UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

duchowy

Chronologizacja

1572, SPXVI

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. duchowy
duchowy
duchowy
duchowe
duchowa
D. duchowego
duchowego
duchowego
duchowego
duchowej
C. duchowemu
duchowemu
duchowemu
duchowemu
duchowej
B. duchowego
duchowego
duchowy
duchowe
duchową
N. duchowym
duchowym
duchowym
duchowym
duchową
Ms. duchowym
duchowym
duchowym
duchowym
duchowej
W. duchowy
duchowy
duchowy
duchowe
duchowa
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. duchowi
duchowi
duchowe
duchowe
D. duchowych
duchowych
duchowych
duchowych
C. duchowym
duchowym
duchowym
duchowym
B. duchowych
duchowych
duchowych
duchowe
N. duchowymi
duchowymi
duchowymi
duchowymi
Ms. duchowych
duchowych
duchowych
duchowych
W. duchowi
duchowi
duchowe
duchowe

Pochodzenie

Zob. duch

1. spadkobierca

Definicja

związany z życiem wewnętrznym i działalnością intelektualną człowieka

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Połączenia

  • duchowy spadkobierca; duchowa przemiana, spuścizna; duchowe bogactwo, dziedzictwo, odrodzenie, ubóstwo, zwycięstwo; autorytet, kierownik, opiekun, przewodnik; rozwój; stan, wymiar duchowy; nędza, siła; pustka; pokarm, pokarm, uczta; kultura duchowa; potrzeby, rozterki duchowe

Cytaty

Nie oczekuję zapłaty materialnej. Materialnie to ja inwestuję. Zysk, jaki mam z tego, jest duchowy.

źródło: NKJP: Internet

Dzisiaj widzimy, że duchowa spuścizna Europy przetrwała, co daje nam nadzieję na przyszłość.

źródło: NKJP: Marek Komorowski: Premierzy u noblisty, Gazeta Wrocławska, 2001-09-03

Swoją odwagą i głęboką duchową przemianą udowodnił, że nawet w więzieniu można zachować godność, rezygnując z buntu, przyjmując winę na siebie.

źródło: NKJP: Janusz Wróblewski: Czarno na białym, Polityka, 2003-04-19

Faleński był jej stałym gościem, sąsiadem, przyjacielem, nieraz powiernikiem. Co prawda nie bardzo interesowały go rozterki duchowe przyjaciółki, ale bywało, że wygłaszał mentorskim tonem parę uwag na temat jej zachowania i podejścia do życia [...].

źródło: NKJP: Maria Rostworowska: Portret za mgłą, 2003

2. świat

Definicja

związany z niematerialną sferą rzeczywistości niepoddającej się zmysłowemu poznaniu, której istnienie jest postulowane w religiach i niektórych systemach filozoficznych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Relacje znaczeniowe

synonimy:  spirytualny

Połączenia

  • duchowy świat; duchowa rzeczywistość; istota; płaszczyzna duchowa

Cytaty

Przedmioty te same w sobie pierwiastka duchowego nie mają, dopiero włączone w religijny obrzęd stają się łącznikami: ziemi i nieba, ciała i ducha, doczesności i wieczności, tego, co rozpoznawalne, z tym, co ukryte za widnokręgiem.

źródło: NKJP: Za widnokręgiem, Dziennik Polski, 2002-08-14

Ten program układa się w swoisty heretycki tryptyk. Pierwszą jego część stanowi prezentacja historii ruchów gnostyckich [...]. Część druga poświęcona jest antropozofii Rudolfa Steinera, będącej próbą naukowego poznania świata duchowego, łączącej doświadczenia przyrodoznawstwa i mistyki.

źródło: NKJP: Marcin Nowak: Odnawianie znaczeń, Gazeta Wyborcza, 1999-04-30

Kiedyś zabawiłem się w New Age. Widziałem drugą, duchową rzeczywistość.

źródło: NKJP: Internet

[...] są to osoby obdarzone świadomością przekraczającą przeciętność: doznały objawienia, czyli uzyskały informację pochodzącą z nadprzyrodzonej strefy duchowej, która być może istnieje, ale uchyla się od sprawdzenia racjonalnego takiego, jakim władamy.

źródło: NKJP: Zygmunt Kałużyński: My oraz kleszcz na gałęzi, Polityka, 2002-11-02

[...] świat materialny jest tylko cieniem rzeczywistości, która jest duchowa.

źródło: NKJP: Internet

3. posługa

Definicja

książk. 
związany z praktykami religijnymi i potrzebami ludzi w tym zakresie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół

Relacje znaczeniowe

synonimy:  duchowny II

Połączenia

  • posługa, władza duchowa

Cytaty

Na czas misji obaj ojcowie otrzymali z rąk miejscowego proboszcza [...] znak władzy duchowej, stułę kapłańską.

źródło: NKJP: Czas wewnętrznej przemiany, Dziennik Bałtycki, 1999-09-28

72% respondentów chciałoby, by papież przestał protestować przeciwko posłudze duchowej kobiet.

źródło: NKJP: Sam Coates, Ruth Gledhill: Anglia chłodno powita papieża, Dziennik Zachodni, 2010-09-15

Biskup Kościoła jest duchowym zwierzchnikiem Kościoła (ma on w Polsce od 80-100 tys. wyznawców).

źródło: NKJP: Dział kadr, Polityka, 2000-11-18

Składnia

Rz + duchowy + bez ograniczeń
szyk: neutralny

Frazeologizmy

ćwiczenie duchowe
duchowa adopcja
duchowa stolica
duchowy ojciec
przywódca duchowy
Data ostatniej modyfikacji: 31.01.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj