Chronologizacja
Pochodzenie
ogsł. *orz-mysl'ati
Zob. myśleć
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
Relacje znaczeniowe
synonimy: | rozmyśliwać |
Połączenia
- rozmyślać całymi dniami
- rozmyślać o dawnych czasach, o dobrych i złych chwilach, o dziewczynie, o popełnionych błędach, o ostatnich wydarzeniach, o powrocie, o przyszłości, o spotkaniu, o śmierci, o tym i owym, o zemście
- rozmyślać nad okrucieństwem losu, nad sobą, nad swoim położeniem, nad projektem, nad propozycją, nad scenariuszem, nad treścią pytania, nad wydarzeniami ostatnich miesięcy
- rozmyślać przez wiele nocy
- rozmyślać w samotności
Cytaty
Wieczorami siedziałem w swoim małym pokoiku i rozmyślałem. Miałem dużo czasu wyłącznie dla siebie. źródło: NKJP: Hubert Klimko Dobrzaniecki: Kołysanka dla wisielca, 2007 |
|
Im dłużej rozmyślał nad tym, tym bardziej wydawało mu się to podejrzane. Wszystko mogło być zwyczajną prowokacją. źródło: NKJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Brzezina i inne opowiadania. Kościół w Skaryszewie, 2006 |
|
Rozmyślałem o starej kobiecie, która przez całą wojnę nie widziała Niemca ani nie słyszała strzału. Była małą dziewczynką, którą uchroniono. źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Taksim, 2009 |
|
Marek wrócił na swoje łóżko, a ja długo przewracałem się z boku na bok, rozmyślając, co to wszystko znaczy, a przede wszystkim czy grozi mi z jego strony jakieś niebezpieczeństwo, skoro już wie, że symuluję i udaję schizofrenika. źródło: NKJP: Jacek Głębski: Kuracja, 1998 |
|
Oczy ma zamknięte, twarz skupioną. Rozmyśla: kradzież dokonana została w nocy, a w nocy padał deszcz. Zatem złodzieje powinni byli pozostawić wyraźne ślady stóp. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zorro, załóż okulary!, 2001 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
rozmyślam |
rozmyślamy |
|||
2 os. |
rozmyślasz |
rozmyślacie |
|||
3 os. |
rozmyśla |
rozmyślają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
rozmyślałem +(e)m rozmyślał |
rozmyślałam +(e)m rozmyślała |
rozmyślałom +(e)m rozmyślało |
rozmyślaliśmy +(e)śmy rozmyślali |
rozmyślałyśmy +(e)śmy rozmyślały |
2 os. |
rozmyślałeś +(e)ś rozmyślał |
rozmyślałaś +(e)ś rozmyślała |
rozmyślałoś +(e)ś rozmyślało |
rozmyślaliście +(e)ście rozmyślali |
rozmyślałyście +(e)ście rozmyślały |
3 os. |
rozmyślał |
rozmyślała |
rozmyślało |
rozmyślali |
rozmyślały |
bezosobnik: rozmyślano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę rozmyślał będę rozmyślać |
będę rozmyślała będę rozmyślać |
będę rozmyślało będę rozmyślać |
będziemy rozmyślali będziemy rozmyślać |
będziemy rozmyślały będziemy rozmyślać |
2 os. |
będziesz rozmyślał będziesz rozmyślać |
będziesz rozmyślała będziesz rozmyślać |
będziesz rozmyślało będziesz rozmyślać |
będziecie rozmyślali będziecie rozmyślać |
będziecie rozmyślały będziecie rozmyślać |
3 os. |
będzie rozmyślał będzie rozmyślać |
będzie rozmyślała będzie rozmyślać |
będzie rozmyślało będzie rozmyślać |
będą rozmyślali będą rozmyślać |
będą rozmyślały będą rozmyślać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
rozmyślajmy |
|
2 os. |
rozmyślaj |
rozmyślajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
rozmyślałbym bym rozmyślał |
rozmyślałabym bym rozmyślała |
rozmyślałobym bym rozmyślało |
rozmyślalibyśmy byśmy rozmyślali |
rozmyślałybyśmy byśmy rozmyślały |
2 os. |
rozmyślałbyś byś rozmyślał |
rozmyślałabyś byś rozmyślała |
rozmyślałobyś byś rozmyślało |
rozmyślalibyście byście rozmyślali |
rozmyślałybyście byście rozmyślały |
3 os. |
rozmyślałby by rozmyślał |
rozmyślałaby by rozmyślała |
rozmyślałoby by rozmyślało |
rozmyślaliby by rozmyślali |
rozmyślałyby by rozmyślały |
bezosobnik: rozmyślano by
bezokolicznik: rozmyślać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
rozmyślając
gerundium: rozmyślanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | rozmyślanie |
rozmyślania |
D. | rozmyślania |
rozmyślań |
C. | rozmyślaniu |
rozmyślaniom |
B. | rozmyślanie |
rozmyślania |
N. | rozmyślaniem |
rozmyślaniami |
Ms. | rozmyślaniu |
rozmyślaniach |
W. | rozmyślanie |
rozmyślania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: rozmyślający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | rozmyślający |
rozmyślający |
rozmyślający |
rozmyślające |
rozmyślająca |
D. | rozmyślającego |
rozmyślającego |
rozmyślającego |
rozmyślającego |
rozmyślającej |
C. | rozmyślającemu |
rozmyślającemu |
rozmyślającemu |
rozmyślającemu |
rozmyślającej |
B. | rozmyślającego |
rozmyślającego |
rozmyślający |
rozmyślające |
rozmyślającą |
N. | rozmyślającym |
rozmyślającym |
rozmyślającym |
rozmyślającym |
rozmyślającą |
Ms. | rozmyślającym |
rozmyślającym |
rozmyślającym |
rozmyślającym |
rozmyślającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | rozmyślający |
rozmyślający |
rozmyślające |
rozmyślające |
D. | rozmyślających |
rozmyślających |
rozmyślających |
rozmyślających |
C. | rozmyślającym |
rozmyślającym |
rozmyślającym |
rozmyślającym |
B. | rozmyślających |
rozmyślających |
rozmyślających |
rozmyślające |
N. | rozmyślającymi |
rozmyślającymi |
rozmyślającymi |
rozmyślającymi |
Ms. | rozmyślających |
rozmyślających |
rozmyślających |
rozmyślających |
Składnia
Rzosobowy | + | rozmyślać | + |
o CZYM | nad CZYM
|
Rzosobowy | + | rozmyślać | + |
ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
|
Rzosobowy | + | rozmyślać | + |
MOWA WPROST
|