Chronologizacja
Pochodzenie
łac. asȳlum 'przytułek'
z gr. ásylon 'schronienie, sanktuarium, z którego nie wolno wydać ściganego przestępcy'
1. polityczny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa stosunki międzynarodowe
Połączenia
- tymczasowy azyl; azyl dyplomatyczny, polityczny
- azyl cudzoziemców, imigracji; Polaków, Żydów
- azyl dla cudzoziemców, dla prześladowanych, dla uciekinierów; dla Polaków, dla Żydów
- schronienie i azyl
- poszukiwacz; miejsce; prawo azylu
- prawo do azylu
- poszukiwać, pozbawić, szukać; odmówić/odmawiać, udzielić/udzielać azylu
- dostać, otrzymać, przyznać/przyznawać, uzyskać, znaleźć/znajdować azyl
- korzystać, skorzystać z azylu
- poprosić, prosić, wystąpić o azyl
Cytaty
|
Risto Hyvarinen, przewodniczący Związku Weteranów, szefował komisji rozpatrującej prośby uchodźców o azyl polityczny. Przyznawał azyl uciekinierom z Urugwaju, z Chile, z Salwadoru. źródło: NKJP: Paweł Smoleński: Świat, Gazeta Wyborcza, 1994-07-22 |
|
|
[...] unijne prawo, które przewiduje przyznanie tymczasowego azylu osobom dorosłym, pochodzącym z krajów dotkniętych klęskami żywiołowymi, można by rozszerzyć także o dzieci. źródło: NKJP: (PAP): Pomagać skuteczniej, Rockowo, folkowo i chóralnie, 2005-01-08 |
|
|
Nie prosił o azyl, stworzyłoby to bowiem groźne komplikacje w stosunkach między aliantami, ale publikując swe wspomnienia na łamach „New York Timesa”, oddał się pod opiekę amerykańskiej opinii publicznej. źródło: NKJP: Michał Komar: O obrotach losów i ciał, 1998 |
|
|
Opinia publiczna jest zdecydowanie za ograniczeniem ilości przyjmowanych podań i przyznawanych azyli. źródło: NKJP: Azyl dla porywaczy?, Dziennik Polski - Magazyn, 2000-02-18 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | azyl |
azyle |
|
| D. | azylu |
azyli azylów |
|
| C. | azylowi |
azylom |
|
| B. | azyl |
azyle |
|
| N. | azylem |
azylami |
|
| Ms. | azylu |
azylach |
|
| W. | azylu |
azyle |
Składnia
|
+ | azyl | + |
(KOGO)
|
|
|
+ | azyl | + |
(dla KOGO)
|
2. zaciszne schronienie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka dom/inne miejsca zamieszkania i ich otoczenie
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | port, przystań, schronienie, zacisze |
Połączenia
- bezpieczny, doskonały, prawdziwy; prywatny azyl
- azyl artystów
- azyl dla artystów
- azyl przed skwarem, przed światem
- stanowić; znaleźć azyl
- być, stać się azylem dla kogoś
Cytaty
|
W krakowskim mieszkaniu też go nie trzymałem, ale w podkarpackiej wsi, gdzie mam chałupę, prywatny azyl w lesie. źródło: NKJP: Jolanta Ciosek: Nauczyłem się skakać, Dziennik Polski, 2005-01-15 |
|
|
Rodzina stanowi azyl i pozostaje w opozycji wobec świata kalkulującej postawy nastawionej na zysk i „brutalnej ulicy”. źródło: NKJP: Małgorzata Jacyno: Kultura indywidualizmu, 2007 |
|
|
Po latach spędzonych w trasach koncertowych biały dom ukryty w zieleni nieopodal Krakowa stanowił bezpieczny azyl dla niego i jego rodziny. Czas płynął wolniej i łagodniej przy starych filmach [...]. źródło: NKJP: Katarzyna Janowska: Niedotykalny, Polityka, 2006-10-21 |
|
|
[...] że skoro Kościół mógł być w dawnych czasach azylem dla zbrodniarzy, dziś tym bardziej winien być otwarty na dobro. źródło: NKJP: Paweł Smoleński: Uczynił mnie Pan ludu swego sługą, Gazeta Wyborcza, 1997-10-10 |
|
|
Trzeba mieć swoje azyle, ukochane miejsca, do których człowiek chce wracać. źródło: NKJP: Świeżość uczuć, Dziennik Polski - Pejzaż, 2001-11-23 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | azyl |
azyle |
|
| D. | azylu |
azyli azylów |
|
| C. | azylowi |
azylom |
|
| B. | azyl |
azyle |
|
| N. | azylem |
azylami |
|
| Ms. | azylu |
azylach |
|
| W. | azylu |
azyle |
3. dla zwierząt
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | schronisko |
Połączenia
- koci, ptasi; prywatny; krakowski, tarnowski, warszawski azyl
- azyl dla psów, dla ptaków, dla zwierząt
- kierownik, pracownik; podopieczny azylu
- czworonóg, kot, pies z azylu
- azyl powstał gdzieś
- prowadzić, stworzyć azyl
- oddać/oddawać, przywieźć, zabrać kota/psa do azylu; przygarnąć, wziąć, zabrać kota/psa z azylu
Cytaty
|
Strażnicy zawiadomili pracowników azylu, którzy zabrali psa do schroniska dla zwierząt. źródło: NKJP: Dziennik Polski, 2000-06-03 |
|
|
Ptasi azyl będzie się mieścił w jednym z budynków nowej ptaszarni w stołecznym ogrodzie zoologicznym. źródło: NKJP: Małgorzata Rahnenfeld: Jak kwiczoła ocalił socjalizm, Gazeta Wyborcza, 1994-06-16 |
|
|
Osoby chcące przygarnąć bezdomnego czworonoga mogą przychodzić do schroniska codziennie (także w dni świąteczne). Kolejna aukcja kotów z azylu odbędzie się w Kawiarni Sara 13 lutego w godz. 11 - 14. źródło: NKJP: (PSZ): Pięć znalazło dom, Zabawa z Tytanem w tle, 2005-01-17 |
|
|
Na razie koty znajdują schronienie wyłącznie w najbliższych azylach w Krakowie i Bielsku. źródło: NKJP: AGATA PARUCH: Dożywocie dla mruczka, Dziennik Polski - Oświęcim, 2002-05-09 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | azyl |
azyle |
|
| D. | azylu |
azyli azylów |
|
| C. | azylowi |
azylom |
|
| B. | azyl |
azyle |
|
| N. | azylem |
azylami |
|
| Ms. | azylu |
azylach |
|
| W. | azylu |
azyle |
Składnia
|
|
+ | azyl | + |
(dla CZEGO)
|
4. zastępczy dom
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka dom/inne miejsca zamieszkania i ich otoczenie
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata organizacje/placówki opiekuńcze i kulturalne
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | schronienie, schronisko |
Połączenia
- krakowski, warszawski azyl
- azyl dla bezdomnych, dla kobiet, dla obłąkanych, dla ofiar przemocy, dla rannych
- kierownik azylu
- korzystać z azylu
- przebywać w azylu
Cytaty
|
To pomieszczenie to [...] azyl dla ofiar przemocy domowej czy zgwałconych kobiet. źródło: NKJP: (LIZ): Niebieski pokój dla ofiar, Dziennik Polski, 2005-11-04 |
|
|
„Pralnie Magdaleny” to nazwa azylów dla kobiet, powstałych na początku XIX wieku z myślą o umieszczaniu w nich prostytutek, których ekspansja w miastach groziła epidemią syfilisu. źródło: Internet |
|
|
Po przeciwnej stronie, w dawnym azylu dla bezdomnych, znajdował się obóz zbiorczy. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006 |
|
|
W szpitalach i azylach psychiatrycznych stosowano brutalne metody ograniczania swobody. źródło: NKJP: Antoni Kępiński: Melancholia, 1996 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | azyl |
azyle |
|
| D. | azylu |
azyli azylów |
|
| C. | azylowi |
azylom |
|
| B. | azyl |
azyle |
|
| N. | azylem |
azylami |
|
| Ms. | azylu |
azylach |
|
| W. | azylu |
azyle |
Składnia
|
|
+ | azyl | + |
dla KOGO
|
5. dla pieszych
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy
Połączenia
- azyl bezpieczeństwa
- azyl dla pieszych
- azyl na jezdni, na przejściu dla pieszych, na jakiejś ulicy
- przejścia dla pieszych i azyle
- wysepka, wyspa; lokalizacja azylu
- budować azyl
Cytaty
|
[...] dla poprawy bezpieczeństwa pieszych gmina wykona również dwie wyspy azylu na ulicy Długiej w Trzebini [...]. źródło: NKJP: Drogowe inwestycje i remonty, Dziennik Polski, 2003-09-26 |
|
|
Na ul. Przestrzennej budowane są wyniesione przejścia, azyle, nowe parkingi. źródło: NKJP: (PP): Kolejne utrudnienia, Gazeta Goleniowska, 2008-09-26 |
|
|
[...] mieszkańcy Wrocławia aż trzy lata musieli czekać na budowę azylu dla pieszych wraz z oznakowaniem poziomym i pionowym w rejonie ulic Kozanowska - Szczecińska. źródło: NKJP: Robert Kucharski, Grażyna Saniewska, Jan Tumidajewicz: Drogowcy nie prowadzili ewidencji wypadków. Zarządcy zawodzą, Gazeta Wrocławska, 2000 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | azyl |
azyle |
|
| D. | azylu |
azyli azylów |
|
| C. | azylowi |
azylom |
|
| B. | azyl |
azyle |
|
| N. | azylem |
azylami |
|
| Ms. | azylu |
azylach |
|
| W. | azylu |
azyle |
6. w starożytności
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół miejsca i instytucje związane z religią i kościołem
Połączenia
- azyl w świątyni
- prawo azylu
- prawo do azylu
Cytaty
|
Chłopiec poprosił o azyl w świątyni Posejdona na przylądku Tajnaron (nawiasem mówiąc w miejscu, w którym miało znajdować się wejście do Hadesu). źródło: NKJP: Jan Długosz: Ambicja ukarana, Polityka, 2006-07-22 |
|
|
Prawo azylu znane było starożytnym Żydom, Grekom i Rzymianom. W starotestamentowym Izraelu azylem był ołtarz, zapewniał jednak tylko ochronę nieumyślnemu zabójcy [...]. źródło: NKJP: O prawie azylu, Dziennik Polski, 2002-09-28 |
|
|
MOSSAKOWSKI Wiesław, Z badań nad prawem azylu w starożytności chrześcijańskiej, „PrawoKan.” 39, 1996, nr 1-2, s. 199-204. Przedstawia główne problemy badawcze nad prawem azyli w okresie od 313 r. do końca panowania Justyniana I [...]. źródło: NKJP: WALDEMAR CERAN: HISTORIA I BIBLIOGRAFIA ROZUMOWANA BIZANTYNOLOGII POLSKIEJ (1800-1998), 1999 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | azyl |
azyle |
|
| D. | azylu |
azyli azylów |
|
| C. | azylowi |
azylom |
|
| B. | azyl |
azyle |
|
| N. | azylem |
azylami |
|
| Ms. | azylu |
azylach |
|
| W. | azylu |
azyle |