UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

elektron

Chronologizacja

SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

ang. electron

Od: electr(ic) 'elektryczny' oraz -on, końcówki typowej dla nazw naładowanych cząsteczek, por. jon, kation, anion.
Nazwa wprowadzona przez irlandzkiego fizyka George'a Johnstone'a Stoney'a (1826-1911). Zbieżność formalna z gr. rzecz. ḗlektron 'bursztyn' jest raczej przypadkowa (choć to ten rzecz. kryje się w morfemie elektr-; zob. elektryczny).

1. w atomie

Definicja

fiz. 
trwały element atomu krążący wokół jego jądra, o ujemnym ładunku elektrycznym

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii

Połączenia

  • niesparowany, swobodny elektron; ujemne elektrony
  • elektrony w atomie, w cząsteczce
  • elektrony i fotony, elektrony i neutrony; protony i elektrony
  • strumień, wiązka; energia, pęd; emisja, przepływ, transport; rozkład elektronów
  • elektrony krążą wokół jądra

Cytaty

Przecież naładowany elektron, poruszając się dokoła jądra ruchem periodycznym, winien wypromieniowywać falę elektromagnetyczną [...].

źródło: NKJP: Adam Strzałkowski: O siłach rządzących światem: rzecz o podstawowych oddziaływaniach – grawitacyjnych, elektromagnetycznych, silnych i słabych, 1996

Wiemy już jednak z doświadczenia, że do wiązania cząsteczki przyczyniają się tylko elektrony walencyjne [...].

źródło: NKJP: Paweł Kowalczyk: Fizyka cząsteczek: energie i widma, 2000

Nie zdawano sobie jeszcze sprawy, że materia jest w środku niemal pusta, że niemal pusty jest każdy atom, w którym stosunek tego, co zapełnione, do tego, co niezapełnione, przedstawia się tak, iż jeśli jądro wyobrazić sobie jako główkę od szpilki, to elektrony krążą wokół niego po obwodzie boiska piłkarskiego.

źródło: NKJP: Piotr Wierzbicki: Zapis świata. Traktat metafizyczny, 2009

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. elektron
elektrony
D. elektronu
elektronów
C. elektronowi
elektronom
B. elektron
elektrony
N. elektronem
elektronami
Ms. elektronie
elektronach
W. elektronie
elektrony

2. stop złota

Definicja

techn. 
stop złota i srebra o bladożółtej barwie, wykorzystywany w czasach starożytnych głównie do produkcji monet i waz

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł materiały używane w przemyśle

Połączenia

  • biżuteria, monety, naczynia z elektronu

Cytaty

W VI w. p.n.e. król, nomen omen, Krezus, bił monety szczerozłote lub wykonane z elektronu, czyli stopu złota i srebra.

źródło: NKJP: Gasnący blask kruszcu, Dziennik Polski, 2002-02-18

Wyroby uznane za dzieło greckich rzemieślników odnaleziono w kurhanach Kul Oba, Czertomłyk i Sołocha. Są to przedmioty wykonane ze złota, elektronu i srebra.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. elektron
elektrony
D. elektronu
elektronów
C. elektronowi
elektronom
B. elektron
elektrony
N. elektronem
elektronami
Ms. elektronie
elektronach
W. elektronie
elektrony

Inne uwagi

Zwykle lp

3. stop magnezu

Definicja

techn. 
lekki i wytrzymały stop, którego głównym składnikiem jest magnez

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł materiały używane w przemyśle

Cytaty

Zdaniem Tomasza Marciniaka, skorupy bomb wykonane z elektronu - stopu magnezu z aluminium - zalewano prawdopodobnie fosforem.

źródło: NKJP: Krótka pamięć, Dziennik Polski, 2001-03-10

[...] wykorzystywane są także magnale (stopy glinu z magnezem) oraz elektrony (stopy magnezu, glinu, cynku, manganu i krzemu).

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. elektron
elektrony
D. elektronu
elektronów
C. elektronowi
elektronom
B. elektron
elektrony
N. elektronem
elektronami
Ms. elektronie
elektronach
W. elektronie
elektrony

Frazeologizmy

wolny elektron
Data ostatniej modyfikacji: 25.08.2012
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj