UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kronika

Chronologizacja

1418, SStp

Pochodzenie

łac. chronica

z gr. chroniká (biblía) 'roczniki, annały, kroniki'

1. rodu

Definicja

chronologiczny zapis ważnych dla danego kraju, danej zbiorowości lub instytucji wydarzeń

Wymowa

[kronika] lub pot. [kronika]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka literatura

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Połączenia

  • monumentalna kronika; kronika klasztorna, rodzinna, szkolna; dawne, stare, średniowieczne kroniki
  • kronika podróży, powstania, wojen husyckich; rodu; klasztoru, szkoły, zakładu; Galla Anonima, Kadłubka
  • autor kroniki
  • wzmianka, zapis w kronice
  • kronika notuje, podaje
  • pisać, prowadzić kronikę
  • utrwalić, zapisać w kronice; szukać, znaleźć w kronikach

Cytaty

Kronika Kadłubka była niezwykle popularna, bo zaspokajała ówczesny głód fabuły.

źródło: NKJP: Paweł Wroński, Aleksander Gieysztor: Rozmowa na początek wieku, Gazeta Wyborcza, 1999-02-13

Współczesna tym wypadkom kronika ruska Nestora, choć upatrująca w Bolesławie wroga, nazywa go wyraźnie — podobnie jak cytowany wyżej kronikarz Gall — Bolesławem WIELKIM.

źródło: NKJP: Karol Olgierd Borchardt: Szaman morski, 1988

Kroniki wojen husyckich podają setki przykładów zawieranych układów [...]. Umów przestrzegano i dotrzymywano - jest to o tyle ciekawe, że wchodzącym w jakiekolwiek układy z husytami katolikom groziła klątwa i konfiskata dóbr.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Historia i fantastyka, 2005

[...] kroniki rodzinne z natury rzeczy nie były spisywane z myślą o publikacji. Dopiero z upływem lat stały się źródłem mogącym zainteresować badaczy.

źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Silva rerum historicarum, 2002

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kronika
 kroniki
D. kroniki
 kronik
C. kronice
 kronikom
B. kronikę
 kroniki
N. kroniką
 kronikami
Ms. kronice
 kronikach
W. kroniko
 kroniki

Składnia

bez ograniczeń + kronika +
CZEGO

2. policyjna

Definicja

cykliczny przegląd bieżących wydarzeń z danej dziedziny w prasie, radiu lub telewizji

Wymowa

[kronika] lub pot. [kronika]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu

Połączenia

  • kronika miejska, regionalna; filmowa, kryminalna, kulturalna, policyjna, sportowa, towarzyska; tygodniowa; gazetowe kroniki
  • kronika aktualności teatralnych, wydarzeń, wypadków
  • kronika z życia czegoś
  • wzmianka, zapis w kronice
  • przeglądać kroniki
  • trafić do kroniki (kryminalnej)
  • odnotować w kronice

Cytaty

Z walca wypadli Adrian J. i Rafał B. Kronika policyjna nie podaje, który z nich wypadł jako pierwszy.

źródło: NKJP: (mg): Legionowo. Dramatyczny pościg ulicą Chrobrego, Mazowieckie To i Owo, 2005-09-24

W 1932 roku kronika taternicka notuje dwa śmiertelne wypadki.

źródło: NKJP: Stanisław Zieliński: W stronę Pysznej, 2008

„Herald Tribune” doniósł w kronice kulturalnej, że kończą się przygotowania do wystawy Borgesa, syna Wenecji z własnego wyboru, w stulecie jego urodzin.

źródło: NKJP: Gustaw Herling-Grudziński: Biała noc miłości - opowieść teatralna, 2004

Bardzo wielu robotników ginęło, spadając z dachów i rusztowań [...]. Przeglądając kroniki wypadków w XIX-wiecznej prasie, można się też przekonać, że wśród tych ofiar duży procent stanowiły kobiety.

źródło: NKJP: Stanisław Milewski: Intymne życie niegdysiejszej Warszawy, 2008

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kronika
 kroniki
D. kroniki
 kronik
C. kronice
 kronikom
B. kronikę
 kroniki
N. kroniką
 kronikami
Ms. kronice
 kronikach
W. kroniko
 kroniki

Składnia

bez ograniczeń + kronika +
CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 10.06.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN