UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

tchnąć

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

psł. *dъchnǫti 'wydawać tchnienie, dmuchać, wiać, chuchać; zionąć czymś, wydzielać woń'

Bezpośredni kontynuant formy prasłowiańskiej dchnąć poświadczony w staropolszczyźnie. Wyraz poprzez oboczność samogłoski pierwiastka ъ (< *ŭ) : y (<*ū) pozostaje w etymologicznej więzi z psł. *dychati (zob. dychać).

1. zapachem

Definicja

książk. 
wydzielać z siebie coś, sprawiając, że jest to odczuwane

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii zapachy

Połączenia

  • tchnąć chłodem, wonią (wina, dojrzałych owoców...), zapachem (cynamonu, grzybów...)

Cytaty

Przejeżdżaliśmy długie sioła z zielonymi, kopulastymi cerkwiami i znowu pola, pola bez końca, czasami tylko przerywane laskami, które tchnęły jesiennym aromatem zwiędłych liści i zapachem grzybów.

źródło: NKJP: Mieczysław Jałowiecki: Na skraju imperium , 2005

Więc nie wiem, dokąd schodzę śladem Dziadka i księcia po stromych schodach, do jakiego narodowego sanktuarium, tchnącego chłodem, wilgocią i pleśnią [...].

źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1983

[...] mogłem wejść w tchnący wonią dojrzałych owoców sad, nie myśląc o tym, że znajdę się za chwilę tam, gdzie nie powinienem, że wkroczę, nieproszony gość, do czyjegoś ogrodu [...].

źródło: NKJP: Andrzej Czcibor-Piotrowski: Cud w Esfahanie, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. tchnę
tchniemy
2 os. tchniesz
tchniecie
3 os. tchnie
tchną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. tchnąłem
+(e)m tchnął
tchnęłam
+(e)m tchnęła
tchnęłom
+(e)m tchnęło
tchnęliśmy
+(e)śmy tchnęli
tchnęłyśmy
+(e)śmy tchnęły
2 os. tchnąłeś
+(e)ś tchnął
tchnęłaś
+(e)ś tchnęła
tchnęłoś
+(e)ś tchnęło
tchnęliście
+(e)ście tchnęli
tchnęłyście
+(e)ście tchnęły
3 os. tchnął
tchnęła
tchnęło
tchnęli
tchnęły

bezosobnik: tchnięto

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę tchnął
będę tchnąć
będę tchnęła
będę tchnąć
będę tchnęło
będę tchnąć
będziemy tchnęli
będziemy tchnąć
będziemy tchnęły
będziemy tchnąć
2 os. będziesz tchnął
będziesz tchnąć
będziesz tchnęła
będziesz tchnąć
będziesz tchnęło
będziesz tchnąć
będziecie tchnęli
będziecie tchnąć
będziecie tchnęły
będziecie tchnąć
3 os. będzie tchnął
będzie tchnąć
będzie tchnęła
będzie tchnąć
będzie tchnęło
będzie tchnąć
będą tchnęli
będą tchnąć
będą tchnęły
będą tchnąć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. tchnijmy
2 os. tchnij
tchnijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. tchnąłbym
bym tchnął
tchnęłabym
bym tchnęła
tchnęłobym
bym tchnęło
tchnęlibyśmy
byśmy tchnęli
tchnęłybyśmy
byśmy tchnęły
2 os. tchnąłbyś
byś tchnął
tchnęłabyś
byś tchnęła
tchnęłobyś
byś tchnęło
tchnęlibyście
byście tchnęli
tchnęłybyście
byście tchnęły
3 os. tchnąłby
by tchnął
tchnęłaby
by tchnęła
tchnęłoby
by tchnęło
tchnęliby
by tchnęli
tchnęłyby
by tchnęły

bezosobnik: tchnięto by

bezokolicznik: tchnąć

imiesłów przysłówkowy współczesny: tchnąc

imiesłów przysłówkowy uprzedni: tchnąwszy

gerundium: tchnięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. tchnięcie
tchnięcia
D. tchnięcia
tchnięć
C. tchnięciu
tchnięciom
B. tchnięcie
tchnięcia
N. tchnięciem
tchnięciami
Ms. tchnięciu
tchnięciach
W. tchnięcie
tchnięcia

imiesłów przymiotnikowy czynny: tchnący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. tchnący
tchnący
tchnący
tchnące
tchnąca
D. tchnącego
tchnącego
tchnącego
tchnącego
tchnącej
C. tchnącemu
tchnącemu
tchnącemu
tchnącemu
tchnącej
B. tchnącego
tchnącego
tchnący
tchnące
tchnącą
N. tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącą
Ms. tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. tchnący
tchnący
tchnące
tchnące
D. tchnących
tchnących
tchnących
tchnących
C. tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącym
B. tchnących
tchnących
tchnących
tchnące
N. tchnącymi
tchnącymi
tchnącymi
tchnącymi
Ms. tchnących
tchnących
tchnących
tchnących

Składnia

bez ograniczeń + tchnąć +
CZYM

2.a smutkiem

Definicja

książk. 
swoimi cechami wywoływać u odbiorcy uczucie lub wrażenie nazwane następującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wionąć

Połączenia

  • wystawa tchnie czymś; miasto, otoczenie tchnęło czymś
  • tchnąć nadzieją, optymizmem, świeżością; powagą, smutkiem, spokojem; autentyzmem, normalnością, profesjonalizmem; dostojeństwem, historią, tradycją; grozą

Cytaty

Wystawa tchnie świeżością i autentyczną ekspresją

źródło: NKJP: Tadeusz Jachnicki: Ponad setka wystawionych prac, Gazeta Krakowska, 2006-12-05

Dzieci z tornistrami wychodziły ze szkół. Narzeczeni trzymali się za ręce. Miasto tchnęło zwyczajną, powszednią normalnością.

źródło: NKJP: Koka, przegnani, zaginieni, Polityka, 2001-05-19

Mieszczańskie kamienice tchnęły dostojeństwem i tradycją.

źródło: NKJP: Z izb na salony, Dzienni Polski, 2002-04-19

Na tym tle nieliczne pozytywne charakterystyki świeciły jak klejnoty. Rzetelna i tchnąca autentyzmem była opinia starej bibliotekarki UW [...]

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Jeżeli ze mną pojedziesz, 1993

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. tchnę
tchniemy
2 os. tchniesz
tchniecie
3 os. tchnie
tchną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. tchnąłem
+(e)m tchnął
tchnęłam
+(e)m tchnęła
tchnęłom
+(e)m tchnęło
tchnęliśmy
+(e)śmy tchnęli
tchnęłyśmy
+(e)śmy tchnęły
2 os. tchnąłeś
+(e)ś tchnął
tchnęłaś
+(e)ś tchnęła
tchnęłoś
+(e)ś tchnęło
tchnęliście
+(e)ście tchnęli
tchnęłyście
+(e)ście tchnęły
3 os. tchnął
tchnęła
tchnęło
tchnęli
tchnęły

bezosobnik: tchnięto

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę tchnął
będę tchnąć
będę tchnęła
będę tchnąć
będę tchnęło
będę tchnąć
będziemy tchnęli
będziemy tchnąć
będziemy tchnęły
będziemy tchnąć
2 os. będziesz tchnął
będziesz tchnąć
będziesz tchnęła
będziesz tchnąć
będziesz tchnęło
będziesz tchnąć
będziecie tchnęli
będziecie tchnąć
będziecie tchnęły
będziecie tchnąć
3 os. będzie tchnął
będzie tchnąć
będzie tchnęła
będzie tchnąć
będzie tchnęło
będzie tchnąć
będą tchnęli
będą tchnąć
będą tchnęły
będą tchnąć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. tchnijmy
2 os. tchnij
tchnijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. tchnąłbym
bym tchnął
tchnęłabym
bym tchnęła
tchnęłobym
bym tchnęło
tchnęlibyśmy
byśmy tchnęli
tchnęłybyśmy
byśmy tchnęły
2 os. tchnąłbyś
byś tchnął
tchnęłabyś
byś tchnęła
tchnęłobyś
byś tchnęło
tchnęlibyście
byście tchnęli
tchnęłybyście
byście tchnęły
3 os. tchnąłby
by tchnął
tchnęłaby
by tchnęła
tchnęłoby
by tchnęło
tchnęliby
by tchnęli
tchnęłyby
by tchnęły

bezosobnik: tchnięto by

bezokolicznik: tchnąć

imiesłów przysłówkowy współczesny: tchnąc

imiesłów przysłówkowy uprzedni: tchnąwszy

gerundium: tchnięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. tchnięcie
tchnięcia
D. tchnięcia
tchnięć
C. tchnięciu
tchnięciom
B. tchnięcie
tchnięcia
N. tchnięciem
tchnięciami
Ms. tchnięciu
tchnięciach
W. tchnięcie
tchnięcia

imiesłów przymiotnikowy czynny: tchnący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. tchnący
tchnący
tchnący
tchnące
tchnąca
D. tchnącego
tchnącego
tchnącego
tchnącego
tchnącej
C. tchnącemu
tchnącemu
tchnącemu
tchnącemu
tchnącej
B. tchnącego
tchnącego
tchnący
tchnące
tchnącą
N. tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącą
Ms. tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. tchnący
tchnący
tchnące
tchnące
D. tchnących
tchnących
tchnących
tchnących
C. tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącym
B. tchnących
tchnących
tchnących
tchnące
N. tchnącymi
tchnącymi
tchnącymi
tchnącymi
Ms. tchnących
tchnących
tchnących
tchnących

Składnia

bez ograniczeń + tchnąć +
CZYM

2.b z czego

Definicja

książk. 
dać się zobaczyć lub poczuć

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • fachowość tchnie z czegoś
  • tchnący chłód

Cytaty

Fachowość tchnie z każdego zakątka witryny. Na mnie - kompletnym laiku zaznaczam - zrobiła b. dobre wrażenie.

źródło: NKJP: Usenet.pl, 2001-06-01

[...] tchnący od wody chłód łagodził wzbierający upał, i wyobrażałem sobie, że stoję na mostku kapitańskim i śledzę szlak, który tym razem prowadzi na wyspy wschodnioazjatyckiego archipelagu [...].

źródło: NKJP: Andrzej Czcibor-Piotrowski: Cud w Esfahanie, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. tchnę
tchniemy
2 os. tchniesz
tchniecie
3 os. tchnie
tchną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. tchnąłem
+(e)m tchnął
tchnęłam
+(e)m tchnęła
tchnęłom
+(e)m tchnęło
tchnęliśmy
+(e)śmy tchnęli
tchnęłyśmy
+(e)śmy tchnęły
2 os. tchnąłeś
+(e)ś tchnął
tchnęłaś
+(e)ś tchnęła
tchnęłoś
+(e)ś tchnęło
tchnęliście
+(e)ście tchnęli
tchnęłyście
+(e)ście tchnęły
3 os. tchnął
tchnęła
tchnęło
tchnęli
tchnęły

bezosobnik: tchnięto

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę tchnął
będę tchnąć
będę tchnęła
będę tchnąć
będę tchnęło
będę tchnąć
będziemy tchnęli
będziemy tchnąć
będziemy tchnęły
będziemy tchnąć
2 os. będziesz tchnął
będziesz tchnąć
będziesz tchnęła
będziesz tchnąć
będziesz tchnęło
będziesz tchnąć
będziecie tchnęli
będziecie tchnąć
będziecie tchnęły
będziecie tchnąć
3 os. będzie tchnął
będzie tchnąć
będzie tchnęła
będzie tchnąć
będzie tchnęło
będzie tchnąć
będą tchnęli
będą tchnąć
będą tchnęły
będą tchnąć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. tchnijmy
2 os. tchnij
tchnijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. tchnąłbym
bym tchnął
tchnęłabym
bym tchnęła
tchnęłobym
bym tchnęło
tchnęlibyśmy
byśmy tchnęli
tchnęłybyśmy
byśmy tchnęły
2 os. tchnąłbyś
byś tchnął
tchnęłabyś
byś tchnęła
tchnęłobyś
byś tchnęło
tchnęlibyście
byście tchnęli
tchnęłybyście
byście tchnęły
3 os. tchnąłby
by tchnął
tchnęłaby
by tchnęła
tchnęłoby
by tchnęło
tchnęliby
by tchnęli
tchnęłyby
by tchnęły

bezosobnik: tchnięto by

bezokolicznik: tchnąć

imiesłów przysłówkowy współczesny: tchnąc

imiesłów przysłówkowy uprzedni: tchnąwszy

gerundium: tchnięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. tchnięcie
tchnięcia
D. tchnięcia
tchnięć
C. tchnięciu
tchnięciom
B. tchnięcie
tchnięcia
N. tchnięciem
tchnięciami
Ms. tchnięciu
tchnięciach
W. tchnięcie
tchnięcia

imiesłów przymiotnikowy czynny: tchnący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. tchnący
tchnący
tchnący
tchnące
tchnąca
D. tchnącego
tchnącego
tchnącego
tchnącego
tchnącej
C. tchnącemu
tchnącemu
tchnącemu
tchnącemu
tchnącej
B. tchnącego
tchnącego
tchnący
tchnące
tchnącą
N. tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącą
Ms. tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. tchnący
tchnący
tchnące
tchnące
D. tchnących
tchnących
tchnących
tchnących
C. tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącym
B. tchnących
tchnących
tchnących
tchnące
N. tchnącymi
tchnącymi
tchnącymi
tchnącymi
Ms. tchnących
tchnących
tchnących
tchnących

Składnia

bez ograniczeń + tchnąć +
od KOGO/CZEGO
bez ograniczeń + tchnąć +
z CZEGO

3. życie

Definicja

książk. 
spowodować, że ktoś lub coś zacznie się zachowywać lub postępować w sposób, który opisuje następujący rzeczownik

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

  • piłkarz, szkoleniowiec tchnął coś w kogoś; trener tchnie coś w kogoś
  • tchnąć ducha (walki), wiarę w drużynę, w lepsze jutro…, życie w człowieka, w gospodarkę
  • tchnąć w drużynę, w ludzi, w zespół

Cytaty

Kibice Górnika zadają sobie pewnie pytanie, czy nowy trener tchnie nowego ducha w drużynę, która wiosną prezentuje na razie nieciekawy futbol.

źródło: NKJP: Rozsypana układanka, Trybuna Śląska, 2004-04-10

Nowy szkoleniowiec musi tchnąć w drużynę dużo optymizmu i przekonać zawodników, że jednak mogą wygrywać.

źródło: NKJP: (HOF): Czwarty raz Franka Smudy?, Express Ilustrowany, 2004-03-23

To dopiero początek turnieju, ale ten dobry występ tchnął wiarę w końcowy sukces Polski i pierwszy po 36 latach awans olimpijski.

źródło: NKJP: Marek Kondraciuk: Jak przystało na mistrza!, Dziennik Łódzki, 2004-01-07

Zyski są takie: wiele optymizmu zostało tchnięte w gospodarkę, ponadto Polacy wiedzą, że warto studiować, warto uczyć się języków.

źródło: NKJP: (PAP): Co nam dała Unia?, Dziennik Polski, 2006-04-29

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. tchnę
tchniemy
2 os. tchniesz
tchniecie
3 os. tchnie
tchną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. tchnąłem
+(e)m tchnął
tchnęłam
+(e)m tchnęła
tchnęłom
+(e)m tchnęło
tchnęliśmy
+(e)śmy tchnęli
tchnęłyśmy
+(e)śmy tchnęły
2 os. tchnąłeś
+(e)ś tchnął
tchnęłaś
+(e)ś tchnęła
tchnęłoś
+(e)ś tchnęło
tchnęliście
+(e)ście tchnęli
tchnęłyście
+(e)ście tchnęły
3 os. tchnął
tchnęła
tchnęło
tchnęli
tchnęły

bezosobnik: tchnięto

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę tchnął
będę tchnąć
będę tchnęła
będę tchnąć
będę tchnęło
będę tchnąć
będziemy tchnęli
będziemy tchnąć
będziemy tchnęły
będziemy tchnąć
2 os. będziesz tchnął
będziesz tchnąć
będziesz tchnęła
będziesz tchnąć
będziesz tchnęło
będziesz tchnąć
będziecie tchnęli
będziecie tchnąć
będziecie tchnęły
będziecie tchnąć
3 os. będzie tchnął
będzie tchnąć
będzie tchnęła
będzie tchnąć
będzie tchnęło
będzie tchnąć
będą tchnęli
będą tchnąć
będą tchnęły
będą tchnąć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. tchnijmy
2 os. tchnij
tchnijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. tchnąłbym
bym tchnął
tchnęłabym
bym tchnęła
tchnęłobym
bym tchnęło
tchnęlibyśmy
byśmy tchnęli
tchnęłybyśmy
byśmy tchnęły
2 os. tchnąłbyś
byś tchnął
tchnęłabyś
byś tchnęła
tchnęłobyś
byś tchnęło
tchnęlibyście
byście tchnęli
tchnęłybyście
byście tchnęły
3 os. tchnąłby
by tchnął
tchnęłaby
by tchnęła
tchnęłoby
by tchnęło
tchnęliby
by tchnęli
tchnęłyby
by tchnęły

bezosobnik: tchnięto by

bezokolicznik: tchnąć

imiesłów przysłówkowy współczesny: tchnąc

imiesłów przysłówkowy uprzedni: tchnąwszy

gerundium: tchnięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. tchnięcie
tchnięcia
D. tchnięcia
tchnięć
C. tchnięciu
tchnięciom
B. tchnięcie
tchnięcia
N. tchnięciem
tchnięciami
Ms. tchnięciu
tchnięciach
W. tchnięcie
tchnięcia

imiesłów przymiotnikowy czynny: tchnący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. tchnący
tchnący
tchnący
tchnące
tchnąca
D. tchnącego
tchnącego
tchnącego
tchnącego
tchnącej
C. tchnącemu
tchnącemu
tchnącemu
tchnącemu
tchnącej
B. tchnącego
tchnącego
tchnący
tchnące
tchnącą
N. tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącą
Ms. tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. tchnący
tchnący
tchnące
tchnące
D. tchnących
tchnących
tchnących
tchnących
C. tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącym
B. tchnących
tchnących
tchnących
tchnące
N. tchnącymi
tchnącymi
tchnącymi
tchnącymi
Ms. tchnących
tchnących
tchnących
tchnących

imiesłów przymiotnikowy bierny: tchnięty

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. tchnięty
tchnięty
tchnięty
tchnięte
tchnięta
D. tchniętego
tchniętego
tchniętego
tchniętego
tchniętej
C. tchniętemu
tchniętemu
tchniętemu
tchniętemu
tchniętej
B. tchniętego
tchniętego
tchnięty
tchnięte
tchniętą
N. tchniętym
tchniętym
tchniętym
tchniętym
tchniętą
Ms. tchniętym
tchniętym
tchniętym
tchniętym
tchniętej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. tchnięci
tchnięci
tchnięte
tchnięte
D. tchniętych
tchniętych
tchniętych
tchniętych
C. tchniętym
tchniętym
tchniętym
tchniętym
B. tchniętych
tchniętych
tchniętych
tchnięte
N. tchniętymi
tchniętymi
tchniętymi
tchniętymi
Ms. tchniętych
tchniętych
tchniętych
tchniętych

Składnia

bez ograniczeń + tchnąć +
CO + w KOGO/CO

4. kogoś

Definicja

książk. 
być bodźcem, który sprawił, że ktoś wykonał jakąś czynność

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • coś tchnęło kogoś
  • wreszcie, w końcu kogoś tchnęło

Cytaty

I na drugi dzień tak mnie coś tchnęło rano , żeby iść obejrzeć ten samochód. Podnoszę maskę, patrzę, kurcze nie ma olej u wcale.

źródło: NKJP: Józef Mucha: Pół miliona kilometrów z kardynałem Wojtyłą , 2006

– Nie wiem, co mnie tchnęło, żeby jeszcze raz obejrzeć dziewczynkę. Jednym palcem robiłam jej masaż serca. I udało się.

źródło: NKJP: Monika Krężel: Doktor natura, Trybuna Śląska, 2004-11-15

Coś mnie tchnęło , wybiegłam na korytarz i zobaczyłam, jak z pokoju naprzeciwko wychodzi Karol Teusch.

źródło: NKJP: Ten wielki dzień, Dziennik Polski, 2002-10-16

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
3 os. tchnie

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. tchnęło

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. by tchnęło

bezokolicznik: tchnąć

Składnia

bez ograniczeń + tchnąć +
KOGO

5. z klatek schodowych

Definicja

książk. 
o zapachu: być odczuwanym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii zapachy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pachnieć, wionąć

Połączenia

  • tchnęło stężonym cementem; wonią sadzy; elegancją, solidnością, wielkim światem
  • tchnęło z klatek schodowych

Cytaty

Wonią sadzy tchnęło z otwartych klatek schodowych, a obok zsypów do piwnicznych kotłowni chodniki zasmolone były czarną, pylistą mazią.

źródło: NKJP: Witold Zalewski: Pożegnanie twierdzy, 2000

Z każdego kąta tchnie elegancją i solidnością, do których zobowiązuje tradycja miejsca.

źródło: NKJP: „Wierzynek” na nowo, Dziennik Polski, 2001-06-13

- Proszę iść za mną. - Tchnęło dokoła stężonym cementem , chłód piwniczny ten sam co zawsze, przenikliwy wyziew.

źródło: NKJP: Witold Zalewski: Zakładnicy, 2001

Słynna postać, wzbudzał respekt, tchnęło od niego wielkim światem.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Bóg zapłacz!, 2000

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
3 os. tchnie

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. tchnęło

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. będzie tchnęło
będzie tchnąć

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. tchnęłoby
by tchnęło

bezokolicznik: tchnąć

Składnia

bez ograniczeń + tchnąć +
⌀ + od KOGO/CZEGO + CZYM
bez ograniczeń + tchnąć +
⌀ + z CZEGO + CZYM
Data ostatniej modyfikacji: 24.02.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj