UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dziurka

Chronologizacja

1500, SStp
W postaci: durka
Inne znaczenie: 'krata w oknie'

Pochodzenie

Zob. dziura

1. mała dziura – otwór

Definicja

mała dziura - otwór

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  dziura

Połączenia

  • maleńka, malutka dziurka
  • dziurka w pniu, w ścianie; w prześcieradle, skarpecie; dziurki w spodniach
  • wydłubać, wywiercić, zrobić dziurkę

Cytaty

Kolegów widywaliśmy tylko na spacerach. Wkrótce jednak wydłubaliśmy w ścianie dziurkę do sąsiedniej celi.

źródło: NKJP: Paweł Pojeć: Ślad w pamięci, Dziennik Bałtycki, 1999-12-11

Dobrze zrobiona tratwa pracuje 5-6 lat, małe dziurki flisacy zapychają tekturą, na którą nakładają blachę.

źródło: NKJP: Aleksandra Rzążewska: Flisak po słowackiej stronie, Polityka, 2007-07-07

Wandale wywiercili dziurki w pniu, a do środka wstrzyknęli kwas lub inną żrącą substancję.

źródło: NKJP: Miejskie sprawy, Gazeta Poznańska, 2004-07-23

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dziurka
dziurki
D. dziurki
dziurek
C. dziurce
dziurkom
B. dziurkę
dziurki
N. dziurką
dziurkami
Ms. dziurce
dziurkach
W. dziurko
dziurki

Składnia

bez ograniczeń + dziurka +
(w CZYM)

2. mała dziura - w zębie

Definicja

niewielka dziura - ubytek w zębie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  dziura

Połączenia

  • mała dziurka
  • dziurka w górnej trójce, w zębie

Cytaty

Jeśli dziurka okaże się głębsza, dentysta ząbek oczyści i zaplombuje.

źródło: NKJP: Elżbieta Socha: Ząb na długi czas, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2005-01-12

Janka ma zęby beż żadnej dziurki ani przebarwienia, tylko niestety piątki jeszcze się nie pojawiły i nie wygląda, żeby miały to szybko uczynić.

źródło: NKJP: Usenet.pl, 2002-06-21

Dzieciom, które nie wiedzą, podpowiem, że pszczółka to rodzaj wiertła do leczenia chorych zębów. Jednak Moniczka nie chciała, żeby pan doktor zaplombował jej dziurkę w zębie .
Po pewnym czasie ząbek zaczął boleć jeszcze bardziej.

źródło: NKJP: Roman Szewczyk: Gazeta dla dzieci, Gazeta Poznańska, 2002-02-23

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dziurka
dziurki
D. dziurki
dziurek
C. dziurce
dziurkom
B. dziurkę
dziurki
N. dziurką
dziurkami
Ms. dziurce
dziurkach
W. dziurko
dziurki

3. od klucza

Definicja

niewielki otwór w czymś, służący do tego, żeby wkładając w niego określone przedmioty wykonywać określone czynności

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Połączenia

  • dziurka guzika; nosa; dziurki sznurowadeł
  • dziurka od klucza, od guzika; od nosa
  • dziurki na sznurowadła
  • dziurki po kolczykach; dziurka w uchu; dziurki w pasku
  • moneta; ciastko, kluski śląskie z dziurką
  • podglądać, spoglądać, zaglądać przez dziurkę od klucza

Cytaty

Dziś za drzwiami na pierwszym piętrze panowała jednak cisza, a w dziurce od klucza tkwiła kartka: „Jesteśmy na «Fali». Czekam. Kurtz”.

źródło: NKJP: Marek Miller: Pierwszy milion czyli Chłopcy z Mielczarskiego: to było nieprawdopodobne, to piękne, to było coś, czego u nas jeszcze nie było, 1999

Zawsze miałem skłonności do tycia, lubiłem podjadać i z roku na rok brakowało mi dziurek w pasku do spodni.

źródło: NKJP: (AS): Dieta i ekologia, Gazeta Poznańska, 2002-02-07

Jako że pani domu pochodzi ze Śląska, na stole pojawiają się od czasu do czasu zrazy zawijane z modrą kapustą i guminudle, czyli kluski ziemniaczane z dziurką.

źródło: NKJP: Magdalena Jachim: Wyśniona pietruszka, Dziennik Bałtycki, 2003-10-19

Kiedy dostrzegłem, że w uszach ma dziurki po kolczykach, poczułem ból, jakiego musiała doświadczyć, kiedy przekuwano jej małżowiny.

źródło: NKJP: Tomasz Jastrun: Rzeka podziemna, 2005

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dziurka
dziurki
D. dziurki
dziurek
C. dziurce
dziurkom
B. dziurkę
dziurki
N. dziurką
dziurkami
Ms. dziurce
dziurkach
W. dziurko
dziurki

4. pochwa

Definicja

pot. 
ekspresywnie o pochwie – części ciała kobiety

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

Cytaty

Później Dorota wraca do siebie, bo Babcia uważa, że dopóki się nie ożenię, to dziewczynie nie przystoi zostawać u mnie na noc.
Dziewczynie? Stara dupa. Dziewczyny chodzą do liceum. I mają ciasne dziurki . Studia i w ogóle życie rozpycha cipy ile wlezie i kiedy tylko może.

źródło: NKJP: Dawid Kornaga: Gangrena, 2005

Całował ją i pieścił jej pępek. Wgryzał się w jej rozkoszną dziurkę i ssał to wszystko, co było wewnątrz.

źródło: Internet: http://www.erotyczne.zapiski.pl/przeznaczenie.php

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dziurka
dziurki
D. dziurki
dziurek
C. dziurce
dziurkom
B. dziurkę
dziurki
N. dziurką
dziurkami
Ms. dziurce
dziurkach
W. dziurko
dziurki

Frazeologizmy

dwie dziurki w nosie i skończyło się
ktoś ma po dziurki w nosie kogoś/czegoś
ktoś ma po dziurki od nosa kogoś/czegoś
Data ostatniej modyfikacji: 28.04.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj