Chronologizacja
Na podstawie indeksu haseł
Pochodzenie
1. o wodzie
Definicja
Wymowa
[zamar-znąć]
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | zamrozić się | |
| antonimy: | odmarznąć, rozmarznąć, roztajać, stopnieć |
Połączenia
- rzeka, woda, ziemia zamarzła; ścieki zamarzły
- zamarznąć w zimie
- zamarznąć mocno, zupełnie
Cytaty
|
Morze tej zimy zamarzło. Myślę, że to dlatego mewy odsunęły się od Bałtyku i przybliżyły do ludzi. źródło: NKJP: Sonia Raduńska: Białe zeszyty, 2005 |
|
|
Rzeki i jeziora zamarzły, z ciemnego nieba spadł śnieg. źródło: NKJP: Elżbieta Hajnicz: Przekraczając światło, maszynopis |
|
|
Francuscy farmerzy trzymają wszystkie jarzyny w gruncie. Teraz, gdy ziemia zamarzła zupełnie, nie można ich wyrwać. źródło: NKJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem : (Francja 1940-1944), 1957 |
|
|
Śniegi stajały i onuczki przemiękły w błocie, potem znów chwycił mróz i mokre onuce zamarzły i były sztywne do lutego, do dużej odwilży. źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1975 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zamarznę |
zamarzniemy rzadziej zamarźniemy |
|||
| 2 os. |
zamarzniesz rzadziej zamarźniesz |
zamarzniecie rzadziej zamarźniecie |
|||
| 3 os. |
zamarznie rzadziej zamarźnie |
zamarzną |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zamarzłem +(e)m zamarzł kwestion. zamarznąłem kwestion. +(e)m zamarznął |
zamarzłam +(e)m zamarzła rzadziej zamarznęłam rzadziej +(e)m zamarznęła |
zamarzłom +(e)m zamarzło rzadziej zamarznęłom rzadziej +(e)m zamarznęło |
zamarzliśmy +(e)śmy zamarzli rzadziej zamarznęliśmy rzadziej zamarźliśmy rzadziej +(e)śmy zamarznęli rzadziej +(e)śmy zamarźli |
zamarzłyśmy +(e)śmy zamarzły rzadziej zamarznęłyśmy rzadziej +(e)śmy zamarznęły |
| 2 os. |
zamarzłeś +(e)ś zamarzł rzadziej zamarznąłeś rzadziej +(e)ś zamarznął |
zamarzłaś +(e)ś zamarzła rzadziej zamarznęłaś rzadziej +(e)ś zamarznęła |
zamarzłoś +(e)ś zamarzło rzadziej zamarznęłoś rzadziej +(e)ś zamarznęło |
zamarzliście +(e)ście zamarzli rzadziej zamarznęliście rzadziej zamarźliście rzadziej +(e)ście zamarznęli rzadziej +(e)ście zamarźli |
zamarzłyście +(e)ście zamarzły rzadziej zamarznęłyście rzadziej +(e)ście zamarznęły |
| 3 os. |
zamarzł rzadziej zamarznął |
zamarzła kwestion. zamarznęła |
zamarzło rzadziej zamarznęło |
zamarzli rzadziej zamarznęli rzadziej zamarźli |
zamarzły rzadziej zamarznęły |
bezosobnik: zamarznięto
rzadziej zamarźnięto
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zamarznijmy rzadziej zamarźnijmy |
|
| 2 os. |
zamarznij rzadziej zamarźnij |
zamarznijcie rzadziej zamarźnijcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zamarzłbym bym zamarzł rzadziej zamarznąłbym rzadziej bym zamarznął |
zamarzłabym bym zamarzła rzadziej zamarznęłabym rzadziej bym zamarznęła |
zamarzłobym bym zamarzło rzadziej zamarznęłobym rzadziej bym zamarznęło |
zamarzlibyśmy byśmy zamarzli rzadziej zamarznęlibyśmy rzadziej zamarźlibyśmy rzadziej byśmy zamarznęli rzadziej byśmy zamarźli |
zamarzłybyśmy byśmy zamarzły rzadziej zamarznęłybyśmy rzadziej byśmy zamarznęły |
| 2 os. |
zamarzłbyś byś zamarzł rzadziej zamarznąłbyś rzadziej byś zamarznął |
zamarzłabyś byś zamarzła rzadziej zamarznęłabyś rzadziej byś zamarznęła |
zamarzłobyś byś zamarzło rzadziej zamarznęłobyś rzadziej byś zamarznęło |
zamarzlibyście byście zamarzli rzadziej zamarznęlibyście rzadziej zamarźlibyście rzadziej byście zamarznęli rzadziej byście zamarźli |
zamarzłybyście byście zamarzły rzadziej zamarznęłybyście rzadziej byście zamarznęły |
| 3 os. |
zamarzłby by zamarzł rzadziej zamarznąłby rzadziej by zamarznął |
zamarzłaby by zamarzła rzadziej zamarznęłaby rzadziej by zamarznęła |
zamarzłoby by zamarzło rzadziej zamarznęłoby rzadziej by zamarznęło |
zamarzliby by zamarzli rzadziej zamarznęliby rzadziej zamarźliby rzadziej by zamarznęli rzadziej by zamarźli |
zamarzłyby by zamarzły rzadziej zamarznęłyby rzadziej by zamarznęły |
bezosobnik: zamarznięto by
rzadziej zamarźnięto by
bezokolicznik: zamarznąć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zamarznąwszy
gerundium: zamarznięcie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zamarznięcie rzadziej zamarźnięcie |
zamarznięcia rzadziej zamarźnięcia |
| D. | zamarznięcia rzadziej zamarźnięcia |
zamarznięć rzadziej zamarźnięć |
| C. | zamarznięciu rzadziej zamarźnięciu |
zamarznięciom rzadziej zamarźnięciom |
| B. | zamarznięcie rzadziej zamarźnięcie |
zamarznięcia rzadziej zamarźnięcia |
| N. | zamarznięciem rzadziej zamarźnięciem |
zamarznięciami zamarźnięciami |
| Ms. | zamarznięciu rzadziej zamarźnięciu |
zamarznięciach rzadziej zamarźnięciach |
| W. | zamarznięcie rzadziej zamarźnięcie |
zamarznięcia rzadziej zamarźnięcia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: zamarznięty
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | zamarznięty rzadziej zamarźnięty |
zamarznięty rzadziej zamarźnięty |
zamarznięty rzadziej zamarźnięty |
zamarznięte rzadziej zamarźnięte |
zamarznięta rzadziej zamarźnięta |
| D. | zamarzniętego rzadziej zamarźniętego |
zamarzniętego rzadziej zamarźniętego |
zamarzniętego rzadziej zamarźniętego |
zamarzniętego rzadziej zamarźniętego |
zamarzniętej rzadziej zamarźniętej |
| C. | zamarzniętemu rzadziej zamarźniętemu |
zamarzniętemu rzadziej zamarźniętemu |
zamarzniętemu rzadziej zamarźniętemu |
zamarzniętemu rzadziej zamarźniętemu |
zamarzniętej rzadziej zamarźniętej |
| B. | zamarzniętego rzadziej zamarźniętego |
zamarzniętego rzadziej zamarźniętego |
zamarznięty rzadziej zamarźnięty |
zamarznięte rzadziej zamarźnięte |
zamarzniętą rzadziej zamarźniętą |
| N. | zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
zamarzniętą rzadziej zamarźniętą |
| Ms. | zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
zamarzniętej rzadziej zamarźniętej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | zamarznięci rzadziej zamarźnięci |
zamarznięci rzadziej zamarźnięci |
zamarznięte rzadziej zamarźnięte |
zamarznięte rzadziej zamarźnięte |
| D. | zamarzniętych rzadziej zamarźniętych |
zamarzniętych rzadziej zamarźniętych |
zamarzniętych rzadziej zamarźniętych |
zamarzniętych rzadziej zamarźniętych |
| C. | zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
| B. | zamarzniętych rzadziej zamarźniętych |
zamarzniętych rzadziej zamarźniętych |
zamarzniętych rzadziej zamarźniętych |
zamarznięte rzadziej zamarźnięte |
| N. | zamarzniętymi rzadziej zamarźniętymi |
zamarzniętymi rzadziej zamarźniętymi |
zamarzniętymi rzadziej zamarźniętymi |
zamarzniętymi rzadziej zamarźniętymi |
| Ms. | zamarzniętych rzadziej zamarźniętych |
zamarzniętych rzadziej zamarźniętych |
zamarzniętych rzadziej zamarźniętych |
zamarzniętych rzadziej zamarźniętych |
odpowiedniki aspektowe: zamarzać , marznąć
Inne uwagi
Formy zamarźniesz, zamarźnie, zamarźniemy itd. spotykane głównie w języku mówionym
2. o człowieku
Definicja
Wymowa
[zamar-znąć]
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | umrzeć |
Połączenia
- (20-letni, 30-letni, 50-letni...) mężczyzna zamarzł; iluś bezdomnych,ileś osób zamarzło; ptaki zamarzły
- zamarznąć zimą, którejś, tej... zimy
- zamarznąć po drodze
- zamarznąć przez alkohol
- zamarznąć na chodniku, na dworze, na ulicy; na śniegu
- zamarznąć w drodze, w górach, w rowie, w śniegu, w tajdze; w Polsce, w Pomorskiem, w Trójmieście, Warszawie...; w nocy, w zimie; we śnie
- zamarznąć z wyczerpania, z zimna
- zamarznąć na amen, na śmierć
- móc zamarznąć; może zamarznąć
- upić się i zamarznąć, usnąć i zamarznąć
Cytaty
|
W Pomorskiem tej zimy zamarzło już 21 osób. źródło: NKJP: Szczękając z zimna, Dziennik Bałtycki, 2003-01-08 |
|
|
Mężczyzna zamarzł w drewnianym szalecie. Ciało 45-letniego inowrocławianina znalazła w sobotę jego matka. źródło: NKJP: Inowrocław: Pierwsza ofiara zimy w Inowrocławiu, Gazeta Pomorska, 2010-01-18 |
|
|
W dziesięć lat później na północnych stokach Beskidu zamarzła Janina B., pracownica stacji PIHM na Kasprowym Wierchu. źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach: wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1999 |
|
|
Gdyby nie szybka pomoc Pogotowia, obywatel Wiator zamarzłby pośród ośnieżonych turni. źródło: NKJP: Ireneusz Iredyński: Dzień oszusta. Człowiek epoki, 1962 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zamarznę |
zamarzniemy rzadziej zamarźniemy |
|||
| 2 os. |
zamarzniesz rzadziej zamarźniesz |
zamarzniecie rzadziej zamarźniecie |
|||
| 3 os. |
zamarznie rzadziej zamarźnie |
zamarzną |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zamarzłem +(e)m zamarzł kwestion. zamarznąłem kwestion. +(e)m zamarznął |
zamarzłam +(e)m zamarzła rzadziej zamarznęłam rzadziej +(e)m zamarznęła |
zamarzłom +(e)m zamarzło rzadziej zamarznęłom rzadziej +(e)m zamarznęło |
zamarzliśmy +(e)śmy zamarzli rzadziej zamarznęliśmy rzadziej zamarźliśmy rzadziej +(e)śmy zamarznęli rzadziej +(e)śmy zamarźli |
zamarzłyśmy +(e)śmy zamarzły rzadziej zamarznęłyśmy rzadziej +(e)śmy zamarznęły |
| 2 os. |
zamarzłeś +(e)ś zamarzł rzadziej zamarznąłeś rzadziej +(e)ś zamarznął |
zamarzłaś +(e)ś zamarzła rzadziej zamarznęłaś rzadziej +(e)ś zamarznęła |
zamarzłoś +(e)ś zamarzło rzadziej zamarznęłoś rzadziej +(e)ś zamarznęło |
zamarzliście +(e)ście zamarzli rzadziej zamarznęliście rzadziej zamarźliście rzadziej +(e)ście zamarznęli rzadziej +(e)ście zamarźli |
zamarzłyście +(e)ście zamarzły rzadziej zamarznęłyście rzadziej +(e)ście zamarznęły |
| 3 os. |
zamarzł rzadziej zamarznął |
zamarzła kwestion. zamarznęła |
zamarzło rzadziej zamarznęło |
zamarzli rzadziej zamarznęli rzadziej zamarźli |
zamarzły rzadziej zamarznęły |
bezosobnik: zamarznięto
rzadziej zamarźnięto
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zamarznijmy rzadziej zamarźnijmy |
|
| 2 os. |
zamarznij rzadziej zamarźnij |
zamarznijcie rzadziej zamarźnijcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zamarzłbym bym zamarzł rzadziej zamarznąłbym rzadziej bym zamarznął |
zamarzłabym bym zamarzła rzadziej zamarznęłabym rzadziej bym zamarznęła |
zamarzłobym bym zamarzło rzadziej zamarznęłobym rzadziej bym zamarznęło |
zamarzlibyśmy byśmy zamarzli rzadziej zamarznęlibyśmy rzadziej zamarźlibyśmy rzadziej byśmy zamarznęli rzadziej byśmy zamarźli |
zamarzłybyśmy byśmy zamarzły rzadziej zamarznęłybyśmy rzadziej byśmy zamarznęły |
| 2 os. |
zamarzłbyś byś zamarzł rzadziej zamarznąłbyś rzadziej byś zamarznął |
zamarzłabyś byś zamarzła rzadziej zamarznęłabyś rzadziej byś zamarznęła |
zamarzłobyś byś zamarzło rzadziej zamarznęłobyś rzadziej byś zamarznęło |
zamarzlibyście byście zamarzli rzadziej zamarznęlibyście rzadziej zamarźlibyście rzadziej byście zamarznęli rzadziej byście zamarźli |
zamarzłybyście byście zamarzły rzadziej zamarznęłybyście rzadziej byście zamarznęły |
| 3 os. |
zamarzłby by zamarzł rzadziej zamarznąłby rzadziej by zamarznął |
zamarzłaby by zamarzła rzadziej zamarznęłaby rzadziej by zamarznęła |
zamarzłoby by zamarzło rzadziej zamarznęłoby rzadziej by zamarznęło |
zamarzliby by zamarzli rzadziej zamarznęliby rzadziej zamarźliby rzadziej by zamarznęli rzadziej by zamarźli |
zamarzłyby by zamarzły rzadziej zamarznęłyby rzadziej by zamarznęły |
bezosobnik: zamarznięto by
rzadziej zamarźnięto by
bezokolicznik: zamarznąć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zamarznąwszy
gerundium: zamarznięcie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zamarznięcie rzadziej zamarźnięcie |
zamarznięcia rzadziej zamarźnięcia |
| D. | zamarznięcia rzadziej zamarźnięcia |
zamarznięć rzadziej zamarźnięć |
| C. | zamarznięciu rzadziej zamarźnięciu |
zamarznięciom rzadziej zamarźnięciom |
| B. | zamarznięcie rzadziej zamarźnięcie |
zamarznięcia rzadziej zamarźnięcia |
| N. | zamarznięciem rzadziej zamarźnięciem |
zamarznięciami zamarźnięciami |
| Ms. | zamarznięciu rzadziej zamarźnięciu |
zamarznięciach rzadziej zamarźnięciach |
| W. | zamarznięcie rzadziej zamarźnięcie |
zamarznięcia rzadziej zamarźnięcia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: zamarznięty
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | zamarznięty rzadziej zamarźnięty |
zamarznięty rzadziej zamarźnięty |
zamarznięty rzadziej zamarźnięty |
zamarznięte rzadziej zamarźnięte |
zamarznięta rzadziej zamarźnięta |
| D. | zamarzniętego rzadziej zamarźniętego |
zamarzniętego rzadziej zamarźniętego |
zamarzniętego rzadziej zamarźniętego |
zamarzniętego rzadziej zamarźniętego |
zamarzniętej rzadziej zamarźniętej |
| C. | zamarzniętemu rzadziej zamarźniętemu |
zamarzniętemu rzadziej zamarźniętemu |
zamarzniętemu rzadziej zamarźniętemu |
zamarzniętemu rzadziej zamarźniętemu |
zamarzniętej rzadziej zamarźniętej |
| B. | zamarzniętego rzadziej zamarźniętego |
zamarzniętego rzadziej zamarźniętego |
zamarznięty rzadziej zamarźnięty |
zamarznięte rzadziej zamarźnięte |
zamarzniętą rzadziej zamarźniętą |
| N. | zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
zamarzniętą rzadziej zamarźniętą |
| Ms. | zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
zamarzniętej rzadziej zamarźniętej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | zamarznięci rzadziej zamarźnięci |
zamarznięci rzadziej zamarźnięci |
zamarznięte rzadziej zamarźnięte |
zamarznięte rzadziej zamarźnięte |
| D. | zamarzniętych rzadziej zamarźniętych |
zamarzniętych rzadziej zamarźniętych |
zamarzniętych rzadziej zamarźniętych |
zamarzniętych rzadziej zamarźniętych |
| C. | zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
zamarzniętym rzadziej zamarźniętym |
| B. | zamarzniętych rzadziej zamarźniętych |
zamarzniętych rzadziej zamarźniętych |
zamarzniętych rzadziej zamarźniętych |
zamarznięte rzadziej zamarźnięte |
| N. | zamarzniętymi rzadziej zamarźniętymi |
zamarzniętymi rzadziej zamarźniętymi |
zamarzniętymi rzadziej zamarźniętymi |
zamarzniętymi rzadziej zamarźniętymi |
| Ms. | zamarzniętych rzadziej zamarźniętych |
zamarzniętych rzadziej zamarźniętych |
zamarzniętych rzadziej zamarźniętych |
zamarzniętych rzadziej zamarźniętych |
odpowiednik aspektowy: zamarzać
Inne uwagi
Formy zamarźniesz, zamarźnie, zamarźniemy itd. spotykane głównie w języku mówionym
Składnia
| Rzżywotny | + | zamarznąć | + |
|