UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przyrządzić

Chronologizacja

SStp: (inne znaczenie), SPXVI: (inne znaczenie), SKN: (inne znaczenie), SJPXVII: (inne znaczenie), STR: (inne znaczenie), SL: (inne znaczenie), SWil: (inne znaczenie), SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. rządzić

1. posiłek

Definicja

wykonawszy odpowiednie czynności, przygotować coś do jedzenia lub picia

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

przygotować

Połączenia

kucharze przyrządzą; mama, teściowa przyrządziła
przyrządzić barszcz, bigos, bitki, cielęcinę, comber, drób, gołąbki, kapustę, karpia, kotlety, kurczaka, jagnię, mięso, omlet, pastę, pieczeń, pizzę, placki, rosół, ryby, sałatkę, zupę; drinka, herbatę, kawę, koktajl, lody; danie, poczęstunek, posiłek, potrawy, przysmaki, smakołyki, specjały
przyrządzić na bazie czegoś; na patelni; na ileś sposobów; na jakąś okazję
przyrządzić według jakiegoś przepisu
przyrządzić w całości; w jakiś sposób; w kuchni
przyrządzić z dodatkiem czegoś; zgodnie z jakąś recepturą
przyrządzić dobrze, doskonale, łatwo, pięknie, prędko, smakowicie, starannie, subtelnie, szybko, świetnie, umiejętnie, własnoręcznie, wspaniale, wybornie, wytwornie, zdrowo, zmyślnie, źle
chcieć, potrafić, musieć, spróbować przyrządzić; można, należy, trzeba przyrządzić
przyrządzić i podać, przyrządzić i przyprawić, przyrządzić i wypić, przyrządzić i zjeść; kupić i przyrządzić
sposób przyrządzenia

Cytaty

	- Jestem głodna i marzę o kolacji. - W Moryniu przyrządzimy kolację - zapewnił ją doktor. źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1987
	Monika podeszła szybko do lodówki, przyrządziła sobie następnego drinka i wróciła na kanapę. źródło: NKJP: Joanna Rudniańska: Miejsca, 1999
	Staram się być pierwszy w kuchni, aby przyrządzić dla rodziny śniadanie. źródło: NKJP: Marek Styka: Dziennik Pawła Kloca, Dziennik Polski - Podkarpacie, 2003-08-18
	Udało się nam ustalić, iż pani Sylwia przyrządziła mu jego ulubione danie... spyrkę, czyli inaczej mówiąc boczek. źródło: NKJP: (AS): Dziś albo nigdy!, Dziennik Polski - Sport, 2000-01-28
	Poza tym Kazik miał brzydki zwyczaj zapraszać na spotkanie gości, którym błyskotliwe porównania przychodziły równie łatwo, jak mnie przyrządzenie kaczki w pomarańczach. źródło: NKJP: Monika Piątkowska, Leszek Talko: Talki w wielkim świecie, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przyrządzę	przyrządzimy
2 os.	przyrządzisz	przyrządzicie
3 os.	przyrządzi	przyrządzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyrządziłem +(e)m przyrządził	przyrządziłam +(e)m przyrządziła	przyrządziłom +(e)m przyrządziło	przyrządziliśmy +(e)śmy przyrządzili	przyrządziłyśmy +(e)śmy przyrządziły
2 os.	przyrządziłeś +(e)ś przyrządził	przyrządziłaś +(e)ś przyrządziła	przyrządziłoś +(e)ś przyrządziło	przyrządziliście +(e)ście przyrządzili	przyrządziłyście +(e)ście przyrządziły
3 os.	przyrządził	przyrządziła	przyrządziło	przyrządzili	przyrządziły

bezosobnik: przyrządzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przyrządźmy
2 os.	przyrządź	przyrządźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyrządziłbym bym przyrządził	przyrządziłabym bym przyrządziła	przyrządziłobym bym przyrządziło	przyrządzilibyśmy byśmy przyrządzili	przyrządziłybyśmy byśmy przyrządziły
2 os.	przyrządziłbyś byś przyrządził	przyrządziłabyś byś przyrządziła	przyrządziłobyś byś przyrządziło	przyrządzilibyście byście przyrządzili	przyrządziłybyście byście przyrządziły
3 os.	przyrządziłby by przyrządził	przyrządziłaby by przyrządziła	przyrządziłoby by przyrządziło	przyrządziliby by przyrządzili	przyrządziłyby by przyrządziły

bezosobnik: przyrządzono by

bezokolicznik: przyrządzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przyrządziwszy

gerundium: przyrządzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przyrządzenie	przyrządzenia
D.	przyrządzenia	przyrządzeń
C.	przyrządzeniu	przyrządzeniom
B.	przyrządzenie	przyrządzenia
N.	przyrządzeniem	przyrządzeniami
Ms.	przyrządzeniu	przyrządzeniach
W.	przyrządzenie	przyrządzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przyrządzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przyrządzony	przyrządzony	przyrządzony	przyrządzone	przyrządzona
D.	przyrządzonego	przyrządzonego	przyrządzonego	przyrządzonego	przyrządzonej
C.	przyrządzonemu	przyrządzonemu	przyrządzonemu	przyrządzonemu	przyrządzonej
B.	przyrządzonego	przyrządzonego	przyrządzony	przyrządzone	przyrządzoną
N.	przyrządzonym	przyrządzonym	przyrządzonym	przyrządzonym	przyrządzoną
Ms.	przyrządzonym	przyrządzonym	przyrządzonym	przyrządzonym	przyrządzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przyrządzeni	przyrządzeni	przyrządzone	przyrządzone
D.	przyrządzonych	przyrządzonych	przyrządzonych	przyrządzonych
C.	przyrządzonym	przyrządzonym	przyrządzonym	przyrządzonym
B.	przyrządzonych	przyrządzonych	przyrządzonych	przyrządzone
N.	przyrządzonymi	przyrządzonymi	przyrządzonymi	przyrządzonymi
Ms.	przyrządzonych	przyrządzonych	przyrządzonych	przyrządzonych

odpowiednik aspektowy: przyrządzać

Składnia

Rz _osobowy	+	przyrządzić	+	CO + (KOMU)
Rz_osobowy	+	przyrządzić	+	CO + (dla KOGO)

2. ustawę

Definicja

wykonać coś w określony sposób lub w określonym celu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

przyrządzić paszkwil, ustawę

Cytaty

Nawet najlepiej przyrządzone ustawy komuś coś utrudniają, ograniczają czyjąś wolność.

źródło: NKJP: Komu nagroda? Dziennik Polski - Magazyn, 2003-09-26

Można także oglądnąć na telebimach ciekawsze akcje z ligi koszykarskiej, przy komputerach pograć w koszykówkę, a na dolnym piętrze porzucać piłkę do kosza na specjalnie przyrządzonym do tego miniboisku.

źródło: NKJP: Jerzy Filipiuk: W sklepie NBA, Dziennik Polski - Sport, 1999-07-15

Płyta przyrządzona jest lekko i dowcipnie - słowa piosenek bawią, muzycy są świetni, kompozycje udane.

źródło: NKJP: Cosmo wie wszystko, 2000, prasa