UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nałożyć

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *naložiti

1. pokrowiec

Definicja

umieścić coś w taki sposób, aby przylegało do czegoś lub przykryło coś częściowo lub w całości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Połączenia

nałożyć farbę, krem, makijaż, maseczkę; kajdanki, maskę, okulary, perukę, słuchawki; abażur; narzutę, pokrowiec
nałożyć palcami, pędzlem, szpatułką
nałożyć na lampę, na twarz, na usta, na uszy

Cytaty

	Dobrym sposobem na plamy z czekolady jest zamoczenie ubrudzonej tkaniny w mleku, a następnie wypranie jej w ciepłej wodzie z mydłem. Można też zrobić papkę z żółtka i gliceryny, nałożyć ją na plamy, pozostawić przez chwilę, a potem zmyć ciepłą wodą. źródło: NKJP: Agnieszka Grzelak: Porady dla seniorów, Dziennik Zachodni, 2009-01-21
	Czarnoskóry pianista pomagał perkusiście nałożyć pokrowce na bębny, saksofon Waldka schował do futerału, a potem podszedł do stolika. źródło: NKJP: Leon Pawlik: Ankara, 1998
	Zaraz po wyjściu z gabinetu kosmetycznego można nałożyć makijaż i bez cienia dyskomfortu oddać się codziennym obowiązkom. źródło: NKJP: Oczyszczanie bez podrażnień, Trybuna Śląska, 2001-12-14
	Podeszła do szafy, nałożyła słuchawki na uszy. Jej palce zaczęły uderzać rytmicznie w przycisk klucza. źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Stawka większa niż życie, 1967

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	nałożę	nałożymy
2 os.	nałożysz	nałożycie
3 os.	nałoży	nałożą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nałożyłem +(e)m nałożył	nałożyłam +(e)m nałożyła	nałożyłom +(e)m nałożyło	nałożyliśmy +(e)śmy nałożyli	nałożyłyśmy +(e)śmy nałożyły
2 os.	nałożyłeś +(e)ś nałożył	nałożyłaś +(e)ś nałożyła	nałożyłoś +(e)ś nałożyło	nałożyliście +(e)ście nałożyli	nałożyłyście +(e)ście nałożyły
3 os.	nałożył	nałożyła	nałożyło	nałożyli	nałożyły

bezosobnik: nałożono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nałóżmy
2 os.	nałóż	nałóżcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nałożyłbym bym nałożył	nałożyłabym bym nałożyła	nałożyłobym bym nałożyło	nałożylibyśmy byśmy nałożyli	nałożyłybyśmy byśmy nałożyły
2 os.	nałożyłbyś byś nałożył	nałożyłabyś byś nałożyła	nałożyłobyś byś nałożyło	nałożylibyście byście nałożyli	nałożyłybyście byście nałożyły
3 os.	nałożyłby by nałożył	nałożyłaby by nałożyła	nałożyłoby by nałożyło	nałożyliby by nałożyli	nałożyłyby by nałożyły

bezosobnik: nałożono by

bezokolicznik: nałożyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: nałożywszy

gerundium: nałożenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nałożenie	nałożenia
D.	nałożenia	nałożeń
C.	nałożeniu	nałożeniom
B.	nałożenie	nałożenia
N.	nałożeniem	nałożeniami
Ms.	nałożeniu	nałożeniach
W.	nałożenie	nałożenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: nałożony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nałożony	nałożony	nałożony	nałożone	nałożona
D.	nałożonego	nałożonego	nałożonego	nałożonego	nałożonej
C.	nałożonemu	nałożonemu	nałożonemu	nałożonemu	nałożonej
B.	nałożonego	nałożonego	nałożony	nałożone	nałożoną
N.	nałożonym	nałożonym	nałożonym	nałożonym	nałożoną
Ms.	nałożonym	nałożonym	nałożonym	nałożonym	nałożonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nałożeni	nałożeni	nałożone	nałożone
D.	nałożonych	nałożonych	nałożonych	nałożonych
C.	nałożonym	nałożonym	nałożonym	nałożonym
B.	nałożonych	nałożonych	nałożonych	nałożone
N.	nałożonymi	nałożonymi	nałożonymi	nałożonymi
Ms.	nałożonych	nałożonych	nałożonych	nałożonych

odpowiednik aspektowy: nakładać

Składnia

Rz_osobowy	+	nałożyć	+	CO + (na CO)
Rz_osobowy	+	nałożyć	+	CO + (na CO) + (CZYM)

2. ubranie

Definicja

ubrać siebie lub kogoś w coś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie

Połączenia

nałożyć czapkę, kapelusz, szlafrok
nałożyć na głowę, na nogi, na ramiona

Cytaty

Mamo, to moje dżinsy, dlaczego je nałożyłaś?

źródło: NKJP: Hanna Samson: Miłość reaktywacja, 2004

Czelcowa stawia sakwojaż na podłodze i pomaga mu nałożyć płaszcz.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Teatr 1 (Miłość na Krymie 1993, Wdowy 1992, Portret 1987, Kontrakt 1986), 1995

Wrócił do umywalki, twarz przetarł wilgotnym ręcznikiem i opuściwszy rękawy koszuli, nałożył marynarkę.

źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Popiół i diament, 1948

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	nałożę	nałożymy
2 os.	nałożysz	nałożycie
3 os.	nałoży	nałożą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nałożyłem +(e)m nałożył	nałożyłam +(e)m nałożyła	nałożyłom +(e)m nałożyło	nałożyliśmy +(e)śmy nałożyli	nałożyłyśmy +(e)śmy nałożyły
2 os.	nałożyłeś +(e)ś nałożył	nałożyłaś +(e)ś nałożyła	nałożyłoś +(e)ś nałożyło	nałożyliście +(e)ście nałożyli	nałożyłyście +(e)ście nałożyły
3 os.	nałożył	nałożyła	nałożyło	nałożyli	nałożyły

bezosobnik: nałożono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nałóżmy
2 os.	nałóż	nałóżcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nałożyłbym bym nałożył	nałożyłabym bym nałożyła	nałożyłobym bym nałożyło	nałożylibyśmy byśmy nałożyli	nałożyłybyśmy byśmy nałożyły
2 os.	nałożyłbyś byś nałożył	nałożyłabyś byś nałożyła	nałożyłobyś byś nałożyło	nałożylibyście byście nałożyli	nałożyłybyście byście nałożyły
3 os.	nałożyłby by nałożył	nałożyłaby by nałożyła	nałożyłoby by nałożyło	nałożyliby by nałożyli	nałożyłyby by nałożyły

bezosobnik: nałożono by

bezokolicznik: nałożyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: nałożywszy

gerundium: nałożenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nałożenie	nałożenia
D.	nałożenia	nałożeń
C.	nałożeniu	nałożeniom
B.	nałożenie	nałożenia
N.	nałożeniem	nałożeniami
Ms.	nałożeniu	nałożeniach
W.	nałożenie	nałożenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: nałożony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nałożony	nałożony	nałożony	nałożone	nałożona
D.	nałożonego	nałożonego	nałożonego	nałożonego	nałożonej
C.	nałożonemu	nałożonemu	nałożonemu	nałożonemu	nałożonej
B.	nałożonego	nałożonego	nałożony	nałożone	nałożoną
N.	nałożonym	nałożonym	nałożonym	nałożonym	nałożoną
Ms.	nałożonym	nałożonym	nałożonym	nałożonym	nałożonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nałożeni	nałożeni	nałożone	nałożone
D.	nałożonych	nałożonych	nałożonych	nałożonych
C.	nałożonym	nałożonym	nałożonym	nałożonym
B.	nałożonych	nałożonych	nałożonych	nałożone
N.	nałożonymi	nałożonymi	nałożonymi	nałożonymi
Ms.	nałożonych	nałożonych	nałożonych	nałożonych

odpowiednik aspektowy: nakładać

Składnia

Rz_osobowy

nałożyć

(KOMU) + CO + (na CO)

3. zupy

Definicja

umieścić coś w naczyniu

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

Połączenia

nałożyć konfitur, ziemniaków, zupy
nałożyć kawałek czegoś, łyżkę ryżu
nałożyć do misek
nałożyć na talerz

Cytaty

Do małych kryształowych miseczek nałożyła konfitur z wiśni i malin.

źródło: NKJP: Anna Bolecka: Concerto d'amore, 2004

Zrobiła sobie herbatę, na talerzyk w różyczki nałożyła ciasto, a z boku nasypała garść bakalii.

źródło: NKJP: Kinga Dunin: Obciach, 1999

Szymon nałożył mi kawałek na talerz, potem sobie.

źródło: NKJP: Hubert Klimko Dobrzaniecki: Kołysanka dla wisielca, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	nałożę	nałożymy
2 os.	nałożysz	nałożycie
3 os.	nałoży	nałożą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nałożyłem +(e)m nałożył	nałożyłam +(e)m nałożyła	nałożyłom +(e)m nałożyło	nałożyliśmy +(e)śmy nałożyli	nałożyłyśmy +(e)śmy nałożyły
2 os.	nałożyłeś +(e)ś nałożył	nałożyłaś +(e)ś nałożyła	nałożyłoś +(e)ś nałożyło	nałożyliście +(e)ście nałożyli	nałożyłyście +(e)ście nałożyły
3 os.	nałożył	nałożyła	nałożyło	nałożyli	nałożyły

bezosobnik: nałożono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nałóżmy
2 os.	nałóż	nałóżcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nałożyłbym bym nałożył	nałożyłabym bym nałożyła	nałożyłobym bym nałożyło	nałożylibyśmy byśmy nałożyli	nałożyłybyśmy byśmy nałożyły
2 os.	nałożyłbyś byś nałożył	nałożyłabyś byś nałożyła	nałożyłobyś byś nałożyło	nałożylibyście byście nałożyli	nałożyłybyście byście nałożyły
3 os.	nałożyłby by nałożył	nałożyłaby by nałożyła	nałożyłoby by nałożyło	nałożyliby by nałożyli	nałożyłyby by nałożyły

bezosobnik: nałożono by

bezokolicznik: nałożyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: nałożywszy

gerundium: nałożenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nałożenie	nałożenia
D.	nałożenia	nałożeń
C.	nałożeniu	nałożeniom
B.	nałożenie	nałożenia
N.	nałożeniem	nałożeniami
Ms.	nałożeniu	nałożeniach
W.	nałożenie	nałożenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: nałożony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nałożony	nałożony	nałożony	nałożone	nałożona
D.	nałożonego	nałożonego	nałożonego	nałożonego	nałożonej
C.	nałożonemu	nałożonemu	nałożonemu	nałożonemu	nałożonej
B.	nałożonego	nałożonego	nałożony	nałożone	nałożoną
N.	nałożonym	nałożonym	nałożonym	nałożonym	nałożoną
Ms.	nałożonym	nałożonym	nałożonym	nałożonym	nałożonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nałożeni	nałożeni	nałożone	nałożone
D.	nałożonych	nałożonych	nałożonych	nałożonych
C.	nałożonym	nałożonym	nałożonym	nałożonym
B.	nałożonych	nałożonych	nałożonych	nałożone
N.	nałożonymi	nałożonymi	nałożonymi	nałożonymi
Ms.	nałożonych	nałożonych	nałożonych	nałożonych

odpowiednik aspektowy: nakładać

Składnia

Rz_osobowy	+	nałożyć	+	(KOMU) + CZEGO + do CZEGO \| na CO
Rz_osobowy	+	nałożyć	+	(KOMU) + CO + do CZEGO \| na CO

4. podatek

Definicja

zobowiązać kogoś do podporządkowania się ustaleniom

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse podatki, opłaty, świadczenia pieniężne

Połączenia

ustawodawca nałożył
nałożyć akcyzę, embargo, grzywnę, karę, limit, mandat, obowiązek, podatek, sankcję, zadanie
nałożyć na mieszkańców, na rolników

Cytaty

	Unijny trybunał w Luksemburgu nałożył rok temu na Microsoft grzywnę w wysokości 479 mln euro, jako karę za łamanie przepisów chroniących konkurencję. źródło: NKJP: Internet
	Oprócz ewangelizacji władze kolonialne nałożyły zakaz wyznawania jakichkolwiek innych religii niż katolicyzm. źródło: NKJP: Internet
	Na właścicieli obiektów niebezpiecznych nałożono szereg obowiązków mających na celu przeciwdziałanie nadzwyczajnym zagrożeniom środowiska. źródło: NKJP: Mariusz Raczko: Nowe prawo, większa odpowiedzialność, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2001-08-08
	Za notoryczne uchylanie się od obowiązków nałożonych uchwałą można stanąć przed kolegium. źródło: NKJP: (ARA): Dziki zwyczaj, Gazeta Krakowska, 2001-07-07

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	nałożę	nałożymy
2 os.	nałożysz	nałożycie
3 os.	nałoży	nałożą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nałożyłem +(e)m nałożył	nałożyłam +(e)m nałożyła	nałożyłom +(e)m nałożyło	nałożyliśmy +(e)śmy nałożyli	nałożyłyśmy +(e)śmy nałożyły
2 os.	nałożyłeś +(e)ś nałożył	nałożyłaś +(e)ś nałożyła	nałożyłoś +(e)ś nałożyło	nałożyliście +(e)ście nałożyli	nałożyłyście +(e)ście nałożyły
3 os.	nałożył	nałożyła	nałożyło	nałożyli	nałożyły

bezosobnik: nałożono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nałóżmy
2 os.	nałóż	nałóżcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nałożyłbym bym nałożył	nałożyłabym bym nałożyła	nałożyłobym bym nałożyło	nałożylibyśmy byśmy nałożyli	nałożyłybyśmy byśmy nałożyły
2 os.	nałożyłbyś byś nałożył	nałożyłabyś byś nałożyła	nałożyłobyś byś nałożyło	nałożylibyście byście nałożyli	nałożyłybyście byście nałożyły
3 os.	nałożyłby by nałożył	nałożyłaby by nałożyła	nałożyłoby by nałożyło	nałożyliby by nałożyli	nałożyłyby by nałożyły

bezosobnik: nałożono by

bezokolicznik: nałożyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: nałożywszy

gerundium: nałożenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nałożenie	nałożenia
D.	nałożenia	nałożeń
C.	nałożeniu	nałożeniom
B.	nałożenie	nałożenia
N.	nałożeniem	nałożeniami
Ms.	nałożeniu	nałożeniach
W.	nałożenie	nałożenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: nałożony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nałożony	nałożony	nałożony	nałożone	nałożona
D.	nałożonego	nałożonego	nałożonego	nałożonego	nałożonej
C.	nałożonemu	nałożonemu	nałożonemu	nałożonemu	nałożonej
B.	nałożonego	nałożonego	nałożony	nałożone	nałożoną
N.	nałożonym	nałożonym	nałożonym	nałożonym	nałożoną
Ms.	nałożonym	nałożonym	nałożonym	nałożonym	nałożonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nałożeni	nałożeni	nałożone	nałożone
D.	nałożonych	nałożonych	nałożonych	nałożonych
C.	nałożonym	nałożonym	nałożonym	nałożonym
B.	nałożonych	nałożonych	nałożonych	nałożone
N.	nałożonymi	nałożonymi	nałożonymi	nałożonymi
Ms.	nałożonych	nałożonych	nałożonych	nałożonych

odpowiednik aspektowy: nakładać

Składnia

Rz_osobowy

nałożyć

CO + na KOGO

Frazeologizmy

ktoś nadrobił drogi
ktoś nałożył drogi
ktoś nałożył kaganiec

Data ostatniej modyfikacji: 16.01.2013