Chronologizacja
W postaci spółczuć
Pochodzenie
Złożenie: współ - 'wspólnie, razem' (od wyrażenia przyimkowego *vъz polъ 'z połową') + czuć (zob.)
Definicja
Noty o użyciu
Konstrukcja: współczuć z kim jest przestarzała.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
Połączenia
- współczuć biedakom, ludziom, ofiarom, rodzicom; czyjemuś losowi, czyjejś doli
- bardzo, głęboko, ogromnie, serdecznie, szczerze, z całego serca współczuć
- współczuć i solidaryzować się, współczuć i pocieszać
Cytaty
Obserwujący akcję współczuli mieszkańcom bloków, na które wiatr spychał kłęby dymu. źródło: NKJP: Robert Domżał: Albert w ogniu, Gazeta Poznańska, 2006-06-05 |
|
[...] chociaż Pius IX wyrażał się z wielką sympatią i uznaniem o waleczności Polaków, współczuł ich doli - zalecał cierpliwość i nie dawał żadnych obietnic. źródło: NKJP: Marek Borucki: Polacy w Rzymie: od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, 1995 |
|
- Bardzo panu współczuję - burknął nieszczerze. źródło: NKJP: Tomasz Klarecki, Izabela Smolarek: Wilk... i śmierć bankiera, 2006 |
|
[...] rozumiała go znakomicie, współczuła w jego niepowodzeniach, nie cierpiała ludzi, którzy według niej winni byli jego niedoli. źródło: NKJP: Kira Gałczyńska: Nie wrócę tu nigdy, czyli Pożegnanie z Mazurami, 1998 |
|
[...] pomimo całej mojej przyjaźni, daleko mi było do tego, bym szczerze z nim współczuł. źródło: NKJP: Tadeusz Breza, Urząd, 1984 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
współczuję |
współczujemy |
|||
2 os. |
współczujesz |
współczujecie |
|||
3 os. |
współczuje |
współczują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
współczułem +(e)m współczuł |
współczułam +(e)m współczuła |
współczułom +(e)m współczuło |
współczuliśmy +(e)śmy współczuli |
współczułyśmy +(e)śmy współczuły |
2 os. |
współczułeś +(e)ś współczuł |
współczułaś +(e)ś współczuła |
współczułoś +(e)ś współczuło |
współczuliście +(e)ście współczuli |
współczułyście +(e)ście współczuły |
3 os. |
współczuł |
współczuła |
współczuło |
współczuli |
współczuły |
bezosobnik: współczuto
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę współczuł będę współczuć |
będę współczuła będę współczuć |
będę współczuło będę współczuć |
będziemy współczuli będziemy współczuć |
będziemy współczuły będziemy współczuć |
2 os. |
będziesz współczuł będziesz współczuć |
będziesz współczuła będziesz współczuć |
będziesz współczuło będziesz współczuć |
będziecie współczuli będziecie współczuć |
będziecie współczuły będziecie współczuć |
3 os. |
będzie współczuł będzie współczuć |
będzie współczuła będzie współczuć |
będzie współczuło będzie współczuć |
będą współczuli będą współczuć |
będą współczuły będą współczuć |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
współczujmy |
|
2 os. |
współczuj |
współczujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
współczułbym bym współczuł |
współczułabym bym współczuła |
współczułobym bym współczuło |
współczulibyśmy byśmy współczuli |
współczułybyśmy byśmy współczuły |
2 os. |
współczułbyś byś współczuł |
współczułabyś byś współczuła |
współczułobyś byś współczuło |
współczulibyście byście współczuli |
współczułybyście byście współczuły |
3 os. |
współczułby by współczuł |
współczułaby by współczuła |
współczułoby by współczuło |
współczuliby by współczuli |
współczułyby by współczuły |
bezosobnik: współczuto by
bezokolicznik: współczuć
imiesłów przysłówkowy współczesny:
współczując
gerundium: współczucie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | współczucie |
współczucia |
D. | współczucia |
współczuć |
C. | współczuciu |
współczuciom |
B. | współczucie |
współczucia |
N. | współczuciem |
współczuciami |
Ms. | współczuciu |
współczuciach |
W. | współczucie |
współczucia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: współczujący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | współczujący |
współczujący |
współczujący |
współczujące |
współczująca |
D. | współczującego |
współczującego |
współczującego |
współczującego |
współczującej |
C. | współczującemu |
współczującemu |
współczującemu |
współczującemu |
współczującej |
B. | współczującego |
współczującego |
współczujący |
współczujące |
współczującą |
N. | współczującym |
współczującym |
współczującym |
współczującym |
współczującą |
Ms. | współczującym |
współczującym |
współczującym |
współczującym |
współczującej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | współczujący |
współczujący |
współczujące |
współczujące |
D. | współczujących |
współczujących |
współczujących |
współczujących |
C. | współczującym |
współczującym |
współczującym |
współczującym |
B. | współczujących |
współczujących |
współczujących |
współczujące |
N. | współczującymi |
współczującymi |
współczującymi |
współczującymi |
Ms. | współczujących |
współczujących |
współczujących |
współczujących |
Składnia
Rzosobowy | + | współczuć | + |
KOMU +
(w CZYM)
|
Rzosobowy | + | współczuć | + |
z KIM
|