UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

magnat

Chronologizacja

1612, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. magnat
 magnaci
 ndepr
magnaty
 depr
D. magnata
 magnatów
C. magnatowi
 magnatom
B. magnata
 magnatów
N. magnatem
 magnatami
Ms. magnacie
 magnatach
W. magnacie
 magnaci
 ndepr
magnaty
 depr

Pochodzenie

łac. magnātus 'szlachetnie urodzony, wielki pan'

1. szlachcic

Definicja

w dawnej Polsce: szlachcic posiadający wielki majątek i wywodzący się z bogatego rodu, a w rezultacie mający też duże wpływy polityczne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  szlachcic

Połączenia

  • bogaty; młody; największy, wielki; potężny; oświecony; polski, węgierski, litewski... magnat
  • (największy) magnat Rzeczypospolitej
  • król i magnaci; magnaci i hrabiowie; magnaci i szlachta
  • córka, syn; rezydencja magnata

Cytaty

Próbujmy sobie [...] wyobrazić, że jakaś biblioteka lub sponsor zaproponuje nam kiedyś to samo, co polski magnat Jan Łaski wielkiemu humaniście Erazmowi z Rotterdamu. Łaski, uczeń Erazma, odkupił całą jego bibliotekę, pozwalając byłemu właścicielowi do końca życia z niej korzystać.

źródło: NKJP: Mikołaj Szymański: Worek z deszczułką, Gazeta Wyborcza, 1995-11-03

[...] Jan Tarnowski - jeden z największych magnatów małopolskich, władający ogromnymi posiadłościami na Rusi Czerwonej, którymi obdarowali go królowa Jadwiga i król Władysław Jagiełło - postanowił założyć na trakcie ruskim, nad rzeczką Mleczką, miasto.

źródło: NKJP: Łącznik miechowsko-przeworski , Dziennik Polski, 2006-12-23

Kolonizacja Suwalszczyzny rozpoczęła się na pocz. XVI w. za panowania króla Zygmunta Starego. Magnaci polscy i litewscy, którzy otrzymali tu znaczne nadania, zakładali liczne wsie oraz późniejsze miasta [...].

źródło: NKJP: Jan Bałdowski: Warmia, Mazury, Suwalszczyzna, 1996

Aby ograniczyć potęgę i wpływ magnatów, którzy najczęściej sprawowali urząd hetmański, wprowadzono w 1669 r. zakaz łączenia urzędu hetmana i marszałka lub kanclerza [...].

źródło: NKJP: Urszula Augustyniak: Historia Polski 1572-1795, 2008

2. przemysłowy

Definicja

osoba, która prowadząc interesy o dużym zasięgu, czerpie ogromne zyski i zajmuje dominującą pozycję w określonej dziedzinie gospodarki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes funkcjonowanie firm i przedsiębiorstw

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  potentat

Połączenia

  • największy, wielki; potężny; znany magnat; magnat finansowy, medialny, naftowy, prasowy, przemysłowy, stalowy, telewizyjny
  • magnat biznesu, mediów

Cytaty

Twierdzą, że francuski magnat prasowy [...] będzie sprzedawał udziały w niektórych polskich dziennikach i że zamierzają je wykupić [...].

źródło: NKJP: Magda Szczypiorska: Rozstanie ze „Spotkaniami”?, Gazeta Wyborcza, 1993-05-12

Poznamy magnatów świata biznesu, ich poglądy i preferencje, przekonamy się, jak patrzą na świat, na co zwracają uwagę twórcy gigantycznych przedsiębiorstw i firm.

źródło: NKJP: Bogaci to mało powiedziane, Dziennik Polski, 2006-02-25

Na Węgrzech było to bardzo częste zjawisko, iż bogaty arystokrata żenił się z córką magnata przemysłowego.

źródło: NKJP: Krystyna Chwedeńczuk: Błękitna krew, Wieści Podwarszawskie, 2000-07-30

Wiele wskazuje na to, że w sprawie [...] niespodziewanie aresztowanego i równie nagle uwolnionego magnata mediów wcale nie chodziło o rzekome nadużycia finansowe.

źródło: NKJP: Andrzej zaucha, To tylko lalki, Polityka, 2000

Składnia

bez ograniczeń + magnat +
JAKI
bez ograniczeń + magnat +
CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 01.11.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN