UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

szacowny

Chronologizacja

SJPXVII, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Od czasownika szacować (zob.), który w dobie staropolskiej funkcjonował zarówno w znaczeniu 'szanować, poważać, czcić kogoś', jak i 'oceniać wartość, rozmiary, cenę czegoś'.

1. jubilat

Definicja

książk. 
taki, któremu należy się wielki szacunek

Noty o użyciu

Używane jako wyraz szacunku do osoby, do której się zwraca lub o której mówi nadawca.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Połączenia

  • szacowny jubilat, małżonek, mąż, mistrz, obywatel, profesor, solenizant, towarzysz, wykładowca; szacowna małżonka, matrona; osoba; familia, rodzina; szacowne grono, zgromadzenie
  • wielce szacowny

Cytaty

- Oddajemy ci głos, Filippo. Do szacownego zgromadzenia zaś zwracam się z prośbą o zachowanie ciszy do chwili, gdy Filippa da znać, że skończyła.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996

[...] Tyflisu pojechał niby jako inżynier-specjalista od instalacji wodno-kanalizacyjnych, którym w istocie był z wykształcenia, i to całkiem niezłym, jak twierdzili jego szacowni wykładowcy z Instytutu Technicznego.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. szacowny
szacowny
szacowny
szacowne
szacowna
D. szacownego
szacownego
szacownego
szacownego
szacownej
C. szacownemu
szacownemu
szacownemu
szacownemu
szacownej
B. szacownego
szacownego
szacowny
szacowne
szacowną
N. szacownym
szacownym
szacownym
szacownym
szacowną
Ms. szacownym
szacownym
szacownym
szacownym
szacownej
W. szacowny
szacowny
szacowny
szacowne
szacowna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. szacowni
szacowni
szacowne
szacowne
D. szacownych
szacownych
szacownych
szacownych
C. szacownym
szacownym
szacownym
szacownym
B. szacownych
szacownych
szacownych
szacowne
N. szacownymi
szacownymi
szacownymi
szacownymi
Ms. szacownych
szacownych
szacownych
szacownych
W. szacowni
szacowni
szacowne
szacowne

2. zabytek

Definicja

książk. 
mający dużą wartość symboliczną

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

  • szacowny budynek, gmach; zabytek; uniwersytet; talizman; szacowna firma, instytucja; kamienica; uczelnia; broń; tradycja; szacowne zbiory
  • wielce szacowny

Cytaty

Nie do pomyślenia [...] jest, by w szacownych zbiorach szacownej uczelni, wśród ręcznie iluminowanych Biblii, kodeksów, starodruków i pierwodruków leżała na przykład ohydna pornografia i obrzydliwe rasistowskie ulotki.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Historia i fantastyka, 2005

Gdyby tak pani wyprowadziła poetę poza nasz szacowny gmach? Może nawet zaprosiła do domu? Wydawnictwo rozliczy wszystkie koszty.

źródło: NKJP: Andrzej Bart: Rewers: nowela filmowa, 2009

Z bram i podjazdów wysuwały się krzykliwe japońskie samochody i szacowne niemieckie i brytyjskie limuzyny.

źródło: NKJP: Eugeniusz Dębski: Aksamitny Anschluss, 2001

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. szacowny
szacowny
szacowny
szacowne
szacowna
D. szacownego
szacownego
szacownego
szacownego
szacownej
C. szacownemu
szacownemu
szacownemu
szacownemu
szacownej
B. szacownego
szacownego
szacowny
szacowne
szacowną
N. szacownym
szacownym
szacownym
szacownym
szacowną
Ms. szacownym
szacownym
szacownym
szacownym
szacownej
W. szacowny
szacowny
szacowny
szacowne
szacowna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. szacowni
szacowni
szacowne
szacowne
D. szacownych
szacownych
szacownych
szacownych
C. szacownym
szacownym
szacownym
szacownym
B. szacownych
szacownych
szacownych
szacowne
N. szacownymi
szacownymi
szacownymi
szacownymi
Ms. szacownych
szacownych
szacownych
szacownych
W. szacowni
szacowni
szacowne
szacowne

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. szacowniejszy
szacowniejszy
szacowniejszy
szacowniejsze
szacowniejsza
D. szacowniejszego
szacowniejszego
szacowniejszego
szacowniejszego
szacowniejszej
C. szacowniejszemu
szacowniejszemu
szacowniejszemu
szacowniejszemu
szacowniejszej
B. szacowniejszego
szacowniejszego
szacowniejszy
szacowniejsze
szacowniejszą
N. szacowniejszym
szacowniejszym
szacowniejszym
szacowniejszym
szacowniejszą
Ms. szacowniejszym
szacowniejszym
szacowniejszym
szacowniejszym
szacowniejszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. szacowniejsi
szacowniejsi
szacowniejsze
szacowniejsze
D. szacowniejszych
szacowniejszych
szacowniejszych
szacowniejszych
C. szacowniejszym
szacowniejszym
szacowniejszym
szacowniejszym
B. szacowniejszych
szacowniejszych
szacowniejszych
szacowniejsze
N. szacowniejszymi
szacowniejszymi
szacowniejszymi
szacowniejszymi
Ms. szacowniejszych
szacowniejszych
szacowniejszych
szacowniejszych
Data ostatniej modyfikacji: 21.12.2012
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj