UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dłubać

Chronologizacja

1471, SStp

Pochodzenie

psł. *dľ̥bati 'drążyć, dłubać'

1. w ziemi

Definicja

poruszając w jakimś obiekcie palcem lub zaostrzonym narzędziem powodować oddzielenie jego niewielkich fragmentów

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

dłubać palcem, patykiem, widelcem, wykałaczką, zapałką
dłubać w nosie, w uchu, w zębach; w ziemi

Cytaty

	Któregoś dnia chłopcy dłubiąc w ziemi pośrodku podłogi odkryli pustą przestrzeń. źródło: NKJP: Tomasz Elbanowski: Król tu był!, Mazowieckie To i Owo, 2006-02-07
	Mężczyzna zaczął dłubać zapałką w zębach. źródło: NKJP: Ariadna Lewańska: Sonata dla Natalii, 1965
	[...] gdy woszczyna w uchu zmięknie, pojawia się przykre uczucie niedosłuchu. Zaczynamy dłubać w uchu patyczkiem z watką, wpychamy woszczynę głębiej i słuch nam się pogarsza jeszcze bardziej. źródło: NKJP: Jolanta Gromadzka- Anzelewicz: Wizyta u laryngologa, Dziennik Bałtycki, 2000-03-25
	Dzieci rozdziawiały buzie, dłubały w nosach, [...] źródło: NKJP: Leon Pawlik: Ankara, 1998

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dłubię	dłubiemy
2 os.	dłubiesz	dłubiecie
3 os.	dłubie	dłubią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dłubałem +(e)m dłubał	dłubałam +(e)m dłubała	dłubałom +(e)m dłubało	dłubaliśmy +(e)śmy dłubali	dłubałyśmy +(e)śmy dłubały
2 os.	dłubałeś +(e)ś dłubał	dłubałaś +(e)ś dłubała	dłubałoś +(e)ś dłubało	dłubaliście +(e)ście dłubali	dłubałyście +(e)ście dłubały
3 os.	dłubał	dłubała	dłubało	dłubali	dłubały

bezosobnik: dłubano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dłubał będę dłubać	będę dłubała będę dłubać	będę dłubało będę dłubać	będziemy dłubali będziemy dłubać	będziemy dłubały będziemy dłubać
2 os.	będziesz dłubał będziesz dłubać	będziesz dłubała będziesz dłubać	będziesz dłubało będziesz dłubać	będziecie dłubali będziecie dłubać	będziecie dłubały będziecie dłubać
3 os.	będzie dłubał będzie dłubać	będzie dłubała będzie dłubać	będzie dłubało będzie dłubać	będą dłubali będą dłubać	będą dłubały będą dłubać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dłubmy
2 os.	dłub	dłubcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dłubałbym bym dłubał	dłubałabym bym dłubała	dłubałobym bym dłubało	dłubalibyśmy byśmy dłubali	dłubałybyśmy byśmy dłubały
2 os.	dłubałbyś byś dłubał	dłubałabyś byś dłubała	dłubałobyś byś dłubało	dłubalibyście byście dłubali	dłubałybyście byście dłubały
3 os.	dłubałby by dłubał	dłubałaby by dłubała	dłubałoby by dłubało	dłubaliby by dłubali	dłubałyby by dłubały

bezosobnik: dłubano by

bezokolicznik: dłubać

imiesłów przysłówkowy współczesny: dłubiąc

gerundium: dłubanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dłubanie	dłubania
D.	dłubania	dłubań
C.	dłubaniu	dłubaniom
B.	dłubanie	dłubania
N.	dłubaniem	dłubaniami
Ms.	dłubaniu	dłubaniach
W.	dłubanie	dłubania

imiesłów przymiotnikowy czynny: dłubiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dłubiący	dłubiący	dłubiący	dłubiące	dłubiąca
D.	dłubiącego	dłubiącego	dłubiącego	dłubiącego	dłubiącej
C.	dłubiącemu	dłubiącemu	dłubiącemu	dłubiącemu	dłubiącej
B.	dłubiącego	dłubiącego	dłubiący	dłubiące	dłubiącą
N.	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącą
Ms.	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dłubiący	dłubiący	dłubiące	dłubiące
D.	dłubiących	dłubiących	dłubiących	dłubiących
C.	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącym
B.	dłubiących	dłubiących	dłubiących	dłubiące
N.	dłubiącymi	dłubiącymi	dłubiącymi	dłubiącymi
Ms.	dłubiących	dłubiących	dłubiących	dłubiących

odpowiednik aspektowy: dłubnąć

Składnia

dłubać

w CZYM + (CZYM)

2. świątki

Definicja

robiąc otwory lub wgłębienia w jakimś materiale, wykonywać z niego jakiś przedmiot

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka sztuki plastyczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

żłobić

Połączenia

dłubać świątki
dłubać kozikiem, scyzorykiem
dłubać w drewnie, w drzewie, w kredzie

Cytaty

	Rzeźbić zaczął trochę przez przypadek. - Lubiłem dłubać w kredzie malutkie figurki - tłumaczy. - Potem przyszedł czas na większe. źródło: NKJP: Sztukator z Maślic, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2003-12-17
	Codziennie staram się coś dłubać w drewnie. Każdego dnia spędzam przynajmniej godzinę w swojej pracowni. źródło: NKJP: Halina Bykowska: Recepta na długowieczność, Dziennik Bałtycki, 2003-04-13
	Miałem parę kłód drewnianych i zacząłem dłubać świątki. Najpierw robiłem małe rzeźby [...] źródło: NKJP: (józ): Wyzwanie w klocku drewna, Dziennik Bałtycki, 2000-03-06
	Zawsze lubił dłubać w drewnie. Z pni, które miały trafić do pieca, robi przeróżne przedmioty: kwietniki, garderoby, a nawet zdobione oprawy do luster. źródło: NKJP: Marcin Kasprzyk: Na początku był tartak, Dziennik Zachodni, 2001-06-29
	Twórcami figur byli chłopi i majsterkowie z małych miasteczek, różni ludzie: „Od pasterzy, dłubiących kozikiem laski czy figurki, aż do rozbudowanych warsztatów, posługujących się pokaźnym zespołem dłut, [...] źródło: NKJP: Aleksander Jackowski: Polska sztuka ludowa, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dłubię	dłubiemy
2 os.	dłubiesz	dłubiecie
3 os.	dłubie	dłubią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dłubałem +(e)m dłubał	dłubałam +(e)m dłubała	dłubałom +(e)m dłubało	dłubaliśmy +(e)śmy dłubali	dłubałyśmy +(e)śmy dłubały
2 os.	dłubałeś +(e)ś dłubał	dłubałaś +(e)ś dłubała	dłubałoś +(e)ś dłubało	dłubaliście +(e)ście dłubali	dłubałyście +(e)ście dłubały
3 os.	dłubał	dłubała	dłubało	dłubali	dłubały

bezosobnik: dłubano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dłubał będę dłubać	będę dłubała będę dłubać	będę dłubało będę dłubać	będziemy dłubali będziemy dłubać	będziemy dłubały będziemy dłubać
2 os.	będziesz dłubał będziesz dłubać	będziesz dłubała będziesz dłubać	będziesz dłubało będziesz dłubać	będziecie dłubali będziecie dłubać	będziecie dłubały będziecie dłubać
3 os.	będzie dłubał będzie dłubać	będzie dłubała będzie dłubać	będzie dłubało będzie dłubać	będą dłubali będą dłubać	będą dłubały będą dłubać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dłubmy
2 os.	dłub	dłubcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dłubałbym bym dłubał	dłubałabym bym dłubała	dłubałobym bym dłubało	dłubalibyśmy byśmy dłubali	dłubałybyśmy byśmy dłubały
2 os.	dłubałbyś byś dłubał	dłubałabyś byś dłubała	dłubałobyś byś dłubało	dłubalibyście byście dłubali	dłubałybyście byście dłubały
3 os.	dłubałby by dłubał	dłubałaby by dłubała	dłubałoby by dłubało	dłubaliby by dłubali	dłubałyby by dłubały

bezosobnik: dłubano by

bezokolicznik: dłubać

imiesłów przysłówkowy współczesny: dłubiąc

gerundium: dłubanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dłubanie	dłubania
D.	dłubania	dłubań
C.	dłubaniu	dłubaniom
B.	dłubanie	dłubania
N.	dłubaniem	dłubaniami
Ms.	dłubaniu	dłubaniach
W.	dłubanie	dłubania

imiesłów przymiotnikowy czynny: dłubiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dłubiący	dłubiący	dłubiący	dłubiące	dłubiąca
D.	dłubiącego	dłubiącego	dłubiącego	dłubiącego	dłubiącej
C.	dłubiącemu	dłubiącemu	dłubiącemu	dłubiącemu	dłubiącej
B.	dłubiącego	dłubiącego	dłubiący	dłubiące	dłubiącą
N.	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącą
Ms.	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dłubiący	dłubiący	dłubiące	dłubiące
D.	dłubiących	dłubiących	dłubiących	dłubiących
C.	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącym
B.	dłubiących	dłubiących	dłubiących	dłubiące
N.	dłubiącymi	dłubiącymi	dłubiącymi	dłubiącymi
Ms.	dłubiących	dłubiących	dłubiących	dłubiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: dłubany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dłubany	dłubany	dłubany	dłubane	dłubana
D.	dłubanego	dłubanego	dłubanego	dłubanego	dłubanej
C.	dłubanemu	dłubanemu	dłubanemu	dłubanemu	dłubanej
B.	dłubanego	dłubanego	dłubany	dłubane	dłubaną
N.	dłubanym	dłubanym	dłubanym	dłubanym	dłubaną
Ms.	dłubanym	dłubanym	dłubanym	dłubanym	dłubanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dłubani	dłubani	dłubane	dłubane
D.	dłubanych	dłubanych	dłubanych	dłubanych
C.	dłubanym	dłubanym	dłubanym	dłubanym
B.	dłubanych	dłubanych	dłubanych	dłubane
N.	dłubanymi	dłubanymi	dłubanymi	dłubanymi
Ms.	dłubanych	dłubanych	dłubanych	dłubanych

Składnia

	+	dłubać	+	(CO) + (w CZYM)
	+	dłubać	+	(CO) + (CZYM)

3. przy samochodzie

Definicja

pot.

zajmować się czymś, zwracając uwagę na szczegóły

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

dłubać szydełkiem
dłubać przy aucie, przy samochodzie; dłubać w komputerach, w silnikach

Cytaty

	– Często koledzy pytają mnie, jak mam cierpliwość dłubać przy tych samolocikach – opowiada modelarz. źródło: NKJP: Dariusz Zalega: Spod znaku śrubki, Trybuna Śląska, 2001-06-22
	Przez trzy następne lata Gabo nie napisał ani jednej linijki prozy, coś tam dłubał przy scenariuszach filmowych, pracował w agencjach reklamowych. źródło: NKJP: Mirosław Banasiak: Gabriel Garcia Marquez czyli życie magiczne, Gazeta Wyborcza, 1996-10-18
	Motoryzacja go pasjonowała, lubił dłubać w silnikach, brudzić się w smarach, majstrować przy nadwoziu. źródło: NKJP: Paweł Chwał: Benzynę ma we... krwi, Gazeta Krakowska, 2007-08-24
	[...] gdy młodzież buszuje w sieci, ja siedzę obok i dłubię w komputerach, bo prowadzę też punkt serwisowy. źródło: NKJP: bof: Młodzi surfują po encyklopedii, Dziennik Łódzki, 2003-04-07
	Sławek poprzestał na szkole podstawowej. Miał złotą rączkę, zdolności do majsterkowania, smykałkę do samochodów. Malucha kupił sobie w marcu tamtego roku. Sam dłubał przy aucie, naprawiał. źródło: NKJP: Zabrał ich Dunajec..., Dziennik Polski, 2001-04-09
	W czasach, kiedy człowiek nawet na urlopie i we śnie powinien być aktywny, ja lubię robić NIC. Leżeć na kanapie, [...], dłubać szydełkiem jakąś zupełnie niepotrzebną firankę, spać do późna i kłaść się późno. źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dłubię	dłubiemy
2 os.	dłubiesz	dłubiecie
3 os.	dłubie	dłubią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dłubałem +(e)m dłubał	dłubałam +(e)m dłubała	dłubałom +(e)m dłubało	dłubaliśmy +(e)śmy dłubali	dłubałyśmy +(e)śmy dłubały
2 os.	dłubałeś +(e)ś dłubał	dłubałaś +(e)ś dłubała	dłubałoś +(e)ś dłubało	dłubaliście +(e)ście dłubali	dłubałyście +(e)ście dłubały
3 os.	dłubał	dłubała	dłubało	dłubali	dłubały

