UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ślizgać się

Chronologizacja

SJPXVII: śliskać się, STR: *śliskać się, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *slizgati (sę)

Ekspresywny czasownik z przyrostkiem *-g- / *-zg- od *slizati.

1. na mokrej podłodze

Definicja

poruszać się w sposób niekontrolowany, nie mogąc utrzymać zamierzonego kierunku podczas ruchu po nazbyt gładkiej powierzchni

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

  • przechodnie; buty, palce ślizgają się
  • ślizgać się na mokrych kafelkach, kamieniach, na mokrym bruku, na oblodzonych chodnikach, na oblodzonej nawierzchni
  • ślizgać się po błocie, po posadzce
  • ślizgać się jak na łyżwach

Cytaty

Nagłe odwilże i opieszałość niektórych właścicieli nieruchomości sprawiają, że przechodnie ślizgają się po oblodzonych chodnikach i brodzą w pośniegowym błocie.

źródło: NKJP: Andrzej Dembowski: Kto posprząta po zimie?: Gazeta Miejska, 2002

Gabriela przeszła powoli przez hol, obok niej, ślizgając się po parkiecie, dreptał pekińczyk Czou.

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Tarot paryski, 1999

Buty ślizgają się na mokrych kamieniach, tracimy równowagę, osuwamy się z małymi lawinkami kamiennymi.

źródło: NKJP: Wanda Rutkiewicz: Na jednej linie, 2010

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ślizgam się
ślizgamy się
2 os. ślizgasz się
ślizgacie się
3 os. ślizga się
ślizgają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ślizgałem się
+(e)m się ślizgał
ślizgałam się
+(e)m się ślizgała
ślizgałom się
+(e)m się ślizgało
ślizgaliśmy się
+(e)śmy się ślizgali
ślizgałyśmy się
+(e)śmy się ślizgały
2 os. ślizgałeś się
+(e)ś się ślizgał
ślizgałaś się
+(e)ś się ślizgała
ślizgałoś się
+(e)ś się ślizgało
ślizgaliście się
+(e)ście się ślizgali
ślizgałyście się
+(e)ście się ślizgały
3 os. ślizgał się
ślizgała się
ślizgało się
ślizgali się
ślizgały się

bezosobnik: ślizgano się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się ślizgał
będę się ślizgać
będę się ślizgała
będę się ślizgać
będę się ślizgało
będę się ślizgać
będziemy się ślizgali
będziemy się ślizgać
będziemy się ślizgały
będziemy się ślizgać
2 os. będziesz się ślizgał
będziesz się ślizgać
będziesz się ślizgała
będziesz się ślizgać
będziesz się ślizgało
będziesz się ślizgać
będziecie się ślizgali
będziecie się ślizgać
będziecie się ślizgały
będziecie się ślizgać
3 os. będzie się ślizgał
będzie się ślizgać
będzie się ślizgała
będzie się ślizgać
będzie się ślizgało
będzie się ślizgać
będą się ślizgali
będą się ślizgać
będą się ślizgały
będą się ślizgać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ślizgajmy się
2 os. ślizgaj się
ślizgajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ślizgałbym się
bym się ślizgał
ślizgałabym się
bym się ślizgała
ślizgałobym się
bym się ślizgało
ślizgalibyśmy się
byśmy się ślizgali
ślizgałybyśmy się
byśmy się ślizgały
2 os. ślizgałbyś się
byś się ślizgał
ślizgałabyś się
byś się ślizgała
ślizgałobyś się
byś się ślizgało
ślizgalibyście się
byście się ślizgali
ślizgałybyście się
byście się ślizgały
3 os. ślizgałby się
by się ślizgał
ślizgałaby się
by się ślizgała
ślizgałoby się
by się ślizgało
ślizgaliby się
by się ślizgali
ślizgałyby się
by się ślizgały

bezosobnik: ślizgano by się

bezokolicznik: ślizgać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: ślizgając się

gerundium: ślizganie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ślizganie się
ślizgania się
D. ślizgania się
ślizgań się
C. ślizganiu się
ślizganiom się
B. ślizganie się
ślizgania się
N. ślizganiem się
ślizganiami się
Ms. ślizganiu się
ślizganiach się
W. ślizganie się
ślizgania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: ślizgający się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. ślizgający się
ślizgający się
ślizgający się
ślizgające się
ślizgająca się
D. ślizgającego się
ślizgającego się
ślizgającego się
ślizgającego się
ślizgającej się
C. ślizgającemu się
ślizgającemu się
ślizgającemu się
ślizgającemu się
ślizgającej się
B. ślizgającego się
ślizgającego się
ślizgający się
ślizgające się
ślizgającą się
N. ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającą się
Ms. ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. ślizgający się
ślizgający się
ślizgające się
ślizgające się
D. ślizgających się
ślizgających się
ślizgających się
ślizgających się
C. ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
B. ślizgających się
ślizgających się
ślizgających się
ślizgające się
N. ślizgającymi się
ślizgającymi się
ślizgającymi się
ślizgającymi się
Ms. ślizgających się
ślizgających się
ślizgających się
ślizgających się

Składnia

bez ograniczeń + ślizgać się +
(GDZIE)

2. na lodowisku

Definicja

rozpędziwszy się, płynnie przesuwać się po gładkiej powierzchni

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny gry i zabawy

Połączenia

  • ślizgać się na lodowisku, na lodzie; na desce, na łyżwach
  • ślizgać się po zamarzniętym stawie, po lodzie

Cytaty

Surfer to ten, który ślizga się na desce po fali.

źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Lapidarium I-III, 2008

Dziecięce zabawy oraz zabawki dzieci i młodzieży nie różniły aż tak bardzo się od tych z XX w. Podobnie ślizgano się na ślizgawkach, jeżdżono na łyżwach (łyżkach) i sankach, uprawiano podobne gry zręcznościowe, naśladowano dorosłych.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.) : Obyczaje w Polsce : od średniowiecza do czasów współczesnych : praca zbiorowa, 2004

Byłem w Księginicach, zobaczyłem, że lód jest kruchy, więc ślizgam się na stawie koło basenu [...].

źródło: NKJP: (ANB): Strażacy urozmaicą dzieciom ferie. Polewanie w „trójce”, Gazeta Wrocławska, 2000

Krzyżówki pakują do dzioba, co znajdą w wodzie: i pająka ślizgającego się po wodzie, i kijankę, ale też rzęsę wodną i inne rośliny.

źródło: NKJP: Anna Gabińska: Krzyżówka tajemnic, Słowo Polskie, 2006-10-07

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ślizgam się
ślizgamy się
2 os. ślizgasz się
ślizgacie się
3 os. ślizga się
ślizgają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ślizgałem się
+(e)m się ślizgał
ślizgałam się
+(e)m się ślizgała
ślizgałom się
+(e)m się ślizgało
ślizgaliśmy się
+(e)śmy się ślizgali
ślizgałyśmy się
+(e)śmy się ślizgały
2 os. ślizgałeś się
+(e)ś się ślizgał
ślizgałaś się
+(e)ś się ślizgała
ślizgałoś się
+(e)ś się ślizgało
ślizgaliście się
+(e)ście się ślizgali
ślizgałyście się
+(e)ście się ślizgały
3 os. ślizgał się
ślizgała się
ślizgało się
ślizgali się
ślizgały się

bezosobnik: ślizgano się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się ślizgał
będę się ślizgać
będę się ślizgała
będę się ślizgać
będę się ślizgało
będę się ślizgać
będziemy się ślizgali
będziemy się ślizgać
będziemy się ślizgały
będziemy się ślizgać
2 os. będziesz się ślizgał
będziesz się ślizgać
będziesz się ślizgała
będziesz się ślizgać
będziesz się ślizgało
będziesz się ślizgać
będziecie się ślizgali
będziecie się ślizgać
będziecie się ślizgały
będziecie się ślizgać
3 os. będzie się ślizgał
będzie się ślizgać
będzie się ślizgała
będzie się ślizgać
będzie się ślizgało
będzie się ślizgać
będą się ślizgali
będą się ślizgać
będą się ślizgały
będą się ślizgać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ślizgajmy się
2 os. ślizgaj się
ślizgajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ślizgałbym się
bym się ślizgał
ślizgałabym się
bym się ślizgała
ślizgałobym się
bym się ślizgało
ślizgalibyśmy się
byśmy się ślizgali
ślizgałybyśmy się
byśmy się ślizgały
2 os. ślizgałbyś się
byś się ślizgał
ślizgałabyś się
byś się ślizgała
ślizgałobyś się
byś się ślizgało
ślizgalibyście się
byście się ślizgali
ślizgałybyście się
byście się ślizgały
3 os. ślizgałby się
by się ślizgał
ślizgałaby się
by się ślizgała
ślizgałoby się
by się ślizgało
ślizgaliby się
by się ślizgali
ślizgałyby się
by się ślizgały

bezosobnik: ślizgano by się

bezokolicznik: ślizgać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: ślizgając się

gerundium: ślizganie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ślizganie się
ślizgania się
D. ślizgania się
ślizgań się
C. ślizganiu się
ślizganiom się
B. ślizganie się
ślizgania się
N. ślizganiem się
ślizganiami się
Ms. ślizganiu się
ślizganiach się
W. ślizganie się
ślizgania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: ślizgający się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. ślizgający się
ślizgający się
ślizgający się
ślizgające się
ślizgająca się
D. ślizgającego się
ślizgającego się
ślizgającego się
ślizgającego się
ślizgającej się
C. ślizgającemu się
ślizgającemu się
ślizgającemu się
ślizgającemu się
ślizgającej się
B. ślizgającego się
ślizgającego się
ślizgający się
ślizgające się
ślizgającą się
N. ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającą się
Ms. ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. ślizgający się
ślizgający się
ślizgające się
ślizgające się
D. ślizgających się
ślizgających się
ślizgających się
ślizgających się
C. ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
B. ślizgających się
ślizgających się
ślizgających się
ślizgające się
N. ślizgającymi się
ślizgającymi się
ślizgającymi się
ślizgającymi się
Ms. ślizgających się
ślizgających się
ślizgających się
ślizgających się

Składnia

Rzżywotny + ślizgać się +
(GDZIE)

3. po twarzach

Definicja

przesuwać się szybko bez zatrzymywania lub zatrzymując się na krótko

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

  • światło, wzrok ślizga się

Cytaty

Wzrok mężczyzny ślizgał się po wypukłych firmowych nazwach, którymi pokryte były błyszczące od oleju maszyny.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Dżuma w Breslau, 2007

Bajkowe efekty, słupy światła ślizgające się po ścianach lub kolumny świetlne, przez które można przechodzić, na środku salonu.

źródło: NKJP: (xx): Światło zamiast słońca, Dziennik Bałtycki, 2005-10-04

Przez ślizgające się po policzkach łzy patrzyła w nieruchome oczy męża.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ślizgam się
ślizgamy się
2 os. ślizgasz się
ślizgacie się
3 os. ślizga się
ślizgają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ślizgałem się
+(e)m się ślizgał
ślizgałam się
+(e)m się ślizgała
ślizgałom się
+(e)m się ślizgało
ślizgaliśmy się
+(e)śmy się ślizgali
ślizgałyśmy się
+(e)śmy się ślizgały
2 os. ślizgałeś się
+(e)ś się ślizgał
ślizgałaś się
+(e)ś się ślizgała
ślizgałoś się
+(e)ś się ślizgało
ślizgaliście się
+(e)ście się ślizgali
ślizgałyście się
+(e)ście się ślizgały
3 os. ślizgał się
ślizgała się
ślizgało się
ślizgali się
ślizgały się

bezosobnik: ślizgano się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się ślizgał
będę się ślizgać
będę się ślizgała
będę się ślizgać
będę się ślizgało
będę się ślizgać
będziemy się ślizgali
będziemy się ślizgać
będziemy się ślizgały
będziemy się ślizgać
2 os. będziesz się ślizgał
będziesz się ślizgać
będziesz się ślizgała
będziesz się ślizgać
będziesz się ślizgało
będziesz się ślizgać
będziecie się ślizgali
będziecie się ślizgać
będziecie się ślizgały
będziecie się ślizgać
3 os. będzie się ślizgał
będzie się ślizgać
będzie się ślizgała
będzie się ślizgać
będzie się ślizgało
będzie się ślizgać
będą się ślizgali
będą się ślizgać
będą się ślizgały
będą się ślizgać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ślizgajmy się
2 os. ślizgaj się
ślizgajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ślizgałbym się
bym się ślizgał
ślizgałabym się
bym się ślizgała
ślizgałobym się
bym się ślizgało
ślizgalibyśmy się
byśmy się ślizgali
ślizgałybyśmy się
byśmy się ślizgały
2 os. ślizgałbyś się
byś się ślizgał
ślizgałabyś się
byś się ślizgała
ślizgałobyś się
byś się ślizgało
ślizgalibyście się
byście się ślizgali
ślizgałybyście się
byście się ślizgały
3 os. ślizgałby się
by się ślizgał
ślizgałaby się
by się ślizgała
ślizgałoby się
by się ślizgało
ślizgaliby się
by się ślizgali
ślizgałyby się
by się ślizgały

bezosobnik: ślizgano by się

bezokolicznik: ślizgać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: ślizgając się

gerundium: ślizganie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ślizganie się
ślizgania się
D. ślizgania się
ślizgań się
C. ślizganiu się
ślizganiom się
B. ślizganie się
ślizgania się
N. ślizganiem się
ślizganiami się
Ms. ślizganiu się
ślizganiach się
W. ślizganie się
ślizgania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: ślizgający się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. ślizgający się
ślizgający się
ślizgający się
ślizgające się
ślizgająca się
D. ślizgającego się
ślizgającego się
ślizgającego się
ślizgającego się
ślizgającej się
C. ślizgającemu się
ślizgającemu się
ślizgającemu się
ślizgającemu się
ślizgającej się
B. ślizgającego się
ślizgającego się
ślizgający się
ślizgające się
ślizgającą się
N. ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającą się
Ms. ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. ślizgający się
ślizgający się
ślizgające się
ślizgające się
D. ślizgających się
ślizgających się
ślizgających się
ślizgających się
C. ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
B. ślizgających się
ślizgających się
ślizgających się
ślizgające się
N. ślizgającymi się
ślizgającymi się
ślizgającymi się
ślizgającymi się
Ms. ślizgających się
ślizgających się
ślizgających się
ślizgających się

Składnia

Rznieżywotny + ślizgać się +
po CZYM

4. po temacie

Definicja

traktować coś powierzchownie, nie wnikając w istotę rzeczy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

  • ślizgać się po powierzchni problemów, spraw, życia...

Cytaty

Rozmawialiśmy, leżąc, tak o tym i owym, nie dotykając nigdy istoty rzeczy, ślizgając się po powierzchni spraw [...].

źródło: NKJP: Włodzimierz Odojewski: Kwarantanna, 2009

Minus [...] za brak konkretów, ślizganie się po tematach i przyjęcie konwencji nieodpowiadania na żadne konkretne pytanie.

źródło: NKJP: Debata telewizyjna..., Gazeta Wyborcza, 1995-11-16

Zacieśnienie problematyki pracy do zagadnienia sprawiedliwej płacy doprowadza do tego, że etyka zaledwie ślizga się po problemie.

źródło: NKJP: Józef Tischner: Świat ludzkiej nadziei: wybór szkiców filozoficznych 1966-1975, 1975

[...] romanse Balzaca odznaczają się wielkim brakiem - nie ma w nich głębszej myśli. Ślizgają się po wierzchu i mimo pozornej prawdy psychologicznej nie docierają do wnętrza duszy ludzkiej.

źródło: NKJP: Antoni Pawlak: Alfabet wartości, Gazeta Wyborcza, 1993-07-31

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ślizgam się
ślizgamy się
2 os. ślizgasz się
ślizgacie się
3 os. ślizga się
ślizgają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ślizgałem się
+(e)m się ślizgał
ślizgałam się
+(e)m się ślizgała
ślizgałom się
+(e)m się ślizgało
ślizgaliśmy się
+(e)śmy się ślizgali
ślizgałyśmy się
+(e)śmy się ślizgały
2 os. ślizgałeś się
+(e)ś się ślizgał
ślizgałaś się
+(e)ś się ślizgała
ślizgałoś się
+(e)ś się ślizgało
ślizgaliście się
+(e)ście się ślizgali
ślizgałyście się
+(e)ście się ślizgały
3 os. ślizgał się
ślizgała się
ślizgało się
ślizgali się
ślizgały się

bezosobnik: ślizgano się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się ślizgał
będę się ślizgać
będę się ślizgała
będę się ślizgać
będę się ślizgało
będę się ślizgać
będziemy się ślizgali
będziemy się ślizgać
będziemy się ślizgały
będziemy się ślizgać
2 os. będziesz się ślizgał
będziesz się ślizgać
będziesz się ślizgała
będziesz się ślizgać
będziesz się ślizgało
będziesz się ślizgać
będziecie się ślizgali
będziecie się ślizgać
będziecie się ślizgały
będziecie się ślizgać
3 os. będzie się ślizgał
będzie się ślizgać
będzie się ślizgała
będzie się ślizgać
będzie się ślizgało
będzie się ślizgać
będą się ślizgali
będą się ślizgać
będą się ślizgały
będą się ślizgać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ślizgajmy się
2 os. ślizgaj się
ślizgajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ślizgałbym się
bym się ślizgał
ślizgałabym się
bym się ślizgała
ślizgałobym się
bym się ślizgało
ślizgalibyśmy się
byśmy się ślizgali
ślizgałybyśmy się
byśmy się ślizgały
2 os. ślizgałbyś się
byś się ślizgał
ślizgałabyś się
byś się ślizgała
ślizgałobyś się
byś się ślizgało
ślizgalibyście się
byście się ślizgali
ślizgałybyście się
byście się ślizgały
3 os. ślizgałby się
by się ślizgał
ślizgałaby się
by się ślizgała
ślizgałoby się
by się ślizgało
ślizgaliby się
by się ślizgali
ślizgałyby się
by się ślizgały

bezosobnik: ślizgano by się

bezokolicznik: ślizgać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: ślizgając się

gerundium: ślizganie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ślizganie się
ślizgania się
D. ślizgania się
ślizgań się
C. ślizganiu się
ślizganiom się
B. ślizganie się
ślizgania się
N. ślizganiem się
ślizganiami się
Ms. ślizganiu się
ślizganiach się
W. ślizganie się
ślizgania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: ślizgający się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. ślizgający się
ślizgający się
ślizgający się
ślizgające się
ślizgająca się
D. ślizgającego się
ślizgającego się
ślizgającego się
ślizgającego się
ślizgającej się
C. ślizgającemu się
ślizgającemu się
ślizgającemu się
ślizgającemu się
ślizgającej się
B. ślizgającego się
ślizgającego się
ślizgający się
ślizgające się
ślizgającą się
N. ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającą się
Ms. ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. ślizgający się
ślizgający się
ślizgające się
ślizgające się
D. ślizgających się
ślizgających się
ślizgających się
ślizgających się
C. ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
ślizgającym się
B. ślizgających się
ślizgających się
ślizgających się
ślizgające się
N. ślizgającymi się
ślizgającymi się
ślizgającymi się
ślizgającymi się
Ms. ślizgających się
ślizgających się
ślizgających się
ślizgających się

Składnia

bez ograniczeń + ślizgać się +
po CZYM
Data ostatniej modyfikacji: 11.11.2012
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj