Chronologizacja
Dawny wariant rodzajowy płaza notowany od 1558 r. (SPXVI)
Pochodzenie
Rzeczownik odczasownikowy od st.pol. płazić (się) 'czołgać się, pełzać' (potem też płazać (się) w tym samym znaczeniu) lub od st.pol. płozić 'pełzać, czołgać się (o płazach, gadach)'; te dawne czasowniki w związku etymologicznym z pełzać; w innych językach słowiańskich w odpowiednim znaczeniu wyrazy sprowadzające się do psł. *polzъ 'zwierzę pełzające', etymologicznie tożsame z psł. *polzъ / *polza 'długa, płaska powierzchnia ułatwiająca ślizganie, przesuwanie jakiegoś przedmiotu; płoza' (Bor); stąd też inne znaczenia w języku polskim; zob. pełzać, płoza
1. zwierzę
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | zwierzę |
Połączenia
- płazy i gady, płazy i owady, płazy i ptaki, płazy i ryby
- gatunek płaza; ochrona płazów
Cytaty
|
Wtedy przypomnieliśmy sobie, że synek kasjerki hoduje zaskrońca. Mimo późnej pory skoczyliśmy po niego. Klatkę z płazem postawiliśmy na bufecie. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1960-1965, 1965 |
|
|
Płazy się rozmnażają w wodzie, a gady na lądzie. źródło: NKJP: Iwona L. Konieczna: Szarlotka z ogryzków, 2006 |
|
|
Od trzech lat Pieniński Park Narodowy, realizując program ochrony płazów, prowadzi akcję przenoszenia ropuch przez ulicę. źródło: NKJP: Józef Figura: Ropuszy exodus, Tygodnik Podhalański, nr 17, 1999 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | płaz |
płazy |
|
| D. | płaza |
płazów |
|
| C. | płazowi |
płazom |
|
| B. | płaza |
płazy |
|
| N. | płazem |
płazami |
|
| Ms. | płazie |
płazach |
|
| W. | płazie |
płazy |
2. miecza
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń
Cytaty
|
Wskoczył na konia i ruszył galopem, okładając zwierzę płazem miecza, aż potknęło się i upadło. źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997 |
|
|
Kaneyasu podziękował spojrzeniem Kirze i zamierzał ruszyć w swoją drogę, lecz Sakamoto znów, tym razem brutalnie, przytrzymał go za ramię. Puścił je jednak równie szybko, gdy poczuł na szyi płaz miecza. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | płaz |
płazy |
|
| D. | płazu |
płazów |
|
| C. | płazowi |
płazom |
|
| B. | płaz |
płazy |
|
| N. | płazem |
płazami |
|
| Ms. | płazie |
płazach |
|
| W. | płazie |
płazy |
Inne uwagi
Zwykle lp
3. drewniany
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo materiały, narzędzia i maszyny budowlane
Cytaty
|
Domy Witkiewiczowskie są drewniane i, podobnie jak ich góralskie pierwowzory, budowane z płazów na zrąb, podobnie też mają strome, kryte gontem dachy. źródło: NKJP: Maciej Pinkwart: Zakopane i Tatry: przewodnik, 1995 |
|
|
Basen znajduje się w oszklonym, jasnym pomieszczeniu pozwalającym podziwiać piękne widoki. Jedna ze ścian zrobiona jest z dużych drewnianych płazów. źródło: NKJP: BZ: Basen po nartach, Tygodnik Podhalański, nr 42, 1999 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | płaz |
płazy |
|
| D. | płazu |
płazów |
|
| C. | płazowi |
płazom |
|
| B. | płaz |
płazy |
|
| N. | płazem |
płazami |
|
| Ms. | płazie |
płazach |
|
| W. | płazie |
płazy |
Inne uwagi
Zwykle lm