UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

szlachta

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

śr.-w.-niem. slahte 'ród, plemię, szczep'

< (ge)sleht(e) / geslaht(e) 'ród, rodzina, szlachetne pochodzenie'.
Basaj / Siatkowski wskazują na czeskie pośrednictwo nie tylko w przejęciu wyrazu szlachta (zwłaszcza w znaczeniu 'zacnego rodu'), ale także upowszechnieniu się w Polsce herbów.

Definicja

warstwa społeczna wywodząca się z rycerstwa, posiadająca dziedzicznie ziemię i mająca przywileje w zamian za obowiązek służby wojskowej na rzecz władcy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Połączenia

zdeklasowana, zubożała; okoliczna, miejscowa szlachta; szlachta średnia; zagonowa; herbowa; litewska, polska, niemiecka, angielska, śląska, podolska, mazowiecka, pruska, pomorska
wywodzić się ze szlachty

Cytaty

	Wyjątkowa liczebność polskiej szlachty, jej dominująca rola w państwie w okresie „złotego wieku” i później, sprawiły jednak, że kultura obywatelska Polaków już po tragedii upadku Pierwszej Rzeczypospolitej i utraty przez ich kraj bytu państwowego wyrosła z kultury szlacheckiej. źródło: NKJP: Jerzy Surdykowski: Duch Rzeczypospolitej, 2001
	Rzeczywiście - moi przodkowie ze strony ojca to herbowa szlachta podolska, zrujnowana przez rok 1863, zdegradowana do roli tarnopolskich przedsiębiorców, warszawskich kupców, farmaceutów szwajcarskich, krakowskich i warszawskich urzędników. źródło: NKJP: Jerzy Adamski: Świat jako niespełnienie albo Samobójstwo Don Juana, 2000
	Niania też wywodziła się ze szlachty, tyle że zagrodowej, zubożałej... źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997
	I zaczął wyliczać okoliczną szlachtę, Dojmuchowskich, Nałęczów i Rutkowskich, wszystkie związki: kto, kiedy i z kim... źródło: NKJP: Igor Newerly: Pamiątka z Celulozy, 1973
	Zespół pielgrzymkowy w Świętej Lipce został zbudowany z darów, nadań i zapisów rodzin królewskich, magnatów, szlachty polskiej oraz okolicznych mieszkańców, przeważnie o polskich nazwiskach. źródło: NKJP: Jan Bałdowski: Warmia, Mazury, Suwalszczyzna, 1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	szlachta	szlachty
D.	szlachty	szlacht

C.	szlachcie	szlachtom
B.	szlachtę	szlachty
N.	szlachtą	szlachtami
Ms.	szlachcie	szlachtach
W.	szlachto	szlachty

Inne uwagi

Zwykle lp

Frazeologizmy

drobna szlachta
szlachta zaściankowa
szlachta zagrodowa
szlachta szaraczkowa
szlachta okoliczna
szlachta cząstkowa

Data ostatniej modyfikacji: 12.12.2013