bezosobnik: dłubano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dłubał będę dłubać	będę dłubała będę dłubać	będę dłubało będę dłubać	będziemy dłubali będziemy dłubać	będziemy dłubały będziemy dłubać
2 os.	będziesz dłubał będziesz dłubać	będziesz dłubała będziesz dłubać	będziesz dłubało będziesz dłubać	będziecie dłubali będziecie dłubać	będziecie dłubały będziecie dłubać
3 os.	będzie dłubał będzie dłubać	będzie dłubała będzie dłubać	będzie dłubało będzie dłubać	będą dłubali będą dłubać	będą dłubały będą dłubać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dłubmy
2 os.	dłub	dłubcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dłubałbym bym dłubał	dłubałabym bym dłubała	dłubałobym bym dłubało	dłubalibyśmy byśmy dłubali	dłubałybyśmy byśmy dłubały
2 os.	dłubałbyś byś dłubał	dłubałabyś byś dłubała	dłubałobyś byś dłubało	dłubalibyście byście dłubali	dłubałybyście byście dłubały
3 os.	dłubałby by dłubał	dłubałaby by dłubała	dłubałoby by dłubało	dłubaliby by dłubali	dłubałyby by dłubały

bezosobnik: dłubano by

bezokolicznik: dłubać

imiesłów przysłówkowy współczesny: dłubiąc

gerundium: dłubanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dłubanie	dłubania
D.	dłubania	dłubań
C.	dłubaniu	dłubaniom
B.	dłubanie	dłubania
N.	dłubaniem	dłubaniami
Ms.	dłubaniu	dłubaniach
W.	dłubanie	dłubania

imiesłów przymiotnikowy czynny: dłubiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dłubiący	dłubiący	dłubiący	dłubiące	dłubiąca
D.	dłubiącego	dłubiącego	dłubiącego	dłubiącego	dłubiącej
C.	dłubiącemu	dłubiącemu	dłubiącemu	dłubiącemu	dłubiącej
B.	dłubiącego	dłubiącego	dłubiący	dłubiące	dłubiącą
N.	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącą
Ms.	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dłubiący	dłubiący	dłubiące	dłubiące
D.	dłubiących	dłubiących	dłubiących	dłubiących
C.	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącym	dłubiącym
B.	dłubiących	dłubiących	dłubiących	dłubiące
N.	dłubiącymi	dłubiącymi	dłubiącymi	dłubiącymi
Ms.	dłubiących	dłubiących	dłubiących	dłubiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: dłubany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dłubany	dłubany	dłubany	dłubane	dłubana
D.	dłubanego	dłubanego	dłubanego	dłubanego	dłubanej
C.	dłubanemu	dłubanemu	dłubanemu	dłubanemu	dłubanej
B.	dłubanego	dłubanego	dłubany	dłubane	dłubaną
N.	dłubanym	dłubanym	dłubanym	dłubanym	dłubaną
Ms.	dłubanym	dłubanym	dłubanym	dłubanym	dłubanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dłubani	dłubani	dłubane	dłubane
D.	dłubanych	dłubanych	dłubanych	dłubanych
C.	dłubanym	dłubanym	dłubanym	dłubanym
B.	dłubanych	dłubanych	dłubanych	dłubane
N.	dłubanymi	dłubanymi	dłubanymi	dłubanymi
Ms.	dłubanych	dłubanych	dłubanych	dłubanych

odpowiednik aspektowy: dłubnąć

Składnia

+	dłubać	+	(przy CZYM)
+	dłubać	+	CO + (CZYM)
+	dłubać	+	(w CZYM)

Data ostatniej modyfikacji: 19.01.2018