedzeniu stały moje buty oparte czubkami o kaloryfer, grzałem je, bom doświadczył, że ziębną od podłogi (brak odpowiednich izolacji i uszczelnień). źródło: Internet: www.kijowski.pl/ojciec/notes2.pdf |
|
|
Zbyt dobrze pamiętałem jeszcze ostatnie ruchy tych ciał, ich drgawki, ziębnięcie, abym miał wątpić w prawdziwość zgonów. źródło: NKJP: Stanisław Lem: Pamiętnik znaleziony w wannie, 1961 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
ziębnę |
ziębniemy |
|||
| 2 os. |
ziębniesz |
ziębniecie |
|||
| 3 os. |
ziębnie |
ziębną |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ziąbłem +(e)m ziąbł |
ziębłam +(e)m ziębła |
ziębłom +(e)m ziębło |
ziębliśmy +(e)śmy ziębli |
ziębłyśmy +(e)śmy ziębły |
| 2 os. |
ziąbłeś +(e)ś ziąbł |
ziębłaś +(e)ś ziębła |
ziębłoś +(e)ś ziębło |
ziębliście +(e)ście ziębli |
ziębłyście +(e)ście ziębły |
| 3 os. |
ziąbł |
ziębła |
ziębło |
ziębli |
ziębły |
bezosobnik: ziębnięto
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę ziąbł będę ziębnąć |
będę ziębła będę ziębnąć |
będę ziębło będę ziębnąć |
będziemy ziębli będziemy ziębnąć |
będziemy ziębły będziemy ziębnąć |
| 2 os. |
będziesz ziąbł będziesz ziębnąć |
będziesz ziębła będziesz ziębnąć |
będziesz ziębło będziesz ziębnąć |
będziecie ziębli będziecie ziębnąć |
będziecie ziębły będziecie ziębnąć |
| 3 os. |
będzie ziąbł będzie ziębnąć |
będzie ziębła będzie ziębnąć |
będzie ziębło będzie ziębnąć |
będą ziębli będą ziębnąć |
będą ziębły będą ziębnąć |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
ziębnijmy |
|
| 2 os. |
ziębnij |
ziębnijcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ziąbłbym bym ziąbł |
ziębłabym bym ziębła |
ziębłobym bym ziębło |
zięblibyśmy byśmy ziębli |
ziębłybyśmy byśmy ziębły |
| 2 os. |
ziąbłbyś byś ziąbł |
ziębłabyś byś ziębła |
ziębłobyś byś ziębło |
zięblibyście byście ziębli |
ziębłybyście byście ziębły |
| 3 os. |
ziąbłby by ziąbł |
ziębłaby by ziębła |
ziębłoby by ziębło |
ziębliby by ziębli |
ziębłyby by ziębły |
bezosobnik: ziębnięto by
bezokolicznik: ziębnąć
imiesłów przysłówkowy współczesny:
ziębnąc
gerundium: ziębnięcie
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | ziębnięcie |
ziębnięcia |
| D. | ziębnięcia |
ziębnięć |
| C. | ziębnięciu |
ziębnięciom |
| B. | ziębnięcie |
ziębnięcia |
| N. | ziębnięciem |
ziębnięciami |
| Ms. | ziębnięciu |
ziębnięciach |
| W. | ziębnięcie |
ziębnięcia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: ziębnący
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | ziębnący |
ziębnący |
ziębnący |
ziębnące |
ziębnąca |
| D. | ziębnącego |
ziębnącego |
ziębnącego |
ziębnącego |
ziębnącej |
| C. | ziębnącemu |
ziębnącemu |
ziębnącemu |
ziębnącemu |
ziębnącej |
| B. | ziębnącego |
ziębnącego |
ziębnący |
ziębnące |
ziębnącą |
| N. | ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącą |
| Ms. | ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | ziębnący |
ziębnący |
ziębnące |
ziębnące |
| D. | ziębnących |
ziębnących |
ziębnących |
ziębnących |
| C. | ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącym |
| B. | ziębnących |
ziębnących |
ziębnących |
ziębnące |
| N. | ziębnącymi |
ziębnącymi |
ziębnącymi |
ziębnącymi |
| Ms. | ziębnących |
ziębnących |
ziębnących |
ziębnących |
odpowiednik aspektowy: oziębnąć
3. uczucia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | oziębiać się |
Połączenia
- miłość ziębnie; uczucia; relacje, stosunki ziębną
Cytaty
|
Miłość ziębnie i słabnie. źródło: Internet: biblia.phorum.pl/viewtopic.php? |
|
|
[...] to przykre, że z biegiem czasu przeważa powierzchowność kontaktu i uczucia ziębną. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Afgańczycy szukają nowego źródła paliwa, gdy ziębną relacje z Teheranem. źródło: Internet: www.stosunkimiedzynarodowe.info/kraj,Iran,stosunki_dwustronne |
|
|
Od tamtego czasu nasze stosunki ziębły z dnia na dzień. Teraz są właściwie zerowe, nie licząc przypadkowych spotkań. źródło: NKJP: kaspar hauser, Usenet -- pl.sci.psychologia, 2009-04-17 |
|
|
Otóż po wyjściu z ośrodka coraz mniej się modliłem, moje serce ziębło, aż w końcu w ogóle przestałem się modlić. źródło: Internet: forum.chrzescijanin.pl › Życie chrześcijańskie › Modlitwa |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
ziębnę |
ziębniemy |
|||
| 2 os. |
ziębniesz |
ziębniecie |
|||
| 3 os. |
ziębnie |
ziębną |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ziąbłem +(e)m ziąbł |
ziębłam +(e)m ziębła |
ziębłom +(e)m ziębło |
ziębliśmy +(e)śmy ziębli |
ziębłyśmy +(e)śmy ziębły |
| 2 os. |
ziąbłeś +(e)ś ziąbł |
ziębłaś +(e)ś ziębła |
ziębłoś +(e)ś ziębło |
ziębliście +(e)ście ziębli |
ziębłyście +(e)ście ziębły |
| 3 os. |
ziąbł |
ziębła |
ziębło |
ziębli |
ziębły |
bezosobnik: ziębnięto
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę ziąbł będę ziębnąć |
będę ziębła będę ziębnąć |
będę ziębło będę ziębnąć |
będziemy ziębli będziemy ziębnąć |
będziemy ziębły będziemy ziębnąć |
| 2 os. |
będziesz ziąbł będziesz ziębnąć |
będziesz ziębła będziesz ziębnąć |
będziesz ziębło będziesz ziębnąć |
będziecie ziębli będziecie ziębnąć |
będziecie ziębły będziecie ziębnąć |
| 3 os. |
będzie ziąbł będzie ziębnąć |
będzie ziębła będzie ziębnąć |
będzie ziębło będzie ziębnąć |
będą ziębli będą ziębnąć |
będą ziębły będą ziębnąć |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
ziębnijmy |
|
| 2 os. |
ziębnij |
ziębnijcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ziąbłbym bym ziąbł |
ziębłabym bym ziębła |
ziębłobym bym ziębło |
zięblibyśmy byśmy ziębli |
ziębłybyśmy byśmy ziębły |
| 2 os. |
ziąbłbyś byś ziąbł |
ziębłabyś byś ziębła |
ziębłobyś byś ziębło |
zięblibyście byście ziębli |
ziębłybyście byście ziębły |
| 3 os. |
ziąbłby by ziąbł |
ziębłaby by ziębła |
ziębłoby by ziębło |
ziębliby by ziębli |
ziębłyby by ziębły |
bezosobnik: ziębnięto by
bezokolicznik: ziębnąć
imiesłów przysłówkowy współczesny:
ziębnąc
gerundium: ziębnięcie
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | ziębnięcie |
ziębnięcia |
| D. | ziębnięcia |
ziębnięć |
| C. | ziębnięciu |
ziębnięciom |
| B. | ziębnięcie |
ziębnięcia |
| N. | ziębnięciem |
ziębnięciami |
| Ms. | ziębnięciu |
ziębnięciach |
| W. | ziębnięcie |
ziębnięcia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: ziębnący
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | ziębnący |
ziębnący |
ziębnący |
ziębnące |
ziębnąca |
| D. | ziębnącego |
ziębnącego |
ziębnącego |
ziębnącego |
ziębnącej |
| C. | ziębnącemu |
ziębnącemu |
ziębnącemu |
ziębnącemu |
ziębnącej |
| B. | ziębnącego |
ziębnącego |
ziębnący |
ziębnące |
ziębnącą |
| N. | ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącą |
| Ms. | ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | ziębnący |
ziębnący |
ziębnące |
ziębnące |
| D. | ziębnących |
ziębnących |
ziębnących |
ziębnących |
| C. | ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącym |
ziębnącym |
| B. | ziębnących |
ziębnących |
ziębnących |
ziębnące |
| N. | ziębnącymi |
ziębnącymi |
ziębnącymi |
ziębnącymi |
| Ms. | ziębnących |
ziębnących |
ziębnących |
ziębnących |
odpowiednik aspektowy: oziębnąć