UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

szlaban

Chronologizacja

SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

niem. Schlagbaum

1. na drodze

Definicja

podnoszona i opuszczana barierka, która zamyka przejazd kolejowy lub wjazd na jakiś teren

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Połączenia

  • otwarty, zamknięty; stalowy szlaban; opuszczone szlabany; szlaban graniczny, kolejowy
  • szlaban bocznicy kolejowej
  • szlaban na drodze, na granicy, na przejściu (kolejowym); szlaban w Szczawnicy, w Szczyrku, w Terespolu...
  • awaria, montaż, ramię szlabanu
  • portier, kontrole przy szlabanie
  • działanie szlabanów
  • opuszczać, otworzyć/otwierać, podnieść/podnosić, zamknąć; łamać, minąć, staranować; ustawić/ustawiać, założyć szlaban
  • dojechać, podjechać pod szlaban; przejeżdżać, przełazić, przepuszczać przez szlabany

Cytaty

Wcześniej był aresztowany przez prokuraturę w Gdyni za to, że w lutym - po brawurowej jeździe skradzionym mitsubishi z Hamburga do Gdyni - uciekając niemieckiej policji, staranował szlaban graniczny w Kołbaskowie.

źródło: NKJP: Ireneusz Dudziec, Marian Maciejewski: Gazeta Wyborcza, 1992-10-13

Wartownik otworzył szlaban i wziął przepustkę.

źródło: NKJP: Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan: Stawka większa niż życie, 2000

[...] na przejeździe kolejowym przy ul. Niciarnianej w Łodzi dróżniczka nie zamknęła szlabanów i pędzący elektrowóz najechał na taksówkę.

źródło: NKJP: Stary, ale nie powinien zawieść: Dziennik Polski, 2004-02-18

Dziwi nas to, że niektórzy właściciele ośrodków mogą swobodnie przejeżdżać przez szlaban, a pozostali są karani mandatami.

źródło: NKJP: (SZYP): Komu zależy na Sielpi?, Echo Dnia, 2005-06-06

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. szlaban
szlabany
D. szlabanu
szlabanów
C. szlabanowi
szlabanom
B. szlaban
szlabany
N. szlabanem
szlabanami
Ms. szlabanie
szlabanach
W. szlabanie
szlabany

2. zakaz

Definicja

pot. 
zakaz robienia czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina relacje rodzinne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zakaz

Połączenia

  • szlaban dla imigrantów, dla samorządu, dla turystów
  • szlaban na telewizję, na gry komputerowe, na wizyty znajomych
  • dostać, mieć szlaban

Cytaty

Niejeden winowajca wolałby tradycyjne lanie niż np. szlaban na telewizję, gry komputerowe i inne ulubione rozrywki.

źródło: NKJP: Stopnie: Dziennik Polski, 2002-06-21

Ty – zerknęła w jego stronę z wieloznacznym uśmieszkiem – jak rozumiem, masz szlaban i nie pójdziesz.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej, 2004

Nie wnoś obraźliwych transparentów i nie rozrabiaj, bo możesz nawet na sześć lat dostać szlaban na wejścia na stadion.

źródło: NKJP: Monika Wojniak: Ostrzejsze kary dla kibiców?, Echo Dnia, 2007-02-02

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. szlaban
D. szlabanu
C. szlabanowi
B. szlaban
N. szlabanem
Ms. szlabanie
W. szlabanie

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + szlaban +
dla KOGO
bez ograniczeń + szlaban +
na CO
Data ostatniej modyfikacji: 17.01.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj