UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

jaja

Chronologizacja

Zob. jajo

Pochodzenie

Zob. jajo

1. żarty

Definicja

pot. 
żarty

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny rozrywka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  jajca

Połączenia

  • robić sobie jaja z czegoś|z kogoś
  • mówić coś, powiedzieć coś, robić coś, zrobić coś dla jaj

Cytaty

Autor z wdziękiem robi sobie jaja z wielu spraw, a kolejne żarty są lekkie i nie przekraczają granic dobrego smaku.

źródło: NKJP: Daniel Gizicki: Przegląd polskich zinów komiksowych część 4, Esensja, 2008-07

Gdy byłem mały - przyznał - moja ciocia opowiadała mi o takim jednym szarlatanie, co żył przed wiekami. Był stary i znudzony. Więc dla jaj zawarł pakt z diabłem.

źródło: NKJP: Roman Praszyński: Jajojad, 1998

Kiedyś czekałem na niego ponad godzinę. - Niech on sobie jaj nie robi, wie, że jesteśmy na skręcie.

źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007

Napiętnował ich za to, że wystąpili o wydanie duplikatu Krawczykowi i Kościelniakowi, którym najcenniejszy dla komunisty dokument zabrano po pijanemu, dla jaj.

źródło: NKJP: Zdzisław Smektała: Chcica..., 2006

A gdzie się podzieję? Do burdelu mam iść? - zapytała z uśmiechem, który miał sygnalizować: uwaga, teraz robię sobie jaja.

źródło: NKJP: Zbigniew Górniak: Siostra i byk, 2009

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: p3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. jaja
D. jaj
C. jajom
B. jaja
N. jajami
Ms. jajach
W. jaja

2. kłopoty

Definicja

pot. 
niecodzienna sytuacja, zwykle wiążąca się jakimiś kłopotami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:  jajca
hiperonimy:  sytuacja

Połączenia

  • kosmiczne, niezłe, wielkie jaja
  • jaja jak berety

Cytaty

W sylwestra też ogłoszono, że „Nowy Rok 1952 będzie jeszcze lepszy, będzie rokiem dobrobytu i pokoju”. Z tego muszą być jakieś wielkie jaja. I to niedługo.

źródło: NKJP: Zdzisław Smektała: Chcica..., 2006

Ścisza jeszcze bardziej głos i rzuca chichotliwie: – Dziadkowie są lekko podpici, mogą być niezłe jaja.

źródło: NKJP: Andrzej Horubała: Farciarz, 2003

Dobrze, że Dżeb nie startuje na gubernatora w Polsce! Dopiero byłyby jaja, he, he he... muszę mu to powiedzieć.

źródło: NKJP: Piotr Niklewicz: Niezwykła kariera Antoniego K., 2006

To jakieś kosmiczne jaja - żartują młodzi żołnierze, którzy mieli być w jednostce w Skierniewicach o godz. 6. - Przymusowa dezercja. Nagle cichy pomruk radości. Jest! Przyjechał pociąg z Nowego Sącza.

źródło: NKJP: Horror w pociągach, Życie Warszawy, 2002

- Ale jaja, Mirek! Gliniarze przyskrzynili Zębaczy. Mieli, biedacy, pecha. Nie dość, że nie załatwią towaru, to jeszcze stracą sprzęt.

źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: p3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. jaja
D. jaj
C. jajom
B. jaja
N. jajami
Ms. jajach
W. jaja

3. pozytywne cechy

Definicja

pot. 
usposobienie wyrażające się zdecydowaniem, niepoddawaniem trudnościom i innymi cechami świadczącymi o silnym charakterze, który budzi uznanie mówiącego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  jajca

Połączenia

  • chłop, facet bez jaj
  • baba, chłop, facet z jajami

Cytaty

Gdybyś miał jaja i więcej ambicji, też byłbyś już kierownikiem i nie mókłbyś na deszczu - mruknął.

źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Rytuał, 2008

Agenci zachwalali praktyczne sześciany, wskazywali palcami drogocenne glazury, macali jacuzzi i kłaniali się ogrzewanej podłodze. - To wszystko nie ma jaj - podsumowałeś, stojąc na środku luksusowego salonu z elektrycznym kominkiem, z którego agent był szczególnie dumny.

źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Pudełko ze szpilkami, 2006

Film zupełnie bez jaj i bez pazura, niebezpiecznie przypominający pozostałe kaszanki (np: „Kod dostępu”) , w których Travolta próbował być zły, zepsuty i twardzielski – tak fabułą jak i kiepską grą aktorską, tutaj jeszcze podkreślaną przez idiotyczną, „bandziorską” charakteryzację.

źródło: NKJP: Jakub Gałka: SPF – Subiektywny Przegląd Filmów (8), Esensja, 2009-11-08

Prawda, że najeźdźca, ale chłop z jajami z tego sierżanta - popatrzył i w zaskoczonej twarzy pana Kulki znalazł pewną aprobatę.

źródło: NKJP: Robert Urbański, Jacek Kondracki: Operacja „Dunaj”, 2009

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: p3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. jaja
D. jaj
C. jajom
B. jaja
N. jajami
Ms. jajach
W. jaja

4. genitalia

Definicja

wulg. 
męskie genitalia

Noty o użyciu

Wyraz bardzo potoczny, przez niektórych uważany za wulgarny.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka płeć

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  klejnoty
hiperonimy:  genitalia

Połączenia

  • kopniak w jaja
  • dostać, kopnąć kogoś, walić w jaja
  • dać komuś po jajach

Cytaty

Nikt z nas wczoraj nie wstał i nie kopnął go w jaja dla przywrócenia proporcji.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Biały kruk, 1996

- Nędzniku, znam lepiej niemiecką literaturę niż ty mendy na swoich jajach!

źródło: NKJP: Roman Praszyński: Jajojad, 1998

To byli tacy agresywni kolesie tuż po festiwalu w Jarocinie, którzy tylko szukali kogoś, żeby mu przyładować po jajach.

źródło: NKJP: Bartłomiej Dobroczyński: Orkiestra Klubu Pomocnych Serc czyli Monolog wodospad Jurka Owsiaka, 1999

Jest jakiś powód, dla którego oddają się rozpuście w marynarskich czapkach na głowie i w skórzanych woreczkach na jajach.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Widma w mieście Breslau, 2005

A oni kapłony jedli. Wiesz, co to są kapłony? Koguty bez jaj.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Kamień na kamieniu, 2008

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: p3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. jaja
D. jaj
C. jajom
B. jaja
N. jajami
Ms. jajach
W. jaja

Frazeologizmy

bez jaj
rzewne jaja
pańskie jaja
Data ostatniej modyfikacji: 08.06.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj