UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

krokodyl

Chronologizacja

1534, SPXVI
W postaci: kokodryl

Pochodzenie

łac. crocodīlus

z gr. krokódeilos

1.a zwierzę

Definicja

drapieżne zwierzę o długim ciele, krótkich nogach, spłaszczonej głowie, masywnych szczękach, ostrych zębach, długim i ciężkim ogonie oraz twardej skórze pokrytej rogowymi wypustkami; żyjące w słodkich wodach obszarów tropikalnych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta drapieżne

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta wodne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zwierzę

Połączenia

  • mały krokodyl
  • krokodyl w rzece
  • krokodyle i węże, krokodyle i żółwie; hipopotamy i krokodyle
  • ogon, paszcza, skóra; gatunek krokodyla
  • krokodyl pożarł kogoś/coś
  • polować na krokodyle

Cytaty

Krokodyle najlepiej się czują, kiedy są upały. Wylegują się na słońcu, od czasu do czasu kąpią się w stawie i mają wyśmienity apetyt.

źródło: NKJP: Katarzyna Sadura: Weekend, goście a potem choroba, Trybuna Śląska, 2001-07-21

Program pobytu był bardzo bogaty. Wieczorne safari w parkach narodowych, pokaz tańców zuluskich czy zwiedzanie największego na świecie ekosystemu hipopotamów i krokodyli.

źródło: NKJP: Polityka i obyczaje, Polityka, nr 2337, 2002-02-16

Z egipską fauną miałam kontakt wieloraki. Oprócz węży i krokodyli, o których pisałam ostatnio, bezpośredni kontakt miałam także z wielbłądem, na którego weszłam pod piramidą Cheopsa.

źródło: NKJP: O dwóch piramidach i jednej górce, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2009-11-16

Potem zgodzili się wszyscy, że małe krokodyle są właściwie gorsze od dużych. Duży może wprawdzie odciąć nogę, ale mały jak ukąsi, to rana „lubi się paskudzić” przez lata.

źródło: NKJP: Marian Brandys: Śladami Stasia i Nel, 1974

Malezyjska policja otrzymała oficjalną zgodę na odstrzał ludożerczych krokodyli w rzece Batang Lupar w położonym na wyspie Borneo stanie Sarawak.

źródło: NKJP: (PAP): Dozwolony odstrzał krokodyli morderców, Metropol, nr 20/03, 2001

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. krokodyl
krokodyle
D. krokodyla
krokodyli
krokodylów
C. krokodylowi
krokodylom
B. krokodyla
krokodyle
N. krokodylem
krokodylami
Ms. krokodylu
krokodylach
W. krokodylu
krokodyle

1.b skóra

Definicja

pot. 
wyprawiona skóra z krokodyla - zwierzęcia lub jej imitacja

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie ozdoby i dodatki

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  skóra

Połączenia

  • buty, torebka z krokodyla

Cytaty

Jego portfel [...] był [...] z krokodyla, ona trzymała drobniaki w ceratowym barachle dołączonym kiedyś do lokalnej gazety.

źródło: NKJP: Zbigniew Górniak: Siostra i byk, 2009

Chodziło, zdaje się, o to, by jak najlepiej podświetlić panienkę w klatce. Stworzenie było chude, wbite w skórzane spodnie z krokodyla i zziębnięte, bo topless.

źródło: NKJP: Piotr Siemion: Finimondo : komedia romantyczna, 2004

A z pierwszej wypłaty kupi zestaw kina domowego i taki laptop, jak mają Kinga i Piotruś, no i oczywiście buty z krokodyla i skórzane spodnie.

źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. krokodyl
krokodyle
D. krokodyla
krokodyli
krokodylów
C. krokodylowi
krokodylom
B. krokodyla
krokodyle
N. krokodylem
krokodylami
Ms. krokodylu
krokodylach
W. krokodylu
krokodyle

2. funkcjonariusz

Definicja

środ. 
w języku zawodowych kierowców: funkcjonariusz Inspekcji Transportu Drogowego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Cytaty

[...] do bramek na autostradzie dojeżdżał Jelcz z przyczepą. Kierowca widząc już trzech krokodyli czających się na niego zatrzymał się praktycznie jeszcze 50 metrów przed samymi bramkami.

źródło: Internet: 40ton.net

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. krokodyl
krokodyle
ndepr
krokodyle
depr
D. krokodyla
krokodyli
krokodylów
C. krokodylowi
krokodylom
B. krokodyla
krokodyli
krokodylów
N. krokodylem
krokodylami
Ms. krokodylu
krokodylach
W. krokodylu
krokodyle
ndepr
krokodyle
depr

3. do prądu

Definicja

elektr.  pot. 
element służący do podłączania przewodów elektrycznych, składający się z dwóch rozwierających się części, które zaciska się na części urządzenia podłączanej do prądu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Energia elektryczność

Cytaty

Solidne, duże krokodyle z rączkami izolowanymi o maksymalnym prądzie 600A idealnie nadające się do zmontowania własnych kabli rozruchowych bazujących na przewodach typu LGY bądź ONS.

źródło: Internet: speckable.pl

Aby zwiększyć efektywność detekcji odbiornika podłączyć czarny krokodyl z adapterów nadajnika do zewnętrznego uziemienia instalacji. Powinno to zwiększyć funkcjonalność działania odbiornika.

źródło: Internet: www5.biall.com.pl

Gniazdo zapalniczki na kablu 1,2m z krokodylami.

źródło: Internet: sklep-elektronik.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. krokodyl
krokodyle
D. krokodyla
krokodyli
C. krokodylowi
krokodylom
B. krokodyla
krokodyle
N. krokodylem
krokodylami
Ms. krokodylu
krokodylach
W. krokodylu
krokodyle
Data ostatniej modyfikacji: 09.06.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj