UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

eksplozja

Chronologizacja

SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

internac.

ang. explosion

fr. explosion

niem. Explosion

z łac. explōsiō 'wygnanie, przegonienie, wygwizdanie ze sceny'

1. bomby

Definicja

książk. 
rozerwanie się z hukiem

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Połączenia

  • gwałtowna, ogromna, potężna, silna; próbna eksplozja; eksplozja atomowa, jądrowa, nuklearna
  • eksplozja bomby, granatu, niewypału, pocisku; kotła; samochodu, samolotu; gazu
  • eksplozja w Czarnobylu
  • pożar i eksplozja
  • huk, odgłos, podmuch; ofiary eksplozji
  • eksplozja nastąpiła/następuje; zniszczyła coś, wstrząsnęła budynkiem, domem, kamienicą...
  • powodować, spowodować, wywołać/wywoływać eksplozję
  • dojść/dochodzić; doprowadzić do eksplozji
  • zginąć w eksplozji

Cytaty

Jego zmasakrowane zwłoki znalazł w piwnicy. Przyczyną śmierci była eksplozja materiałów wybuchowych.

źródło: NKJP: Wypadek, Super Nowości, 1999

[...] kierował biedną prowincją Henan. Nękały ją tragiczne katastrofy: pożary fabryk, teatrów, eksplozje w kopalniach węgla.

źródło: NKJP: Adam Wolski: Będą wspierać biznes, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2007-11-06

Niebo drżało od eksplozji. Znad Gräbschener Strasse ciągnęła fala czarnego dymu.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. eksplozja
 eksplozje
D. eksplozji
 eksplozji
 neut
eksplozyj
 char
C. eksplozji
 eksplozjom
B. eksplozję
 eksplozje
N. eksplozją
 eksplozjami
Ms. eksplozji
 eksplozjach
W. eksplozjo
 eksplozje

Składnia

bez ograniczeń + eksplozja +
CZEGO

2. radości

Definicja

książk. 
ujawnienie się w sposób nagły i intensywny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • demograficzna, społeczna; prawdziwa eksplozja
  • eksplozja emocji, nienawiści, radości, uczuć; talentu; bezrobocia

Cytaty

Kręciło mu się w głowie, jednak nie pod wpływem alkoholu. Zawsze tak było, kiedy zbliżał się wybuch wściekłości, eksplozja furii.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Dżuma w Breslau, 2007

Zima była długa i szara, więc eksplozja barw na ulicach cieszy oczy. Rozbuchana zieleń rozwijających się w błyskawicznym tempie liści, bajeczne barwy podwiewanych przez wiatr sukienek kobiet, kolorowe sztandary przemykających wzdłuż Piątej Alei pochodów i parad.

źródło: NKJP: Kamila Sławińska: Nowy Jork. Przewodnik niepraktyczny, 2008

Zacieranie odmienności może prowadzić do pozornego pokoju, który jednak nie jest trwały i w rzeczywistości zapowiada nowe eksplozje przemocy.

źródło: NKJP: Jan Paweł: Przebaczenie warunkiem pokoju, Gazeta Wyborcza, 1996-12-21

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. eksplozja
 eksplozje
D. eksplozji
 eksplozji
 neut
eksplozyj
 char
C. eksplozji
 eksplozjom
B. eksplozję
 eksplozje
N. eksplozją
 eksplozjami
Ms. eksplozji
 eksplozjach
W. eksplozjo
 eksplozje

Składnia

bez ograniczeń + eksplozja +
CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 25.06.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN