Chronologizacja
Pochodzenie
Od czasownika szacować (zob.), który w dobie staropolskiej funkcjonował zarówno w znaczeniu 'szanować, poważać, czcić kogoś', jak i 'oceniać wartość, rozmiary, cenę czegoś'.
1. jubilat
Definicja
Noty o użyciu
Używane jako wyraz szacunku do osoby, do której się zwraca lub o której mówi nadawca.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie
Połączenia
- szacowny jubilat, małżonek, mąż, mistrz, obywatel, profesor, solenizant, towarzysz, wykładowca; szacowna małżonka, matrona; osoba; familia, rodzina; szacowne grono, zgromadzenie
- wielce szacowny
Cytaty
- Oddajemy ci głos, Filippo. Do szacownego zgromadzenia zaś zwracam się z prośbą o zachowanie ciszy do chwili, gdy Filippa da znać, że skończyła. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996 |
|
[...] Tyflisu pojechał niby jako inżynier-specjalista od instalacji wodno-kanalizacyjnych, którym w istocie był z wykształcenia, i to całkiem niezłym, jak twierdzili jego szacowni wykładowcy z Instytutu Technicznego. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | szacowny |
szacowny |
szacowny |
szacowne |
szacowna |
D. | szacownego |
szacownego |
szacownego |
szacownego |
szacownej |
C. | szacownemu |
szacownemu |
szacownemu |
szacownemu |
szacownej |
B. | szacownego |
szacownego |
szacowny |
szacowne |
szacowną |
N. | szacownym |
szacownym |
szacownym |
szacownym |
szacowną |
Ms. | szacownym |
szacownym |
szacownym |
szacownym |
szacownej |
W. | szacowny |
szacowny |
szacowny |
szacowne |
szacowna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | szacowni |
szacowni |
szacowne |
szacowne |
D. | szacownych |
szacownych |
szacownych |
szacownych |
C. | szacownym |
szacownym |
szacownym |
szacownym |
B. | szacownych |
szacownych |
szacownych |
szacowne |
N. | szacownymi |
szacownymi |
szacownymi |
szacownymi |
Ms. | szacownych |
szacownych |
szacownych |
szacownych |
W. | szacowni |
szacowni |
szacowne |
szacowne |
2. zabytek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Połączenia
- szacowny budynek, gmach; zabytek; uniwersytet; talizman; szacowna firma, instytucja; kamienica; uczelnia; broń; tradycja; szacowne zbiory
- wielce szacowny
Cytaty
Nie do pomyślenia [...] jest, by w szacownych zbiorach szacownej uczelni, wśród ręcznie iluminowanych Biblii, kodeksów, starodruków i pierwodruków leżała na przykład ohydna pornografia i obrzydliwe rasistowskie ulotki. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Historia i fantastyka, 2005 |
|
Gdyby tak pani wyprowadziła poetę poza nasz szacowny gmach? Może nawet zaprosiła do domu? Wydawnictwo rozliczy wszystkie koszty. źródło: NKJP: Andrzej Bart: Rewers: nowela filmowa, 2009 |
|
Z bram i podjazdów wysuwały się krzykliwe japońskie samochody i szacowne niemieckie i brytyjskie limuzyny. źródło: NKJP: Eugeniusz Dębski: Aksamitny Anschluss, 2001 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | szacowny |
szacowny |
szacowny |
szacowne |
szacowna |
D. | szacownego |
szacownego |
szacownego |
szacownego |
szacownej |
C. | szacownemu |
szacownemu |
szacownemu |
szacownemu |
szacownej |
B. | szacownego |
szacownego |
szacowny |
szacowne |
szacowną |
N. | szacownym |
szacownym |
szacownym |
szacownym |
szacowną |
Ms. | szacownym |
szacownym |
szacownym |
szacownym |
szacownej |
W. | szacowny |
szacowny |
szacowny |
szacowne |
szacowna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | szacowni |
szacowni |
szacowne |
szacowne |
D. | szacownych |
szacownych |
szacownych |
szacownych |
C. | szacownym |
szacownym |
szacownym |
szacownym |
B. | szacownych |
szacownych |
szacownych |
szacowne |
N. | szacownymi |
szacownymi |
szacownymi |
szacownymi |
Ms. | szacownych |
szacownych |
szacownych |
szacownych |
W. | szacowni |
szacowni |
szacowne |
szacowne |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | szacowniejszy |
szacowniejszy |
szacowniejszy |
szacowniejsze |
szacowniejsza |
D. | szacowniejszego |
szacowniejszego |
szacowniejszego |
szacowniejszego |
szacowniejszej |
C. | szacowniejszemu |
szacowniejszemu |
szacowniejszemu |
szacowniejszemu |
szacowniejszej |
B. | szacowniejszego |
szacowniejszego |
szacowniejszy |
szacowniejsze |
szacowniejszą |
N. | szacowniejszym |
szacowniejszym |
szacowniejszym |
szacowniejszym |
szacowniejszą |
Ms. | szacowniejszym |
szacowniejszym |
szacowniejszym |
szacowniejszym |
szacowniejszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | szacowniejsi |
szacowniejsi |
szacowniejsze |
szacowniejsze |
D. | szacowniejszych |
szacowniejszych |
szacowniejszych |
szacowniejszych |
C. | szacowniejszym |
szacowniejszym |
szacowniejszym |
szacowniejszym |
B. | szacowniejszych |
szacowniejszych |
szacowniejszych |
szacowniejsze |
N. | szacowniejszymi |
szacowniejszymi |
szacowniejszymi |
szacowniejszymi |
Ms. | szacowniejszych |
szacowniejszych |
szacowniejszych |
szacowniejszych |