UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

plebania

Chronologizacja

SPXVI: plebanija, SKN: plebanija, SJPXVII, STR, SL, SWil: plebanja, SJPWar: plebanja, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

łac. kośc. plebanus

Definicja

dom należący do parafii, znajdujący się przeważnie w obrębie zabudowań kościelnych, w którym mieszka proboszcz

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół miejsca i instytucje związane z religią i kościołem

Relacje znaczeniowe

synonimy:  probostwo

Połączenia

  • barokowa, klasycystyczna; zabytkowa; drewniana, murowana; dawna, nowa, stara; obszerna, opuszczona; miejscowa, pobliska; wiejska plebania
  • plebania Świętego Piotra, Pawła, Stanisława..., kościoła św. Jana, św. Katarzyny, św. Mateusza..., księdza Adama, proboszcza..., parafii
  • plebania z I poł. XIX w., z 1803 roku, z XIV wieku...
  • plebania przy kościele św. Stanisława Kostki, Przemienienia Pańskiego..., przy jakiejś ulicy; plebania w Dąbrówce, w Inowrocławiu, w Wyszkowie...
  • plebania i kościół
  • budynek; mury, drzwi, okna; pomieszczenia; ogród, podwórko, podwórze; część; gospodyni, na terenie; w stronę plebanii
  • lokator z plebanii
  • wejście; napad na plebanię; włamania na plebanie
  • mieszkanie, pokój; gospodyni, służba; wizyta na plebanii; ogród przy plebanii
  • obrabować, okraść; opuścić / opuszczać; sprzątać; wybudować, wyremontować plebanię
  • iść, pójść do plebanii; wyjść / wychodzić, wybiec z plebanii
  • chodzić, pójść, przyjść / przychodzić; wpaść; wrócić / wracać; przynosić coś na plebanię
  • nocować; zostać; spotkać się; znaleźć się / znajdować się, pracować na plebanii

Cytaty

Już z daleka rzuca się w oczy wybielony budynek plebanii. W bogato zdobionym ogrodzie znajduje się figurka Matki Boskiej Fatimskiej.

źródło: NKJP: Robert Zapora: Sportowiec w koloratce, Gazeta Wrocławska, 2002-03-01

W Goleszowie warto zwrócić uwagę na kościół ewangelicki z 1785 r., przebudowany w stylu neoromańskim z plebanią z końca XVIII w.

źródło: NKJP: Jacek Bombor: Poprzez góry, poprzez lasy, Trybuna Śląska, 2003-04-26

Zwyczajowo opłatki były wypiekane na plebaniach i w klasztorach i roznoszone przez delegowaną osobę po domach, nie można ich było nabyć w handlu.

źródło: NKJP: Stanisław Jasionek: Rodzinny przewodnik po życiu wiarą, 2009

W nocy z 12 na 13 grudnia około drugiej w nocy obudził mnie jeden z kolegów wikarych, mówiąc, że na plebanię przyszły żony działaczy Solidarności i płaczą, bo aresztowano ich mężów.

źródło: NKJP: Tadeusz Isakowicz-Zaleski: Moje życie nielegalne, 2008

W Żarnowcu przy ul. Kościelnej z pomieszczeń plebanii nieznani sprawcy skradli obraz św. Stanisława Kostki z Dzieciątkiem Jezus.

źródło: NKJP: (Ste): Nie próżnowali, Dziennik Zachodni, 2002-03-12

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. plebania
plebanie
D. plebanii
plebanii
neut
plebanij
char
C. plebanii
plebaniom
B. plebanię
plebanie
N. plebanią
plebaniami
Ms. plebanii
plebaniach
W. plebanio
plebanie
Data ostatniej modyfikacji: 11.12.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj