UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

łysy

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *lysъ 'pozbawiony porostu, włosów, roślinności, goły'

1. człowiek

Definicja

taki, który nie ma włosów na głowie lub ma ich mało

Noty o użyciu

Używane często w znaczeniu ‘człowiek łysy’.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Połączenia

łysy chłopak, facet, mężczyzna, osiłek; czubek głowy, łeb; łysa czaszka, głowa, potylica
łysy jak kolano
całkiem, kompletnie, prawie, zupełnie łysy

Cytaty

Od czasu, kiedy omal zębów nie straciłem z powodu aparatu komórkowego, który chciało mi zabrać dwóch łysych osiłków, przestałem go nosić do szkoły.

źródło: NKJP: A.Pankowski: Komórka to niebezpieczny sprzęt, Tygodnik Ciechanowski, 2003-04-11

Większość miejsc była już zajęta przez [...] mężczyzn o łysych czaszkach i wielkich uszach.

źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	łysy	łysy	łysy	łyse	łysa
D.	łysego	łysego	łysego	łysego	łysej
C.	łysemu	łysemu	łysemu	łysemu	łysej
B.	łysego	łysego	łysy	łyse	łysą
N.	łysym	łysym	łysym	łysym	łysą
Ms.	łysym	łysym	łysym	łysym	łysej
W.	łysy	łysy	łysy	łyse	łysa

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	łysi	łysi	łyse	łyse
D.	łysych	łysych	łysych	łysych
C.	łysym	łysym	łysym	łysym
B.	łysych	łysych	łysych	łyse
N.	łysymi	łysymi	łysymi	łysymi
Ms.	łysych	łysych	łysych	łysych
W.	łysi	łysi	łyse	łyse

2. kot

Definicja

pot.

pozbawiony sierści, wyliniały

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Połączenia

łysy kot, pies; grzbiet, ogon

Cytaty

Kiedy dostaliśmy koszatniczki, Cukiereczek od początku miał łysy kawałek na grzbiecie. Pani mówiła, że to dlatego, że zmienia sierść, ale nie odrasta mu. Dlaczego?

źródło: Internet

Gryzonie usiłowały kąsać, groźnie przy tym sycząc, ale na dzieciakach nie robiło to żadnego wrażenia i nadal próbowały złapać za łyse ogony. „Myszki, zawsze chciałam mieć myszki!” - powtarzała z przejęciem drobna dziewczynka z warkoczykami.

źródło: NKJP: Daniel Odija: Kronika umarłych, 2010

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	łysy	łysy	łysy	łyse	łysa
D.	łysego	łysego	łysego	łysego	łysej
C.	łysemu	łysemu	łysemu	łysemu	łysej
B.	łysego	łysego	łysy	łyse	łysą
N.	łysym	łysym	łysym	łysym	łysą
Ms.	łysym	łysym	łysym	łysym	łysej
W.	łysy	łysy	łysy	łyse	łysa

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	łysi	łysi	łyse	łyse
D.	łysych	łysych	łysych	łysych
C.	łysym	łysym	łysym	łysym
B.	łysych	łysych	łysych	łyse
N.	łysymi	łysymi	łysymi	łysymi
Ms.	łysych	łysych	łysych	łysych
W.	łysi	łysi	łyse	łyse

3. pole

Definicja

pot.

pozbawiony roślinności

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Połączenia

łysa ziemia; łyse drzewo, pasmo górskie, pole, wzgórze; łyse szczyty

Cytaty

Gdyby nie łyse drzewa i trawniki, trudno byłoby uwierzyć, że jest połowa listopada. Słońce mocno grzało, w powietrzu unosiła się woń mokrej ziemi i gnijących liści, zmieszana z miejskim zapachem asfaltu i betonu.

źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005

[...] muzyka świerszczy i żab wdzierała się do ucha pulsującym szmerem górskiego potoku i przenosiła jego marzenia z tej zalesionej doliny Baryczy pod łyse szczyty Sudetów [...].

źródło: NKJP: Józef Łoziński: Holding i reszta, albo Jak zostać bogatym w biednym państwie, 2006

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	łysy	łysy	łysy	łyse	łysa
D.	łysego	łysego	łysego	łysego	łysej
C.	łysemu	łysemu	łysemu	łysemu	łysej
B.	łysego	łysego	łysy	łyse	łysą
N.	łysym	łysym	łysym	łysym	łysą
Ms.	łysym	łysym	łysym	łysym	łysej
W.	łysy	łysy	łysy	łyse	łysa

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	łysi	łysi	łyse	łyse
D.	łysych	łysych	łysych	łysych
C.	łysym	łysym	łysym	łysym
B.	łysych	łysych	łysych	łyse
N.	łysymi	łysymi	łysymi	łysymi
Ms.	łysych	łysych	łysych	łysych
W.	łysi	łysi	łyse	łyse

4. opona

Definicja

mający zdarty bieżnik

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Połączenia

łysa opona

Cytaty

Warto zwrócić uwagę, w jakim stanie jest ogumienie. Jeżeli opony są łyse czy poszarpane, to jest to powód, żeby wezwać policję.

źródło: NKJP: Anna KAJTOCH: Rodzice! Uwaga na autokary, Gazeta Krakowska, 2004-01-23

Zdarzały się bardzo rażące usterki - na przykład brak hamulców czy zupełnie łyse opony.

źródło: NKJP: BZ: Wrak na ulicy, Tygodnik Podhalański, 1997

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	łysy	łysy	łysy	łyse	łysa
D.	łysego	łysego	łysego	łysego	łysej
C.	łysemu	łysemu	łysemu	łysemu	łysej
B.	łysego	łysego	łysy	łyse	łysą
N.	łysym	łysym	łysym	łysym	łysą
Ms.	łysym	łysym	łysym	łysym	łysej
W.	łysy	łysy	łysy	łyse	łysa

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	łysi	łysi	łyse	łyse
D.	łysych	łysych	łysych	łysych
C.	łysym	łysym	łysym	łysym
B.	łysych	łysych	łysych	łyse
N.	łysymi	łysymi	łysymi	łysymi
Ms.	łysych	łysych	łysych	łysych
W.	łysi	łysi	łyse	łyse

Frazeologizmy

jak/niczym łysy grzywką o kant stołu
jak/niczym łysy grzywką o kant kuli
jak/niczym łysy grzywką o beton
ktoś jeździ jak na/po łysej kobyle
ktoś zna się jak łyse konie
ktoś zna się jak łyse kobyły

Data ostatniej modyfikacji: 06.03.2013