UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

oś

Chronologizacja

XIV w., Bańk
XIV w., Bor

Pochodzenie

psł. *osь

1. umowna linia

Definicja

umowna linia dzieląca jakąś przestrzeń na dwie symetryczne części lub przebiegająca przez środek obracających się obiektów

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Połączenia

własna oś
oś budynku, jezdni, miasta, ulicy, ziemi; obrotu, symetrii

Cytaty

Ziemia wiruje wokół swej osi, krąży wokół Słońca oraz zatacza się dokoła osi prostopadłej do płaszczyzny ziemskiej orbity, czyli doświadcza precesji.

źródło: NKJP: Jarosław Włodarczyk: Wędrówki niebieskie, czyli wszechświat nie tylko dla poetów, 1999

Podziwiam niezwykłą harmonię kompleksu budynków parlamentu, zdumiewam się perspektywą głównej osi miasta, zachwycam sztucznie uformowaną rzeźbą terenu.

źródło: NKJP: Olgierd Budrewicz: Piekło w kolorach, 1997

Zadanie 14. Ile osi symetrii ma figura przedstawiająca żagiel oznaczony numerem I?

źródło: NKJP: (xx): W wodzie, chleb - test szóstoklasisty, Dziennik Bałtycki, 2007-01-29

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	oś	osie
D.	osi	osi

C.	osi	osiom
B.	oś	osie
N.	osią	osiami
Ms.	osi	osiach
W.	osi	osie

Składnia

oś

(CZEGO)

2. silnika

Definicja

podłużna, o kolistym przekroju część maszyny lub urządzenia, na której inne części obracają się lub przesuwają

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn

Połączenia

oś auta, pojazdu, samolotu, wagonu, wozu, wózka; koła, napędu
rozstaw osi
naoliwić, nasmarować, posmarować, smarować oś

Cytaty

	Słyszę skrzyp źle nasmarowanych osi kół. źródło: NKJP: Zygmunt Haupt: Baskijski diabel: opowiadania i reportaże, 2007
	Kiedyś, w okolicy Wrześni, pękła nam panewka, w której osadzona była oś wiatraczka. źródło: NKJP: Zbigniew Raszewski: Raptularz (1965-67), 1996
	Kilka dni wcześniej nie mogłem ruszyć ze skrzyżowania na zielonym świetle. Zablokowała się oś przednia. źródło: NKJP: Zbigniew Mentzel: Wszystkie języki świata, 2005
	W pewnej chwili usłyszał dalekie skrzypienie osi i jakby tupot kopyt końskich. źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1996

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	oś	osie
D.	osi	osi

C.	osi	osiom
B.	oś	osie
N.	osią	osiami
Ms.	osi	osiach
W.	osi	osie

Składnia

oś

(CZEGO)

3. fabuły

Definicja

książk.

przewodni temat lub główny element czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Połączenia

główna, najważniejsza oś
oś akcji, fabuły, intrygi; książki, polityki; dyskusji, konfliktu, sporu

Cytaty

Osią naszego życia były dzieci, troska o ich wychowanie, o ich przyszłość.

źródło: NKJP: Dorota Mycielska: Z Kresów do Wielkopolski. Wańkowicze w Jerce, 2002

Tak czy inaczej konflikt między Zachodem i resztą świata, między „the West and the rest”, prorokuje Huntington, stać się może wkrótce główną osią światowej polityki.

źródło: NKJP: Henryk Woźniakowski: Spękany glob: konflikt cywilizacji, Tygodnik Powszechny, 1994

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	oś	osie
D.	osi	osi

C.	osi	osiom
B.	oś	osie
N.	osią	osiami
Ms.	osi	osiach
W.	osi	osie

Składnia

oś

CZEGO

4. w układzie współrzędnych

Definicja

każda z dwóch, trzech itd. prostopadłych linii prostych, służących do określania położenia czegoś w przestrzeni

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miejsce i jego usytuowanie w przestrzeni

Połączenia

oś pionowa, pozioma
oś odciętych; oś rzędnych; oś układu współrzędnych;
przecięcie osi
punkt na osi
narysować oś

Cytaty

Przekroje charakterystyk wykreśla się najczęściej w układzie współrzędnych prostokątnych, gdzie na osi poziomej odmierza się kąt, a na osi pionowej względny poziom promieniowania odniesiony do maksymalnego.

źródło: NKJP: Zbigniew Czekała: Parada radarów, 1999

Narysuj dwie osie: X i Y. Na osi Y oznacz miarę tego, co chcesz osiągnąć, np. jesteś sprzedawcą encyklopedii i zamierzasz sprzedać 10 tysięcy książek. Na osi X zaznacz swój przedział czasowy (mogą to być godziny, dni, miesiące).

źródło: NKJP: Nikodem Marszałek: Motywacja bez granic, 2007

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	oś	osie
D.	osi	osi

C.	osi	osiom
B.	oś	osie
N.	osią	osiami
Ms.	osi	osiach
W.	osi	osie

Frazeologizmy

oś współrzędnych

Data ostatniej modyfikacji: 16.10.2014