Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. spać
1. zaczynać spać
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
Relacje znaczeniowe
synonimy: | ktoś idzie w kimono, ktoś/coś idzie spać, usypiać | |
antonimy: | budzić się, zbudzać się |
Połączenia
- zasypiać koło północy
- zasypiać na boku, na brzuchu; na czyimś ramieniu; na dyżurze, na lekcjach, na zajęciach
- zasypiać nad książką, nad lekcjami
- zasypiać przy muzyce, przy zapalonym świetle; przy komputerze
- zasypiać w fotelu; w ubraniu
- zasypiać z nudów, ze zmęczenia, ze znużenia; z zapalonym papierosem
- zasypiać na stojąco, na siedząco; niespokojnym snem, snem kamiennym
Cytaty
Już zasypiałem, kiedy nagle zbudziły mnie dwa głosy [...] zza uchylonego okna, pod którym stało łóżko. źródło: NKJP: Kazimierz Orłoś: Niebieski szklarz, 1996 |
|
Ukłonił się i wyszedł do sekretariatu, gdzie zasypiał nad kubkiem herbaty znużony nocnym życiem adiutant. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006 |
|
Nocami, skrajnie wyczerpani, trudno dostępnymi drogami byli prowadzeni do granicy. Niektórzy zasypiali ze zmęczenia. źródło: NKJP: (w): Jak przerzucano emigrantów?, Nowiny Raciborskie, 2003-09-10 |
|
W domu zamykał się na klucz i w ubraniu zasypiał na nigdy nieścielonym łóżku. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002 |
|
Zasypiam z błogim uczuciem, że już jutro będę wśród ludzi, na lądzie, wolny od kaprysu wiatrów, map pilotowych i mgieł. źródło: NKJP: Andrzej Urbańczyk: Dziękuję ci, Pacyfiku, 1997 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
zasypiam |
zasypiamy |
|||
2 os. |
zasypiasz |
zasypiacie |
|||
3 os. |
zasypia |
zasypiają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
zasypiałem +(e)m zasypiał |
zasypiałam +(e)m zasypiała |
zasypiałom +(e)m zasypiało |
zasypialiśmy +(e)śmy zasypiali |
zasypiałyśmy +(e)śmy zasypiały |
2 os. |
zasypiałeś +(e)ś zasypiał |
zasypiałaś +(e)ś zasypiała |
zasypiałoś +(e)ś zasypiało |
zasypialiście +(e)ście zasypiali |
zasypiałyście +(e)ście zasypiały |
3 os. |
zasypiał |
zasypiała |
zasypiało |
zasypiali |
zasypiały |
bezosobnik: zasypiano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę zasypiał będę zasypiać |
będę zasypiała będę zasypiać |
będę zasypiało będę zasypiać |
będziemy zasypiali będziemy zasypiać |
będziemy zasypiały będziemy zasypiać |
2 os. |
będziesz zasypiał będziesz zasypiać |
będziesz zasypiała będziesz zasypiać |
będziesz zasypiało będziesz zasypiać |
będziecie zasypiali będziecie zasypiać |
będziecie zasypiały będziecie zasypiać |
3 os. |
będzie zasypiał będzie zasypiać |
będzie zasypiała będzie zasypiać |
będzie zasypiało będzie zasypiać |
będą zasypiali będą zasypiać |
będą zasypiały będą zasypiać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
zasypiajmy |
|
2 os. |
zasypiaj |
zasypiajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
zasypiałbym bym zasypiał |
zasypiałabym bym zasypiała |
zasypiałobym bym zasypiało |
zasypialibyśmy byśmy zasypiali |
zasypiałybyśmy byśmy zasypiały |
2 os. |
zasypiałbyś byś zasypiał |
zasypiałabyś byś zasypiała |
zasypiałobyś byś zasypiało |
zasypialibyście byście zasypiali |
zasypiałybyście byście zasypiały |
3 os. |
zasypiałby by zasypiał |
zasypiałaby by zasypiała |
zasypiałoby by zasypiało |
zasypialiby by zasypiali |
zasypiałyby by zasypiały |
bezosobnik: zasypiano by
bezokolicznik: zasypiać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
zasypiając
gerundium: zasypianie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | zasypianie |
zasypiania |
D. | zasypiania |
zasypiań |
C. | zasypianiu |
zasypianiom |
B. | zasypianie |
zasypiania |
N. | zasypianiem |
zasypianiami |
Ms. | zasypianiu |
zasypianiach |
W. | zasypianie |
zasypiania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: zasypiający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | zasypiający |
zasypiający |
zasypiający |
zasypiające |
zasypiająca |
D. | zasypiającego |
zasypiającego |
zasypiającego |
zasypiającego |
zasypiającej |
C. | zasypiającemu |
zasypiającemu |
zasypiającemu |
zasypiającemu |
zasypiającej |
B. | zasypiającego |
zasypiającego |
zasypiający |
zasypiające |
zasypiającą |
N. | zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającą |
Ms. | zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | zasypiający |
zasypiający |
zasypiające |
zasypiające |
D. | zasypiających |
zasypiających |
zasypiających |
zasypiających |
C. | zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającym |
B. | zasypiających |
zasypiających |
zasypiających |
zasypiające |
N. | zasypiającymi |
zasypiającymi |
zasypiającymi |
zasypiającymi |
Ms. | zasypiających |
zasypiających |
zasypiających |
zasypiających |
Składnia
tylko Rz osobowy | + | zasypiać | + |
nad +
CZYM | przy +
CZYM
|
2. spać zbyt długo
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
Połączenia
- zasypiać do pracy, do szkoły
- zasypiać na autobus
- komuś zdarza się zasypiać
Cytaty
Ciągle zasypiał do pracy, wiecznie był zły i zdenerwowany. źródło: NKJP: Wojna o klawiaturę, Glamour, nr 7, 2003 |
|
Pracownik często spóźniał się do pracy, bo zasypiał. źródło: Internet |
|
Pewnego dnia Wojtek zasypia do szkoły i ma piękny sen. źródło: Internet |
|
Ze sławnego peronu we Włoszczowe też rzadko korzysta, bo zazwyczaj zasypia na ekspres. - Jestem strasznym śpiochem - przyznaje. źródło: NKJP: Lidia Cichocka: Kielczanie w TVN, Echo Dnia, 2005-05-18 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
zasypiam |
zasypiamy |
|||
2 os. |
zasypiasz |
zasypiacie |
|||
3 os. |
zasypia |
zasypiają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
zasypiałem +(e)m zasypiał |
zasypiałam +(e)m zasypiała |
zasypiałom +(e)m zasypiało |
zasypialiśmy +(e)śmy zasypiali |
zasypiałyśmy +(e)śmy zasypiały |
2 os. |
zasypiałeś +(e)ś zasypiał |
zasypiałaś +(e)ś zasypiała |
zasypiałoś +(e)ś zasypiało |
zasypialiście +(e)ście zasypiali |
zasypiałyście +(e)ście zasypiały |
3 os. |
zasypiał |
zasypiała |
zasypiało |
zasypiali |
zasypiały |
bezosobnik: zasypiano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę zasypiał będę zasypiać |
będę zasypiała będę zasypiać |
będę zasypiało będę zasypiać |
będziemy zasypiali będziemy zasypiać |
będziemy zasypiały będziemy zasypiać |
2 os. |
będziesz zasypiał będziesz zasypiać |
będziesz zasypiała będziesz zasypiać |
będziesz zasypiało będziesz zasypiać |
będziecie zasypiali będziecie zasypiać |
będziecie zasypiały będziecie zasypiać |
3 os. |
będzie zasypiał będzie zasypiać |
będzie zasypiała będzie zasypiać |
będzie zasypiało będzie zasypiać |
będą zasypiali będą zasypiać |
będą zasypiały będą zasypiać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
zasypiajmy |
|
2 os. |
zasypiaj |
zasypiajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
zasypiałbym bym zasypiał |
zasypiałabym bym zasypiała |
zasypiałobym bym zasypiało |
zasypialibyśmy byśmy zasypiali |
zasypiałybyśmy byśmy zasypiały |
2 os. |
zasypiałbyś byś zasypiał |
zasypiałabyś byś zasypiała |
zasypiałobyś byś zasypiało |
zasypialibyście byście zasypiali |
zasypiałybyście byście zasypiały |
3 os. |
zasypiałby by zasypiał |
zasypiałaby by zasypiała |
zasypiałoby by zasypiało |
zasypialiby by zasypiali |
zasypiałyby by zasypiały |
bezosobnik: zasypiano by
bezokolicznik: zasypiać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
zasypiając
gerundium: zasypianie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | zasypianie |
zasypiania |
D. | zasypiania |
zasypiań |
C. | zasypianiu |
zasypianiom |
B. | zasypianie |
zasypiania |
N. | zasypianiem |
zasypianiami |
Ms. | zasypianiu |
zasypianiach |
W. | zasypianie |
zasypiania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: zasypiający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | zasypiający |
zasypiający |
zasypiający |
zasypiające |
zasypiająca |
D. | zasypiającego |
zasypiającego |
zasypiającego |
zasypiającego |
zasypiającej |
C. | zasypiającemu |
zasypiającemu |
zasypiającemu |
zasypiającemu |
zasypiającej |
B. | zasypiającego |
zasypiającego |
zasypiający |
zasypiające |
zasypiającą |
N. | zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającą |
Ms. | zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | zasypiający |
zasypiający |
zasypiające |
zasypiające |
D. | zasypiających |
zasypiających |
zasypiających |
zasypiających |
C. | zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającym |
B. | zasypiających |
zasypiających |
zasypiających |
zasypiające |
N. | zasypiającymi |
zasypiającymi |
zasypiającymi |
zasypiającymi |
Ms. | zasypiających |
zasypiających |
zasypiających |
zasypiających |
Składnia
tylko Rz osobowy | + | zasypiać | + |
(na +
CO) +
(do +
CZEGO)
|
3. przegapiać coś
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
Relacje znaczeniowe
synonimy: | przegapiać, przesypiać |
Połączenia
- zasypiać okazję, nie zasypiać sprawy
Cytaty
Często bowiem zawodnicy […] zasypiali na starcie i dopiero brawurowymi szarżami pokonywali rywali; wpływało to niewątpliwie na atrakcyjność meczu. źródło: NKJP: Zwycięzcy zasypiali na starcie, Dziennik Polski, 1998-07-27 |
|
Rząd włoski, wrogi papieżowi, lecz jeszcze bardziej - Mazziniemu, nie zasypiał sprawy. źródło: Internet |
|
Trzeba planować swój rozwój i karierę, wyprzedzać zagrożenia i nie zasypiać szans. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
zasypiam |
zasypiamy |
|||
2 os. |
zasypiasz |
zasypiacie |
|||
3 os. |
zasypia |
zasypiają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
zasypiałem +(e)m zasypiał |
zasypiałam +(e)m zasypiała |
zasypiałom +(e)m zasypiało |
zasypialiśmy +(e)śmy zasypiali |
zasypiałyśmy +(e)śmy zasypiały |
2 os. |
zasypiałeś +(e)ś zasypiał |
zasypiałaś +(e)ś zasypiała |
zasypiałoś +(e)ś zasypiało |
zasypialiście +(e)ście zasypiali |
zasypiałyście +(e)ście zasypiały |
3 os. |
zasypiał |
zasypiała |
zasypiało |
zasypiali |
zasypiały |
bezosobnik: zasypiano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę zasypiał będę zasypiać |
będę zasypiała będę zasypiać |
będę zasypiało będę zasypiać |
będziemy zasypiali będziemy zasypiać |
będziemy zasypiały będziemy zasypiać |
2 os. |
będziesz zasypiał będziesz zasypiać |
będziesz zasypiała będziesz zasypiać |
będziesz zasypiało będziesz zasypiać |
będziecie zasypiali będziecie zasypiać |
będziecie zasypiały będziecie zasypiać |
3 os. |
będzie zasypiał będzie zasypiać |
będzie zasypiała będzie zasypiać |
będzie zasypiało będzie zasypiać |
będą zasypiali będą zasypiać |
będą zasypiały będą zasypiać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
zasypiajmy |
|
2 os. |
zasypiaj |
zasypiajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
zasypiałbym bym zasypiał |
zasypiałabym bym zasypiała |
zasypiałobym bym zasypiało |
zasypialibyśmy byśmy zasypiali |
zasypiałybyśmy byśmy zasypiały |
2 os. |
zasypiałbyś byś zasypiał |
zasypiałabyś byś zasypiała |
zasypiałobyś byś zasypiało |
zasypialibyście byście zasypiali |
zasypiałybyście byście zasypiały |
3 os. |
zasypiałby by zasypiał |
zasypiałaby by zasypiała |
zasypiałoby by zasypiało |
zasypialiby by zasypiali |
zasypiałyby by zasypiały |
bezosobnik: zasypiano by
bezokolicznik: zasypiać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
zasypiając
gerundium: zasypianie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | zasypianie |
zasypiania |
D. | zasypiania |
zasypiań |
C. | zasypianiu |
zasypianiom |
B. | zasypianie |
zasypiania |
N. | zasypianiem |
zasypianiami |
Ms. | zasypianiu |
zasypianiach |
W. | zasypianie |
zasypiania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: zasypiający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | zasypiający |
zasypiający |
zasypiający |
zasypiające |
zasypiająca |
D. | zasypiającego |
zasypiającego |
zasypiającego |
zasypiającego |
zasypiającej |
C. | zasypiającemu |
zasypiającemu |
zasypiającemu |
zasypiającemu |
zasypiającej |
B. | zasypiającego |
zasypiającego |
zasypiający |
zasypiające |
zasypiającą |
N. | zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającą |
Ms. | zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | zasypiający |
zasypiający |
zasypiające |
zasypiające |
D. | zasypiających |
zasypiających |
zasypiających |
zasypiających |
C. | zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającym |
zasypiającym |
B. | zasypiających |
zasypiających |
zasypiających |
zasypiające |
N. | zasypiającymi |
zasypiającymi |
zasypiającymi |
zasypiającymi |
Ms. | zasypiających |
zasypiających |
zasypiających |
zasypiających |
Składnia
tylko Rz osobowy | + | zasypiać | + |
CO
|